Samenvatting Geschiedenis MEMO VWO5 hoofdstuk 9 en 10

Geschiedenis
TP2, Hoofdstuk 9 & 10

Hoofdstuk 9: De economische sprong van Europa

9.1 De industriële revolute

Van thuiswerkplaats naar fabriek.
 18e eeuw: Engelse economie ging fors groeien
 Waterframe van Arkwright
 Van agrarisch-urbane samenleving naar industriële samenleving

Economische groei.
 Opbrengsten landbouw stegen
 Bevolking groei -> meer produceren
 Goedkope grondstoffen

Textelindustrie.
 Winsten werden gebruikt om textelproducte te verbeteren
 Speciale fabrieken
 Groot aantal producten
 Waterkracht en stoomkracht

Gevolgen voor de rest van de economie.
 Andere bedrijfstakken gingen ook stoommachines gebruiken
 Zorg voor groei van mijnbouw en ijzerindustrie
 Ontwikkeling fabriekssteden
 Kanalen en spoorwegen aangelegd
Sociale veranderingen:
 Verandering klassen en standen
 Aantal fabriekseigenaren/ industriëlen nam toe
 Werden rijk en kregen meer macht = klassieke elite
 Nieuwe sociale groep = arbeidersklasse (wegval huisnijverheid)
 Slechte werk- en leefomstandigheden
 Middenklasse -> onderwijzers, ambtenaren, winkeliers

Groeiende staatsbemoeienis.
 Scholen stchten
 Leefbaarheid steden
 Drinkwater & afval -> bedreiging volksgezondheid
 Bezighouden met watervoorziening, rioleringen, afvalverwerking, wegaanleg,
openbaarvervoer en energievoorziening

, Modern kapitalisme.
 Doel: zo veel mogelijk winst maken door goederen op de vrije markt te verkopen
 Richt zich op de producte van goederen en diensten
 Onderscheidt van handelskapitalisme

Economische liberalisme.
 Kritek mercantlistsche economische politek
 Behoefte economische vrijheid
 Smith -> grondlegger economisch liberalisme
 Gilden 1835 afgeschaft
 19e eeuw: samenleving heeft veel vrijheid maar weinig bescherming voor de
arbeiders

9.2 Natonalisme

Wat is natonalisme?
 Natonalisme betekent liefde voor eigen volg
 Mensen behoren tot verschillende volken en dat elk volk een
gemeenschappelijke geschiedenis, taal en cultuur heeft
 Streven naar het feit dat één volk in hun eigen natonale staat leeft

Herkomst.
 Verlichtng en idealen van de Franse revolute
 Inwoner van een land was “burger”-> lid van een gemeenschap die zichzelf
moest besturen en verdedigen
 Universeel
 Romantek: tegen de verlichtng en Franse revolute
 Moeite met de eenzijdige nadruk op verstand, wetenschap en eenvormigheid
 Legde nadruk op gevoelens, verbeelding en oeroude tradites waardoor
mensen van elkaar verschilden
 Verbondenheid burgers

Natonale identteit.
 19e eeuw: beweging kwam op gang om de identteit van het eigen volk vorm te
geven
 Regeringen stmuleerden natevorming
 Onderwijs -> geschiedenis -> verbondenheid

De vorming van natonale staten.
 Één volk één staat -> gevolgen voor gebieden waar ‘volken’ verdeeld waren over
meerdere staten

Eenwording.
 Geval in het Duitse taalgebied
 Behoefte eenheidsstaat -> natonale studentenbond
 Leek te werken (1848) maar Pruisen werkte tegen