COMPLETE SAMENVATTING tentamen 3 medische kennis verpleegkunde Hanzehogeschool Groningen orgaanstelsels deel 2

Complete samenvatting medische kennis tentamen 3

week 1
Anatomie en fysiologie hfdst 12
12.5 grote hersenen
De grote hersenen vormen het domein van gedachten, gevoelens, bewuste functies
en geheugen. Ook de aan- en bij sturing van complexe bewegingen begint in de
grote hersenen.

12.5.1 uitwendige bouw
Hemisferen  hersenhelften
De hemisferen overkoepelen de tussenhersenen, een deel van de kleine hersenen
en een deel van de hersenstam.
Fissura longitudinalis  diepe spleet die beide hemisferen van elkaar scheidt.
Hersenoppervlak groeven  sulci
Hersenoppervlak windingen  gyri
Sulcus centralis  centrale groeve
Gyrus voor de sulcus centralis  gyrus precentralis
Gyrus achter de sulcus centralis  gyrus postcentralis
Lobus frontalis  frontale kwab of voorhoofdskwab
Lobus parietalis  wandbeenkwab of pariëtale kwab
Lobus temporalis  slaapbeenkwab of temporale kwab
Lobus occipitalis  achterhoofdskwab of occipitale kwab

15.5.2 inwendige bouw
De cortex van de grote hersenen bestaat uit grijze stof. Onder de cortex bevindt zich
de medulla, die voornamelijk bestaat uit gemyeliniseerde axonen (witte stof).
De medulla bestaat uit 3 functioneel gescheiden delen:
 Associatiebanen, verbindingen binnen een hemisfeer. Ze verbinden de
verschillende schorsgebieden van een hemisfeer. Hierdoor kan informatie
tussen schorsgebieden met een verschillende functie uitgewisseld worden.
Kruisen mediaanlijn niet.
 Commissuren, kruisen mediaan. Belangrijkste commissuur  corpus callosum
(hersenbalk). Informatie tussen de hemisferen kan uitgewisseld worden.
 Efferente en afferente banen. Efferente bannen worden onderverdeeld in
piramidebanen en extrapiramidale banen. Extrapiramidale banen bestaan uit
motorische zenuwvezels die niet tot de piramidebanen behoren.

Ventriculus lateralis  zijventrikel
Basale ganglia  basale kernen
Nucleus caudatus  staartkern
Nucleus lentiformis  lenskern
Capsula interna  binnenste kapsel

,12.5.3 functies
Grote hersenen brengen motoriek en sensoriek tot stand. Daarnaast zorgen ze voor
functies als bewustzijn, dromen, emotionaliteit, verstand, artisticiteit en geheugen.
Schorsgebied  gegrensd schorsgedeelte met een specifieke functie.
Motorische schorsgebieden  schorsgebieden die een functie hebben bij de
motoriek, onderverdeeld in:
 Primaire motorische schors, is het schorsgebied van de gyrus precentralis
 Secundaire motorische schors (premotorische schors), is een groot
schorsgebied in de frontale kwab. In dit gebied liggen veel cellichamen van
het extrapiramidale systeem
Brocacentrum  motorische spraakcentrum
Basale ganglia schakelen de motorische impulsen vanuit de verschillende
motorische schors gebieden door naar efferente banen en spelen hierdoor een
essentiële rol bij de controle over bewegingen

Sensoriek:
 Primaire sensorische schors, sensorisch informatie vanuit een aantal zintuigen
komt aan. Het gaat om gevoelens van pijn, warmte, kou, aanrakingen, druk en
trillingen, ook gewaarwording van spiergevoel.
 Secundaire sensorische schors, betekenis toekennen aan sensorische
informatie.

Auditieve schors  gehoor
Visuele schors  zien
Olfactorische cortex  reuk en geur
Wernickecentrum  kunnen interpreteren, herinneren en begrijpen van het
gesproken woord.
Broca en wernicke komen maar aan één kant van de hersenen voor.
Motorische homunulus  motorisch mannetje
Associatieve schorsgebieden  zijn medeverantwoordelijk voor de integratie van
tegelijkertijd binnenkomende sensorische informatie
Limbisch systeem  is een groep structuren die tussen de hersenstam en de
hersenschors ligt en als een ring rond de hersenholten heen gaat. De structuren zijn
betrokken bij emotie, motivatie, genot en het emotioneel geheugen.
Het limbisch systeem omvat:
 olfactorische schors
 delen van de thalamus
 delen van de hypothalamus
 delen van inwendig gelegen hersenschors
 amygdala (amandelkern
 hippocampus
het limbische systeem reguleert ook je gedrag in reactie op emoties

