Alle hoorcolleges rechtssociologie
Inhoudsopgave
Rechtssociologie hoorcollege 1, wat is rechtssociologie?.......................................................................................................... 5
Inleiding............................................................................................................................................................................................5
Paradigma wisseling........................................................................................................................................................................5
Inhoud college:.................................................................................................................................................................................6
Wat is rechtssociologie....................................................................................................................................................................6
Functies van het recht......................................................................................................................................................................7
Wat is recht?....................................................................................................................................................................................7
Verschillen jurist- rechtssocioloog....................................................................................................................................................8
Soort vragen:...............................................................................................................................................................................8
Het rechtssysteem............................................................................................................................................................................8
Emile Durkheim................................................................................................................................................................................9
Juridische en sociale normen en rechtspluralisme...........................................................................................................................9
Voorbeeld tentamenvraag........................................................................................................................................................10
Opzet cursus rechtssociologie........................................................................................................................................................10
Rechtssociologie hoorcollege 2, methoden van onderzoek..................................................................................................... 11
Feiten vrij debat?...........................................................................................................................................................................11
Introductie......................................................................................................................................................................................11
Wat is wetenschap?.......................................................................................................................................................................11
Kritisch rationalistische wetenschapsopvattng.............................................................................................................................12
Empirisch cyclus.............................................................................................................................................................................12
Kenmerken rechtssociologisch onderzoek:....................................................................................................................................13
Rechtssociologisch onderzoek in stappen......................................................................................................................................13
De onderzoeksvraag.......................................................................................................................................................................13
Soorten onderzoek.........................................................................................................................................................................14
Onderzoeksmethoden de voor-en nadelen....................................................................................................................................14
Oude tentamenvraag.....................................................................................................................................................................15
Validiteit.........................................................................................................................................................................................16
Betrouwbaarheid en andere kwaliteitsaspecten...........................................................................................................................16
How to lie with statistics................................................................................................................................................................16
Rechtssociologie hoorcollege 3, wetgeving in rechtssociologisch perspectee..........................................................................17
Wet- en regelgeving.......................................................................................................................................................................17
Internatonalisering van wet- en regelgeving............................................................................................................................17
Sociaalwetenschappelijk perspectiee.............................................................................................................................................17
Van wet naar efeet...................................................................................................................................................................18
Ineentves (prikkelsp...................................................................................................................................................................18
Totstandkoming van wetgeving, vier perspectieven brillenn........................................................................................................18
De overheidsjurist......................................................................................................................................................................19
Digitalisering..................................................................................................................................................................................19
, Big data = massale gegevensopslag van gedragingen van mensen..........................................................................................19
Legal big data.............................................................................................................................................................................20
Digitalisering: uitdagingen:............................................................................................................................................................20
Digitalisering: kansen voor de wetgever...................................................................................................................................20
Kansen benuten maar dan ook:...............................................................................................................................................20
Enkele juridisehe uitdagingen....................................................................................................................................................21
Ethisehe vragen..........................................................................................................................................................................21
Rechtssociologie hoorcollege 4, wetgeving II (sociale werking van het recht)..........................................................................22
Introductie......................................................................................................................................................................................22
Instrumenten van sturing...............................................................................................................................................................22
Rechtssociologische vragen over wetgeving..................................................................................................................................23
Problemen bij onderzoek naar de sociale werking van wetgeving................................................................................................23
1. Causaliteit..............................................................................................................................................................................24
2. Soorten efeeten van wetgeving............................................................................................................................................24
3. Onderzoek je wat je wilt onderzoeken?................................................................................................................................25
4. Onderzoeksbenaderingen.....................................................................................................................................................25
Het semiautonoom sociaal veld.....................................................................................................................................................25
Oude tentamenvraag.....................................................................................................................................................................26
Sociale werking van de gelijke behandelingswetgeving................................................................................................................28
Rechtssociologie hoorcollege 5, essayopdrachten.........................................................................................................................29
Rechtssociologie hoorcollege 6, Uitvoering I – street-level bureaucracy..................................................................................35
Wat is uitvoering en handhaving?.................................................................................................................................................35
Hoe past uitvoering binnen de rechtssociologie?..........................................................................................................................35
Waarom is uitvoering belangrijk?..................................................................................................................................................36
Primaire en secundaire uitvoering.................................................................................................................................................36
Beleids- oe wetgevingsproces.........................................................................................................................................................36
Benaderingen bij bestudering uitvoering.......................................................................................................................................37
