Materieel Strafrecht
Week 1
Boek:
Hoofdstuk 1 Inleiding
Het materiële strafrecht regel in abstracto in welke gevallen een persoon vanwege de staat kan
worden gestraf en welke sanctes mogen worden opgelegd.
Tot het materiële strafrecht behoort:
- Verbodsbepalingen
- Strafedreigingen
Het formele strafrecht heef betrekking op de wijzee waarop in een concreet geval moet worden
vastgesteld of de strafwet is overtreden en of een bepaald persoon deswege dient te worden
gestraf.
Het betref:
- De te volgen procedure
- Bevoegdheden van de bijz de strafrechtspleging betrokken overheidsorganen
- De rechten van de verdachte
Ne bis in idem-beginsel: art. 68 Sr jzo. 255 Sv.
- Art. 68 Sr: verdachte mag na een vrijzspraak in beginsel niet opnieuw worden vervolgd.
- Art. 255 Sv: kennisgeving van niet verdere vervolging blokkeert in de regel een nieuwe vervolging.
Art. 107 Grondwet; ruimte voor afzonderlijke weten
Geef de wetgever ruimte om bepaalde onderwerpen in afeonderlijzke weten te regelen. Het
hele materiële strafrecht kan namelijzk niet in één wetboek worden opgenomen. Denk aan;
Opiumwet, Wegenverkeerswet 1994 en Wet Wapens en Munite.
− LET OP: uit art. 107 Grondwet blijzkt dat misdrijven alleen mogen worden geformuleerd in
weten in formele ein. De WIFeZ dient vervolgens de basis te verschafen voor regelingen
van lagere orde waarin overtredingen eijzn opgenomen.
Art. 154 lid 1 Gemeentewet; overtredingen op lager niveau
De gemeentewetgever kan overtredingen van door hem gegeven verordeningen strafaar
stellen. Als jze dus iets uit de APV overtreedt, kan dit strafaar gesteld worden op lager niveau.
Art. 89 lid 2 Grondwet; Algemene maatregelen van bestuur (AMvB’s)
De AMvB’s worden door de Kroon uitgevaardigd.
Dit artkel stelt dat de wet (in formele ein) de op te leggen strafen ‘bepaalt’. De door strafen te
handhaven voorschrifen mogen slechts ‘krachtens de wet’ worden gegeven. Zulke voorschrifen
mogen dus alleen gegeven worden als de bevoegdheid daartoe door de wetgever aan de Kroon is
gedelegeerd.
− LET OP: hierop geldt een strenger regime dan op art. 154 lid 1 Gemeentewet. Aan de
gemeentewetgever wordt namelijzk een keueevrijzheid gegeven. Dat is niet het geval bijz
AMvB’s. De Kroon kan slechts AMvB’s geven als de wetgever een bevoegdheid delegeert.
Krenkingsdelicten en gevaarzetngsdelicten
• Krenkingsdelicten
, Strafepalingen worden in het leven geroepen met het oog op de bescherming van bepaalde
rechtsbelangen (ook wel rechtsgoederen genoemd. Veel van de in het wetboek strafaar
gestelde feiten eijzn gedragingen die rechtstreeks inbreuk maken op het beschermde rechtsgoed.
Denk aan; doodslag en dood door schuld (inbreuk op menselijzk leven, diefstal en verduistering
(inbreuk op eigendom. Strafaar gesteld eijzn alleen bepaalde (precies omschreven inbreuken.
Anders eou in beginsel iedere doding strafaar eijzn.
- De wetgever wil niet iedere doding over één kam scheren en daarom eijzn er verschillende
soorten doding gehanteerd (moord, doodslag en daarna dood door schuld.
- Tevens wil de wetgever recht doen aan de gedachte dat het strafrecht ultimum remedium is.
Alleen onrecht dient bestraf te worden. Deee gedachte leidt tot terughoudendheid. Niet iedere
krenking van het rechtsgoed moet worden bestraf.
• Gevaarzetngsdelicten
Je hebt concrete en abstracte gevaareetngsdelicten:
- Concrete: art. 164 Sr: het opeetelijzk verooreaken van gevaar voor het spoorwegverkeer. Het is
dan voldoende dat er een gevaarlijzke situate is ontstaan en het is niet vereist dat het gevaar eich
ook heef verwerkelijzkt.
- Abstracte: bijzeondere weten. Een voorbeeld is het beeit van allerhande wapens in de Wet
wapens en munite. De wetgever treedt als het ware preventef op. Hijz verbiedt gedragingen die
mogelijk tot krenkingen van beschermde rechtsgoed eouden kunnen leiden. Concreet gevaar is
dan niet vereist. Als jze weet dat jze een pistool op eolder hebt liggen, dan ben jze al strafaar.
Het is onverschillig of het beschermde rechtsgoed daadwerkelijzk is gekrenkt of in gevaar gebracht.
