Woordenlijst klinisch redeneren Gynaecologie en verloskunde
1.Gynecologie
Corpus luteum Het gele lichaam is een tijdelijke endocriene structuur, die verantwoordelijk is voor de productie
van progesteron, dat nodig is voor het onderhoud van het endometrium. Zonder bevruchting
verdwijnt het gele lichaam. Hierdoor daalt de menses en progesteron.
Corpus albicans Het corpus luteum vervalt dan tot een massa van fibreus littekenweefsel dat het corpus
albicans (wit lichaam) wordt genoemd
Menses Menstruatie het maandelijkse slijmvlies- en bloedverlies, afkomstig uit het
baarmoederslijmvlies
Thelarche Bekend als borstvorming, is het begin van secundaire borstontwikkeling, vaak het begin
van de puberteit
Pubarche Is de eerste verschijning van schaamhaar in de puberteit. Pubarche is een van de fysieke
veranderingen van de puberteit en kan onafhankelijk van de volledige puberteit optreden
Menarche Het tijdstip waarop bij meisjes de eerste menstruatie optreedt, na de borstontwikkeling,
de groeispurt en het ontstaan van schaamhaar.
Climacterium Onregelmatige cycli. Begin van de overgang naar de menopauze door het ophouden van
de menses. We zien een stijging van de hormonen FSH en LH.
Menopauze Tijdstip van de menses bij vrouwen ouder dan 45 jaar dia al 6 maanden geen menses
gehad heeft.
Postmenopauze Periode na de menopauze 1 druppel vaginaal bloedverlies is alarmerend.
A. Liggingsafwijkingen van de vrouwelijke genitalia
Cystocoele Verzakking van de vaginale voorwand richting de blaas urineretentie en incontinentie
Utherocoele Verzaking van de vagina-voorwand met anterior urethra urineretentie en incontinentie
Rectocoele Verzaking van de vaginale-achterwand met posterior het rectum deficatielast
Entrocoele Verzaking van de Douglas holte zodat tussen vagina en rectumdarmlissen kunnen
uitzakken
Retroflexie uteri Door ernstige PID of endometriose kan de gekantelde uterus gefixeerd worden. Dit kan
fixata voor pijn zorgen en moet soms behandeld worden.
Pessarium Een ring om de uitzakking tegen te houden moet elke 3 maand gecontroleerd worden.
Word minder gebruikt wegens de voordelen van operatieve correctie.
Urge-incontinentie Bij aandrangincontinentie of urge-incontinentie voelt u een plotselinge, dwingende
aandrang om te plassen, die u niet kunt stoppen. Komt door een overprikkelende blaas.
B. SOA
Epididymitis Een teelbal ontsteking
cervicitis Ontsteking van de baarmoederhals (cervix). De baarmoederhals is het onderste deel van
de baarmoeder die uitkomt in de vagina.
Lymfogranuloma Een SOA gekenmerkt door een genitaal ulcus en lymfadenopathie. Wordt veroorzaakt
venerum door Chlamydia trachomatis, een obligaat intracellulair organisme, dat zich verspreid via
de lymfbanen en zich vermeerderd in macrofagen in de lymfklieren.
MSM Mannen die seks hebben met mannen.
Ping pong effect De SOA word van de ene persoon naar de andere persoon door gegeven wegens gebrek
aan testing en behandeling.
Endemisch Personen uit Afrika, Azië, Oost-Europa, Zuid-Afrika,.. Hebben een verhoogd risico op het
krijgen van een SOA.
NGU Non-gonococcal urethritis = Een ontsteking van de plasbuis en wordt vaak veroorzaakt
, door seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA). Vroeger onderscheidde men
Gonorroïsche-urethritis (GU) en non-gonorroïsche urethritis (NGU). Wilt dus zeggen dat
het niet veroorzaakt is door een gonokok.
C. Vulvair
Rubor Roodheid
Calor Lokale warmte en zelfs koorts mogelijk
Dolor Pijn
Tumor Zwelling
Functio Laesa Last bij het zitten en lopen
Marsupialisatie Is heelkundige incisie en drainage van de abces met vervolgens zitbaden in zoutoplossing
D. Vaginitis /cervicitis/salpingitis
Fluor vaginalis/ Niet-bloederige vaginale afscheiding die volgens patiënte afwijkt van normaal wat betreft
leucorroe hoeveelheid, kleur of geur, al of niet gepaard gaand met jeuk of irritatie in of rond de
vagina.
Vaginose Er kunnen extra veel van 1 of meer soorten bacteriën komen. Dat zijn soorten die gewoon
in uw vagina horen. Alleen het zijn er te veel. Ook zijn er minder van een ander soort: de
melkzuur bacteriën.