Street-level bureacracy..................................................................................................................................................................37
Kenmerken positie street-lever bureaucrats..................................................................................................................................37
VOORBEELDEN...............................................................................................................................................................................38
Hoe zijn uitvoeringseunctionarissen in het gareel te houden?.......................................................................................................39
Van streetlevel bureaucracy naar systeem-level bureacracy........................................................................................................39
Voor- en nadelen systeem-level bureaucracy................................................................................................................................40
Rechtssociologie hoorcollege 7, uitvoering II.......................................................................................................................... 41
Wat is uitvoering, toezicht en handhaving?..................................................................................................................................41
Van nachtwakersstaat naar regulatory state................................................................................................................................41
The eneorcement gap.....................................................................................................................................................................42
Factoren die uitvoering en handhaving beïnvloeden.....................................................................................................................42
Verklaring versehillen handhaving (voorbeeldp.........................................................................................................................43
Handhavingsstijlen.........................................................................................................................................................................43
Manieren van regeltoepassing......................................................................................................................................................44
Van proeessioneel-beroepsmatig naar bedrijesmatig-economisch................................................................................................45
Tentamenvraag..........................................................................................................................................................................45
Goal displacement..........................................................................................................................................................................45
Hoe onderzoek je uitvoering/handhavingspraktijk?......................................................................................................................45
, De Taeel van Ele..............................................................................................................................................................................47
Conclusies.......................................................................................................................................................................................47
Rechtssociologie hoorcollege 8, Rechtspraak I: confictoplossing............................................................................................ 48
1. Wat is een confict?....................................................................................................................................................................48
2. Confict oe geschil?.....................................................................................................................................................................50
3. Vormen van confictbeslechting.................................................................................................................................................50
4. De rol van het recht bij conficten..............................................................................................................................................51
5. Het topjes van de ijsberg............................................................................................................................................................52
6. Mobilisering van het recht........................................................................................................................................................52
7. Formele, procedurele en materiële gelijkheid............................................................................................................................52
Formele gelijkheid.....................................................................................................................................................................52
Materiele gelijkheid...................................................................................................................................................................54
8. Fasen die een klacht kan doorlopen...........................................................................................................................................54
9. Klachtenpiramide.......................................................................................................................................................................54
10. Heef inschakelen van de rechter zin?......................................................................................................................................55
11. Mediation.................................................................................................................................................................................55
12. Tentamenvraag........................................................................................................................................................................56
Rechtssociologie hoorcollege 9, Rechtspraak II....................................................................................................................... 57
Introductie......................................................................................................................................................................................57
Inhoud college................................................................................................................................................................................57
1. Rechtssociologie, rechters en rechtshulpverleners....................................................................................................................57
2. Onderzoek naar rechters en de rechterlijke macht....................................................................................................................58
3. Typen rechtspraak en rechters..................................................................................................................................................59
4. Samenstelling/beeld rechterlijke macht...................................................................................................................................59
5. Ethische pijlers rechters..............................................................................................................................................................60
6. Vertrouwen in de rechter...........................................................................................................................................................60
Vertrouwen in de reehter (vervolg 1p........................................................................................................................................61
Vertrouwen in de reehter (vervolg 2p........................................................................................................................................62
7. Effecten van en op rechterlijke uitspraken.................................................................................................................................62
Interview rechters van Rijssen en Zandbergen..............................................................................................................................62
Rechtssociologie hoorcollege 10, de burger en het recht........................................................................................................ 63
Inhoud............................................................................................................................................................................................63
1. Hoe komt een confict bij de rechter terecht?............................................................................................................................63
Welke problemen komen uiteindelijk bij de reehter tereeht?..................................................................................................63
Gesehilbesleehtngsdelta WODC (Ter Voert en Klein Haarhuis, 2015p.....................................................................................64
Motieven van burgers voor aanpak problemen.............................................................................................................................65
1. Moteven om wel een proeedure te starten.........................................................................................................................65
2. Moteven om geen proeedure te starten..............................................................................................................................65
Mein & de Meere (2018p...........................................................................................................................................................65
Profelen....................................................................................................................................................................................66
2. Hoe ervaren mensen juridische procedures?.............................................................................................................................66
Faetoren in proeedurele reehtvaardigheid volgens Tyler..........................................................................................................67
Kritek op proeedurele reehtvaardigheid..................................................................................................................................67
Proeedurele reehtvaardigheid in gesehilbesleehtngsdelta.......................................................................................................67
3. Recht in het dagelijks leven........................................................................................................................................................69
Legal eonsiousness Ewiek en Silbey (1998p...............................................................................................................................69
, Legal eonseiousness en soeiale versehillen................................................................................................................................70
Kritek op legal eonseiousness: Hertogh (2006, 2018p..............................................................................................................70
Onderzoek: maatsehappelijke efeeten van beter motveren in de strafreehtspraak (2014p...................................................70