,prefrontale cortex  speelt een belangrijke rol bi sociaal gedrag, hier ligt het
vermogen situaties in te schatten, eigen gedrag te controleren, zich kunnen
beheersen en kunnen plannen

geheugen:
 korte termijn geheugen
 lange termijn geheugen
sensorische geheugen  zintuigelijke waarnemingen zijn vastgelegd. Ligt
grotendeels in het limbische systeem
motorische geheugen  omvat de motorische programma’s voor aangeleerde
bewegingen

EEG  elektro-encefalogram, hersenfilmpje
Alfaritme  rustritme
Betaritme  actief
Thetaritme  eerste fase van je slaap, je ervaart soms levendige beelden.
Deltaritme  diepe slaap

Dus:
De grote hersenen bestaan uit de hersenschors (grijze stof) aan de buitenkant en het
merg (witte stof) aan de binnenkant. De motorische schors stuurt de dwarsgestreepte
spieren aan. De sensorische schors zorgt voor de bewustwording van de zintuigelijke
waarnemingen. De witte stof bestaat uit zenuwbanen.
Secundaire en associatieve schorsgebieden maken de integratie van tegelijkertijd
binnenkomende sensorische informatie mogelijk.
Het limbische systeem is betrokken bij emoties, herinneringen en gedrag. De
prefrontale schors speelt hierbij ook een rol.
De hersenactiviteit kan onderzocht worden aan de hand van een EEG.

12.6 tussenhersenen
Diencephalon  tussenhersenen, bevindt zich tussen de hersenstam en de grote
hersenen.
3 functioneel belangrijke delen van het diencephalon zijn:
 12.6.1 thalamus, opgebouwd uit een aantal kernen (grijze stof). Thalamus
schakelt de sensibele impulsen door naar de grote hersenen en zorgt ervoor
dat de inkomende informatie op de juiste plaats in de hersenen terechtkomt.
Thalamus werkt als filter om te voorkomen dat de grote hersenen overvoerd
worden met sensorische informatie.
 12.6.2 hypothalamus, vormt de bodem van het derde ventrikel.
Hypothalamus is onmisbare schakel binnen het limbische systeem.
Hypothalamus is ook van belang voor handhaving van homeostase in het
lichaam. Regelt veel vegetatieve functies
 Temperatuurcentrum
 Dorstcentrum
 Hongercentrum

,  Biologische klok
 Epifyse

Dus:
de tussenhersenen bestaan uit de pijnappelklier, de thalamus, en de hypothalamus.
De pijnappelklier is een hormoonklier. De thalamus speelt een belangrijke rol bij het
doorsturen van sensorische informatie. In de hypothalamus bevinden zich meerdere
vegetatieve centra.

12.7 hersenstam
Truncus cerebri  hersenstam, ligt tussen het diencephalon en et ruggenmerg en is
gedeeltelijk bedekt door de grote hersenen. De hersenstam bestaat voornamelijk uit
afferente en efferente banen en uit korte banen die de overige hersendelen
verbinden.

12.7.1 middenhersenen
Mesenecephalon  middenhersenen, is een vrij klein deel van de hersenstam
tussen pons en tussenhersenen.
Pedunculi cerebri  hersenstelen
Belangrijke kernen middenhersenen:
 Kernen van de hersenzenuwen die aan de middenhersenen ontspringen
 Nucleus ruber (rode kern)
 Substantia nigra (zwarte kern)
Deze twee kernen vormen schakelcentra in de extrapiramidale banen

12.7.2 pons
De pons is het ventrale, verdikte deel in het midden van de hersenstam. De pons
bestaat uit dwars verlopende zenuwvezels. De zenuwvezels van de pons verzorgen
de verbindingen met de beide helften van de kleine hersenen.

12.7.3 verlengde merg
Medulla oblongata  verlengde merg
Uit het verlengde merg ontspringen de meeste hersenzenuwen. Het verlengde merg
bevat de banen met zenuwvezels van en naar de hersenen.
Ventraal in het verlengde merg ligt beiderzijds de zogeheten oliva (olijfkern). Deze
vormt de schakelcentra voor het gehoor en het evenwicht.
Functionele centra die in verlengde merg aanwezig zijn:
 Hartregulatiecentrum
 Vasomotorische centrum
 Ademcentrum
 Temperatuurregulatiecentrum
 Braakcentrum
 Hoestcentrum (vermoedelijk)

12.7.4 reticulaire formatie