Het accent van de bescherming van rechtsgoederen verschuif naar de handhaving van normen.
Iedere gedraging die met de norm in strijzd is, is strafaar. Verschil is dan een opeetelijzke
overtreding van de norm een misdrijzf is en de niet-opeetelijzke een overtreding. Dit is met
betrekking tot opeet van de dader. In principe wordt iedere overtreding van de norm met
deeelfde straf bedreigd.
ONDERSCHEID tussen krenkings- en gevaareetngsdelicten:
Het accent ligt op de bescherming van rechtsgoederen. In bijzeondere weten schuiven die
rechtsgoederen naar de achtergrond. Het betref het klassieke strafrecht. Bovendien gaat het
dikwijzls om rechtsbelangen die abstracter, minder grijzpbaar eijzn dan die in het commune
strafrecht. Het is verschil is dus niet eo helder.
Verhouding tot het burgerlijk recht: disharmonieën
In het strafrecht en het civiel recht wijzken begrippen soms af van elkaar. Dat kan leiden tot
verwarring. De bescherming die de strafwet biedt, komt hier als het ware boven op de
bescherming die het civiele recht al bood. De noodeaak van een efectevere bescherming vraagt
om eigen begrippen en onderscheidingen. Een voorbeeld is het schuldbegrip. Bijz het strafrecht is
schuld een voorwaarde voor bestrafng met bijzvoorbeeld een gevangenisstraf. Dat leidt tot een
andere invulling van het schuldbegrip in het civiele recht. Hierbijz wordt onder schuld
risicoaansprakelijzkheid bedoeld. Het strafrecht eist echter verwijztbaarheid. Dit is dus een verschil
waarbijz onenigheid kan ontstaan.
Bijz de vraag of het strafaar gestelde feit is begaan, moet de recht eich eenvoudig laten leiden
door het civiele recht.
Verhouding tot het bestuursrecht: de bestuurlijke boete
Het opleggen van een bestuurlijzke boete in het bestuursrecht is een puniteve sancte. Hiermee is
het een bestrafende sancte. Het moet worden aangemerkt als een criminal charge in de ein van
art. 6 EVRM. Echter, geeien ons natonale strafrecht is er van echt strafrecht geen sprake. Dat
heef tot gevolg dat het Algemeen Deel van het WvSr niet rechtstreeks van toepassing is. De
materieelrechtelijzke regels m.b.t. het opleggen van bestuurlijzke boetes vertonen sterke
Week 1
Boek:
Hoofdstuk 1 Inleiding
Het materiële strafrecht regel in abstracto in welke gevallen een persoon vanwege de staat kan
worden gestraf en welke sanctes mogen worden opgelegd.
Tot het materiële strafrecht behoort:
- Verbodsbepalingen
- Strafedreigingen
Het formele strafrecht heef betrekking op de wijzee waarop in een concreet geval moet worden
vastgesteld of de strafwet is overtreden en of een bepaald persoon deswege dient te worden
gestraf.
Het betref:
- De te volgen procedure
- Bevoegdheden van de bijz de strafrechtspleging betrokken overheidsorganen
- De rechten van de verdachte
Ne bis in idem-beginsel: art. 68 Sr jzo. 255 Sv.
- Art. 68 Sr: verdachte mag na een vrijzspraak in beginsel niet opnieuw worden vervolgd.
- Art. 255 Sv: kennisgeving van niet verdere vervolging blokkeert in de regel een nieuwe vervolging.
Art. 107 Grondwet; ruimte voor afzonderlijke weten
Geef de wetgever ruimte om bepaalde onderwerpen in afeonderlijzke weten te regelen. Het
hele materiële strafrecht kan namelijzk niet in één wetboek worden opgenomen. Denk aan;
Opiumwet, Wegenverkeerswet 1994 en Wet Wapens en Munite.
− LET OP: uit art. 107 Grondwet blijzkt dat misdrijven alleen mogen worden geformuleerd in
weten in formele ein. De WIFeZ dient vervolgens de basis te verschafen voor regelingen
van lagere orde waarin overtredingen eijzn opgenomen.
Art. 154 lid 1 Gemeentewet; overtredingen op lager niveau
De gemeentewetgever kan overtredingen van door hem gegeven verordeningen strafaar
stellen. Als jze dus iets uit de APV overtreedt, kan dit strafaar gesteld worden op lager niveau.
Art. 89 lid 2 Grondwet; Algemene maatregelen van bestuur (AMvB’s)
De AMvB’s worden door de Kroon uitgevaardigd.
Dit artkel stelt dat de wet (in formele ein) de op te leggen strafen ‘bepaalt’. De door strafen te
handhaven voorschrifen mogen slechts ‘krachtens de wet’ worden gegeven. Zulke voorschrifen
mogen dus alleen gegeven worden als de bevoegdheid daartoe door de wetgever aan de Kroon is
gedelegeerd.