Inhoudsopgave
Rechtssociologie hoorcollege 1, wat is rechtssociologie?.......................................................................................................... 5
Inleiding............................................................................................................................................................................................5
Paradigma wisseling........................................................................................................................................................................5
Inhoud college:.................................................................................................................................................................................6
Wat is rechtssociologie....................................................................................................................................................................6
Functies van het recht......................................................................................................................................................................7
Wat is recht?....................................................................................................................................................................................7
Verschillen jurist- rechtssocioloog....................................................................................................................................................8
Soort vragen:...............................................................................................................................................................................8
Het rechtssysteem............................................................................................................................................................................8
Emile Durkheim................................................................................................................................................................................9
Juridische en sociale normen en rechtspluralisme...........................................................................................................................9
Voorbeeld tentamenvraag........................................................................................................................................................10
Opzet cursus rechtssociologie........................................................................................................................................................10
Rechtssociologie hoorcollege 2, methoden van onderzoek..................................................................................................... 11
Feiten vrij debat?...........................................................................................................................................................................11
Introductie......................................................................................................................................................................................11
Wat is wetenschap?.......................................................................................................................................................................11
Kritisch rationalistische wetenschapsopvattng.............................................................................................................................12
Empirisch cyclus.............................................................................................................................................................................12
Kenmerken rechtssociologisch onderzoek:....................................................................................................................................13
Rechtssociologisch onderzoek in stappen......................................................................................................................................13
De onderzoeksvraag.......................................................................................................................................................................13
Soorten onderzoek.........................................................................................................................................................................14
Onderzoeksmethoden de voor-en nadelen....................................................................................................................................14
Oude tentamenvraag.....................................................................................................................................................................15
Validiteit.........................................................................................................................................................................................16
Betrouwbaarheid en andere kwaliteitsaspecten...........................................................................................................................16
How to lie with statistics................................................................................................................................................................16
Rechtssociologie hoorcollege 3, wetgeving in rechtssociologisch perspectee..........................................................................17
Wet- en regelgeving.......................................................................................................................................................................17
Internatonalisering van wet- en regelgeving............................................................................................................................17
Sociaalwetenschappelijk perspectiee.............................................................................................................................................17
Van wet naar efeet...................................................................................................................................................................18
Ineentves (prikkelsp...................................................................................................................................................................18
Totstandkoming van wetgeving, vier perspectieven brillenn........................................................................................................18
De overheidsjurist......................................................................................................................................................................19
Digitalisering..................................................................................................................................................................................19
, Big data = massale gegevensopslag van gedragingen van mensen..........................................................................................19
Legal big data.............................................................................................................................................................................20
Digitalisering: uitdagingen:............................................................................................................................................................20
Digitalisering: kansen voor de wetgever...................................................................................................................................20
Kansen benuten maar dan ook:...............................................................................................................................................20
Enkele juridisehe uitdagingen....................................................................................................................................................21
Ethisehe vragen..........................................................................................................................................................................21
Rechtssociologie hoorcollege 4, wetgeving II (sociale werking van het recht)..........................................................................22
Introductie......................................................................................................................................................................................22
Instrumenten van sturing...............................................................................................................................................................22
Rechtssociologische vragen over wetgeving..................................................................................................................................23
Problemen bij onderzoek naar de sociale werking van wetgeving................................................................................................23
1. Causaliteit..............................................................................................................................................................................24
2. Soorten efeeten van wetgeving............................................................................................................................................24
3. Onderzoek je wat je wilt onderzoeken?................................................................................................................................25
4. Onderzoeksbenaderingen.....................................................................................................................................................25
Het semiautonoom sociaal veld.....................................................................................................................................................25
Oude tentamenvraag.....................................................................................................................................................................26
Sociale werking van de gelijke behandelingswetgeving................................................................................................................28
Rechtssociologie hoorcollege 5, essayopdrachten.........................................................................................................................29
Rechtssociologie hoorcollege 6, Uitvoering I – street-level bureaucracy..................................................................................35
Wat is uitvoering en handhaving?.................................................................................................................................................35
Hoe past uitvoering binnen de rechtssociologie?..........................................................................................................................35
Waarom is uitvoering belangrijk?..................................................................................................................................................36
Primaire en secundaire uitvoering.................................................................................................................................................36
Beleids- oe wetgevingsproces.........................................................................................................................................................36
Benaderingen bij bestudering uitvoering.......................................................................................................................................37