Doderlienebacterie Bacillen die voorkomen in de vagina . Door de aanwezigheid van deze bacillen is steeds
enig melkzuur in de vagina aanwezig, voldoende om de vermeerdering van
binnengedrongen pathogene bacteriën te beletten. Veel irrigeren verwijdert dit melkzuur,
en kan daarom tot vaginitis leiden
Antimycotica geneesmiddelen met een schimmelwerende (fungistatische) of schimmeldodende
(fungicide) werking
Pruritus vulvae Jeuk aan de vulva.
Hydrosalpix Dikwijls door een infectie van de eileiders blijft de eileider nadien verwijd, met vocht
gevuld en afgesloten.
E. HIV en AIDS
Windowperiode Is de wachttijd tussen onveilige seks en het moment dat je een soa-test kan laten doen.
Dit duurt meestal een paar weken.
MSM Mannen die seks hebben met mannen
A.R.C AIDS-referentiecentrum
HAART “Highly Active AntiRetroviral Therapy”: Sinds 1996 gebruikt men combinatietherapie van
Hiv-remmers. Belangrijk om therapietrouw te zijn.
PEP “Post Exposure Prophylaxis”: Personen die risico hebben gelopen kunnen binnen 72 uur
na het risicocontact HIV-remmers nemen om besmetting te voorkomen. Dit word ook wel
de morning after pil voor HIV genoemd.
prEP “Pre- Exposure Prophylaxis”: HIV-negatieve personen die een verhoogd risico op
besmetting lopen kunnen ook preventief HIVremmers nemen om de kans op besmetting
te verminderen. Dit zijn 2 HIV-remmers. Dit word 1 maal daags genoemen.
Kaposi-sarcoom Herpesvirus type 8 veroorzaakt een donkerrood tot paars, soms zelfs vrijwel zwart
gekleurd nodulair huidletsel, dat meestal pijnloos is, hoewel grote lesies op de onderste
ledematen wel erg pijnlijk kunnen zijn. In latere stadia kan oedeem volgen van de
onderste ledematen en het gelaat Er kunnen ook lesies volgen van het palatum en de
viscera.
Toxoplasmosis Is een encefalitis veroorzaakt door de parasiet Toxoplasma gondii. Door de progressieve
cerebri immunodeficiëntie treedt een reactivering op van een chronische, latente Toxoplasma-
1.Gynecologie
Corpus luteum Het gele lichaam is een tijdelijke endocriene structuur, die verantwoordelijk is voor de productie
van progesteron, dat nodig is voor het onderhoud van het endometrium. Zonder bevruchting
verdwijnt het gele lichaam. Hierdoor daalt de menses en progesteron.
Corpus albicans Het corpus luteum vervalt dan tot een massa van fibreus littekenweefsel dat het corpus
albicans (wit lichaam) wordt genoemd
Menses Menstruatie het maandelijkse slijmvlies- en bloedverlies, afkomstig uit het
baarmoederslijmvlies
Thelarche Bekend als borstvorming, is het begin van secundaire borstontwikkeling, vaak het begin
van de puberteit
Pubarche Is de eerste verschijning van schaamhaar in de puberteit. Pubarche is een van de fysieke
veranderingen van de puberteit en kan onafhankelijk van de volledige puberteit optreden
Menarche Het tijdstip waarop bij meisjes de eerste menstruatie optreedt, na de borstontwikkeling,
de groeispurt en het ontstaan van schaamhaar.
Climacterium Onregelmatige cycli. Begin van de overgang naar de menopauze door het ophouden van
de menses. We zien een stijging van de hormonen FSH en LH.
Menopauze Tijdstip van de menses bij vrouwen ouder dan 45 jaar dia al 6 maanden geen menses
gehad heeft.
Postmenopauze Periode na de menopauze 1 druppel vaginaal bloedverlies is alarmerend.
A. Liggingsafwijkingen van de vrouwelijke genitalia
Cystocoele Verzakking van de vaginale voorwand richting de blaas urineretentie en incontinentie
Utherocoele Verzaking van de vagina-voorwand met anterior urethra urineretentie en incontinentie
Rectocoele Verzaking van de vaginale-achterwand met posterior het rectum deficatielast
Entrocoele Verzaking van de Douglas holte zodat tussen vagina en rectumdarmlissen kunnen
uitzakken
Retroflexie uteri Door ernstige PID of endometriose kan de gekantelde uterus gefixeerd worden. Dit kan
fixata voor pijn zorgen en moet soms behandeld worden.
Pessarium Een ring om de uitzakking tegen te houden moet elke 3 maand gecontroleerd worden.