− LET OP: hierop geldt een strenger regime dan op art. 154 lid 1 Gemeentewet. Aan de
gemeentewetgever wordt namelijzk een keueevrijzheid gegeven. Dat is niet het geval bijz
AMvB’s. De Kroon kan slechts AMvB’s geven als de wetgever een bevoegdheid delegeert.
Krenkingsdelicten en gevaarzetngsdelicten
• Krenkingsdelicten
, Strafepalingen worden in het leven geroepen met het oog op de bescherming van bepaalde
rechtsbelangen (ook wel rechtsgoederen genoemd. Veel van de in het wetboek strafaar
gestelde feiten eijzn gedragingen die rechtstreeks inbreuk maken op het beschermde rechtsgoed.
Denk aan; doodslag en dood door schuld (inbreuk op menselijzk leven, diefstal en verduistering
(inbreuk op eigendom. Strafaar gesteld eijzn alleen bepaalde (precies omschreven inbreuken.
Anders eou in beginsel iedere doding strafaar eijzn.
- De wetgever wil niet iedere doding over één kam scheren en daarom eijzn er verschillende
soorten doding gehanteerd (moord, doodslag en daarna dood door schuld.
- Tevens wil de wetgever recht doen aan de gedachte dat het strafrecht ultimum remedium is.
Alleen onrecht dient bestraf te worden. Deee gedachte leidt tot terughoudendheid. Niet iedere
krenking van het rechtsgoed moet worden bestraf.
• Gevaarzetngsdelicten
Je hebt concrete en abstracte gevaareetngsdelicten:
- Concrete: art. 164 Sr: het opeetelijzk verooreaken van gevaar voor het spoorwegverkeer. Het is
dan voldoende dat er een gevaarlijzke situate is ontstaan en het is niet vereist dat het gevaar eich
ook heef verwerkelijzkt.
- Abstracte: bijzeondere weten. Een voorbeeld is het beeit van allerhande wapens in de Wet
wapens en munite. De wetgever treedt als het ware preventef op. Hijz verbiedt gedragingen die
mogelijk tot krenkingen van beschermde rechtsgoed eouden kunnen leiden. Concreet gevaar is
dan niet vereist. Als jze weet dat jze een pistool op eolder hebt liggen, dan ben jze al strafaar.
Het is onverschillig of het beschermde rechtsgoed daadwerkelijzk is gekrenkt of in gevaar gebracht.
Het accent van de bescherming van rechtsgoederen verschuif naar de handhaving van normen.
Iedere gedraging die met de norm in strijzd is, is strafaar. Verschil is dan een opeetelijzke
overtreding van de norm een misdrijzf is en de niet-opeetelijzke een overtreding. Dit is met
betrekking tot opeet van de dader. In principe wordt iedere overtreding van de norm met
deeelfde straf bedreigd.
ONDERSCHEID tussen krenkings- en gevaareetngsdelicten:
Het accent ligt op de bescherming van rechtsgoederen. In bijzeondere weten schuiven die
rechtsgoederen naar de achtergrond. Het betref het klassieke strafrecht. Bovendien gaat het
dikwijzls om rechtsbelangen die abstracter, minder grijzpbaar eijzn dan die in het commune
strafrecht. Het is verschil is dus niet eo helder.
Verhouding tot het burgerlijk recht: disharmonieën
In het strafrecht en het civiel recht wijzken begrippen soms af van elkaar. Dat kan leiden tot
verwarring. De bescherming die de strafwet biedt, komt hier als het ware boven op de
bescherming die het civiele recht al bood. De noodeaak van een efectevere bescherming vraagt
om eigen begrippen en onderscheidingen. Een voorbeeld is het schuldbegrip. Bijz het strafrecht is
schuld een voorwaarde voor bestrafng met bijzvoorbeeld een gevangenisstraf. Dat leidt tot een
andere invulling van het schuldbegrip in het civiele recht. Hierbijz wordt onder schuld
risicoaansprakelijzkheid bedoeld. Het strafrecht eist echter verwijztbaarheid. Dit is dus een verschil
waarbijz onenigheid kan ontstaan.
Bijz de vraag of het strafaar gestelde feit is begaan, moet de recht eich eenvoudig laten leiden
door het civiele recht.
Verhouding tot het bestuursrecht: de bestuurlijke boete
Het opleggen van een bestuurlijzke boete in het bestuursrecht is een puniteve sancte. Hiermee is
het een bestrafende sancte. Het moet worden aangemerkt als een criminal charge in de ein van
art. 6 EVRM. Echter, geeien ons natonale strafrecht is er van echt strafrecht geen sprake. Dat
heef tot gevolg dat het Algemeen Deel van het WvSr niet rechtstreeks van toepassing is. De
materieelrechtelijzke regels m.b.t. het opleggen van bestuurlijzke boetes vertonen sterke