Street-level bureacracy..................................................................................................................................................................37
Kenmerken positie street-lever bureaucrats..................................................................................................................................37
VOORBEELDEN...............................................................................................................................................................................38
Hoe zijn uitvoeringseunctionarissen in het gareel te houden?.......................................................................................................39
Van streetlevel bureaucracy naar systeem-level bureacracy........................................................................................................39
Voor- en nadelen systeem-level bureaucracy................................................................................................................................40
Rechtssociologie hoorcollege 7, uitvoering II.......................................................................................................................... 41
Wat is uitvoering, toezicht en handhaving?..................................................................................................................................41
Van nachtwakersstaat naar regulatory state................................................................................................................................41
The eneorcement gap.....................................................................................................................................................................42
Factoren die uitvoering en handhaving beïnvloeden.....................................................................................................................42
Verklaring versehillen handhaving (voorbeeldp.........................................................................................................................43
Handhavingsstijlen.........................................................................................................................................................................43
Manieren van regeltoepassing......................................................................................................................................................44
Van proeessioneel-beroepsmatig naar bedrijesmatig-economisch................................................................................................45
Tentamenvraag..........................................................................................................................................................................45
Goal displacement..........................................................................................................................................................................45
Hoe onderzoek je uitvoering/handhavingspraktijk?......................................................................................................................45
, De Taeel van Ele..............................................................................................................................................................................47
Conclusies.......................................................................................................................................................................................47
Rechtssociologie hoorcollege 8, Rechtspraak I: confictoplossing............................................................................................ 48
1. Wat is een confict?....................................................................................................................................................................48
2. Confict oe geschil?.....................................................................................................................................................................50
3. Vormen van confictbeslechting.................................................................................................................................................50
4. De rol van het recht bij conficten..............................................................................................................................................51
5. Het topjes van de ijsberg............................................................................................................................................................52
6. Mobilisering van het recht........................................................................................................................................................52
7. Formele, procedurele en materiële gelijkheid............................................................................................................................52
Formele gelijkheid.....................................................................................................................................................................52
Materiele gelijkheid...................................................................................................................................................................54
8. Fasen die een klacht kan doorlopen...........................................................................................................................................54
9. Klachtenpiramide.......................................................................................................................................................................54
10. Heef inschakelen van de rechter zin?......................................................................................................................................55
11. Mediation.................................................................................................................................................................................55
12. Tentamenvraag........................................................................................................................................................................56
Rechtssociologie hoorcollege 9, Rechtspraak II....................................................................................................................... 57
Introductie......................................................................................................................................................................................57
Inhoud college................................................................................................................................................................................57
1. Rechtssociologie, rechters en rechtshulpverleners....................................................................................................................57
2. Onderzoek naar rechters en de rechterlijke macht....................................................................................................................58
3. Typen rechtspraak en rechters..................................................................................................................................................59
4. Samenstelling/beeld rechterlijke macht...................................................................................................................................59
5. Ethische pijlers rechters..............................................................................................................................................................60
6. Vertrouwen in de rechter...........................................................................................................................................................60
Vertrouwen in de reehter (vervolg 1p........................................................................................................................................61
Vertrouwen in de reehter (vervolg 2p........................................................................................................................................62
7. Effecten van en op rechterlijke uitspraken.................................................................................................................................62
Interview rechters van Rijssen en Zandbergen..............................................................................................................................62
Rechtssociologie hoorcollege 10, de burger en het recht........................................................................................................ 63
Inhoud............................................................................................................................................................................................63
1. Hoe komt een confict bij de rechter terecht?............................................................................................................................63
Welke problemen komen uiteindelijk bij de reehter tereeht?..................................................................................................63
Gesehilbesleehtngsdelta WODC (Ter Voert en Klein Haarhuis, 2015p.....................................................................................64
Motieven van burgers voor aanpak problemen.............................................................................................................................65
1. Moteven om wel een proeedure te starten.........................................................................................................................65
2. Moteven om geen proeedure te starten..............................................................................................................................65
Mein & de Meere (2018p...........................................................................................................................................................65
Profelen....................................................................................................................................................................................66
2. Hoe ervaren mensen juridische procedures?.............................................................................................................................66
Faetoren in proeedurele reehtvaardigheid volgens Tyler..........................................................................................................67
Kritek op proeedurele reehtvaardigheid..................................................................................................................................67
Proeedurele reehtvaardigheid in gesehilbesleehtngsdelta.......................................................................................................67
3. Recht in het dagelijks leven........................................................................................................................................................69
Legal eonsiousness Ewiek en Silbey (1998p...............................................................................................................................69
, Legal eonseiousness en soeiale versehillen................................................................................................................................70
Kritek op legal eonseiousness: Hertogh (2006, 2018p..............................................................................................................70
Onderzoek: maatsehappelijke efeeten van beter motveren in de strafreehtspraak (2014p...................................................70