Word minder gebruikt wegens de voordelen van operatieve correctie.
Urge-incontinentie Bij aandrangincontinentie of urge-incontinentie voelt u een plotselinge, dwingende
aandrang om te plassen, die u niet kunt stoppen. Komt door een overprikkelende blaas.
B. SOA
Epididymitis Een teelbal ontsteking
cervicitis Ontsteking van de baarmoederhals (cervix). De baarmoederhals is het onderste deel van
de baarmoeder die uitkomt in de vagina.
Lymfogranuloma Een SOA gekenmerkt door een genitaal ulcus en lymfadenopathie. Wordt veroorzaakt
venerum door Chlamydia trachomatis, een obligaat intracellulair organisme, dat zich verspreid via
de lymfbanen en zich vermeerderd in macrofagen in de lymfklieren.
MSM Mannen die seks hebben met mannen.
Ping pong effect De SOA word van de ene persoon naar de andere persoon door gegeven wegens gebrek
aan testing en behandeling.
Endemisch Personen uit Afrika, Azië, Oost-Europa, Zuid-Afrika,.. Hebben een verhoogd risico op het
krijgen van een SOA.
NGU Non-gonococcal urethritis = Een ontsteking van de plasbuis en wordt vaak veroorzaakt
, door seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA). Vroeger onderscheidde men
Gonorroïsche-urethritis (GU) en non-gonorroïsche urethritis (NGU). Wilt dus zeggen dat
het niet veroorzaakt is door een gonokok.
C. Vulvair
Rubor Roodheid
Calor Lokale warmte en zelfs koorts mogelijk
Dolor Pijn
Tumor Zwelling
Functio Laesa Last bij het zitten en lopen
Marsupialisatie Is heelkundige incisie en drainage van de abces met vervolgens zitbaden in zoutoplossing
D. Vaginitis /cervicitis/salpingitis
Fluor vaginalis/ Niet-bloederige vaginale afscheiding die volgens patiënte afwijkt van normaal wat betreft
leucorroe hoeveelheid, kleur of geur, al of niet gepaard gaand met jeuk of irritatie in of rond de
vagina.
Vaginose Er kunnen extra veel van 1 of meer soorten bacteriën komen. Dat zijn soorten die gewoon
in uw vagina horen. Alleen het zijn er te veel. Ook zijn er minder van een ander soort: de
melkzuur bacteriën.
Doderlienebacterie Bacillen die voorkomen in de vagina . Door de aanwezigheid van deze bacillen is steeds
enig melkzuur in de vagina aanwezig, voldoende om de vermeerdering van
binnengedrongen pathogene bacteriën te beletten. Veel irrigeren verwijdert dit melkzuur,
en kan daarom tot vaginitis leiden
Antimycotica geneesmiddelen met een schimmelwerende (fungistatische) of schimmeldodende
(fungicide) werking
Pruritus vulvae Jeuk aan de vulva.
Hydrosalpix Dikwijls door een infectie van de eileiders blijft de eileider nadien verwijd, met vocht
gevuld en afgesloten.
E. HIV en AIDS
Windowperiode Is de wachttijd tussen onveilige seks en het moment dat je een soa-test kan laten doen.
Dit duurt meestal een paar weken.
MSM Mannen die seks hebben met mannen
A.R.C AIDS-referentiecentrum
HAART “Highly Active AntiRetroviral Therapy”: Sinds 1996 gebruikt men combinatietherapie van
Hiv-remmers. Belangrijk om therapietrouw te zijn.
PEP “Post Exposure Prophylaxis”: Personen die risico hebben gelopen kunnen binnen 72 uur
na het risicocontact HIV-remmers nemen om besmetting te voorkomen. Dit word ook wel
de morning after pil voor HIV genoemd.
prEP “Pre- Exposure Prophylaxis”: HIV-negatieve personen die een verhoogd risico op
besmetting lopen kunnen ook preventief HIVremmers nemen om de kans op besmetting
te verminderen. Dit zijn 2 HIV-remmers. Dit word 1 maal daags genoemen.
Kaposi-sarcoom Herpesvirus type 8 veroorzaakt een donkerrood tot paars, soms zelfs vrijwel zwart
gekleurd nodulair huidletsel, dat meestal pijnloos is, hoewel grote lesies op de onderste
ledematen wel erg pijnlijk kunnen zijn. In latere stadia kan oedeem volgen van de
onderste ledematen en het gelaat Er kunnen ook lesies volgen van het palatum en de
viscera.
Toxoplasmosis Is een encefalitis veroorzaakt door de parasiet Toxoplasma gondii. Door de progressieve
cerebri immunodeficiëntie treedt een reactivering op van een chronische, latente Toxoplasma-
