Samenvatting
31-1-2019
OWE 8
Verpleegkunde
HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN
,Inhoud
Autisme......................................................................................................................................................................2
Mantelzorg................................................................................................................................................................4
Mantelzorgiscan.....................................................................................................................................................6
Zelfredzaamheidismatrix.......................................................................................................................................6
Recht..........................................................................................................................................................................8
Wet op de geneeiskundige behandelingisovereenkomist......................................................................................8
Civiel-, istraf- en tuchtrecht...................................................................................................................................9
Wet bijzondere opnemingen pisychiatriische ziekenhuizen....................................................................................11
Financiering van zorg...............................................................................................................................................13
Zorgverzekeringiswet...........................................................................................................................................13
Wet maatischappelijke onderisteuning................................................................................................................13
Wet langdurige zorg............................................................................................................................................13
Verpleegkundige claisisifcateisyistemen..................................................................................................................14
11 gezondheidispatronen van Gordon................................................................................................................14
Het Omaha Syisteem...........................................................................................................................................16
Verpleegtechniische vaardigheden..........................................................................................................................20
Rouwverwerking.....................................................................................................................................................23
Palliateve zorg........................................................................................................................................................24
Hoispice....................................................................................................................................................................25
Complementaire zorg..............................................................................................................................................26
Poisiteve gezondheid..............................................................................................................................................26
Evidence Baised Practce..........................................................................................................................................28
Onderzoek in de gezondheidiszorg......................................................................................................................28
Meetnistrumenten..............................................................................................................................................30
Bronnen en beoordelen kwaliteit.......................................................................................................................30
Mediisch...................................................................................................................................................................33
Oncologie............................................................................................................................................................33
Ovariumcarcinoom..........................................................................................................................................35
Bronchuiscarcinoom.........................................................................................................................................37
Herisenen en centraal zenuwistelisel....................................................................................................................39
Cerebrovaisculaire aandoeningen...................................................................................................................44
Multple iscleroise.............................................................................................................................................46
Dwarislaeisie.....................................................................................................................................................47
Demente.........................................................................................................................................................49
Veristandelijke gehandicapten zorg....................................................................................................................52
Woonvormen..................................................................................................................................................52
Chronic Obistructve Pulmonary Diiseaise............................................................................................................53
Pagina 1 van 55
,Autisme
3 vragen
Definite Autisme: Een gedrag en ontwikkelingisistoorniis waardoor informate anderis wordt verwerkt. Prikkelis
worden anderis verwerkt. Kunnen niet goed tegen (plotiselinge) veranderingen en kunnen hierop hefig
reageren. Ze hebben een ook voor detailis en hebben vaak obiseisisieis.
Volgenis de DSM-5 wordt ASS (autisme ispectrum istoorniis) geconistateerd door;
A. Blijvende tekorten in de iociale cosmsmunicate en interactee oali blijkt uit;
1. Tekorten in isociaal-emotonele wederkerigheid.
2. Tekorten in het voor isociale omgang gebruikelijke non-verbale communicateve gedrag.
3. Tekorten in aangaan, onderhouden en begrijpen van emoteis.
B. Beperkte ich herhalende gedragipatronene beperkte intereiiei en actviteitene oali blijkt uit;
1. Stereotype of repetteve motoriische bewegingen, gebruik van voorwerpen of ispraak.
2. Hardnekkig vaisthouden aan hetzelfde, istar gehecht aan routneis of geritualiiseerde gedragispatronen.
3. Zeer beperkte, gefxeerde intereisiseis die abnormaal intenis of gefocuist zijn.
4. Over- en onder reageren op zintuigelijke prikkelis of ongewone belangistelling voor zintuigelijke
aispecten van de omgeving.
C. De verichijnielen ijn aanwe ig vanaf de vroegite kindertjd smaar worden iosmi pai later onderkend).
D. De verichijnielen veroor aken kliniich iignificante lijdenidruk of beperkingen in het iociale of
beroepismatge functoneren of in het functoneren op anderen belangrijke levenigebieden.
E. De itoorniiien kunnen niet beter verklaard worden door een veritandelijke beperking of globale
ontwikkelingiachteritand en de iociale cosmsmunicate smoet sminder ijn dan pait bij het cogniteve
niveau.
Autisme wordt onderverdeeld in verischillende isoorten, met elk hen eigen kenmerken;
- Klaiiiek autisme: Wordt ook wel autistische istoorniis genoemd. Dit iis de meeist ernistge variant van
alle vormen van autisme. Bij kinderen met deze istoorniis zie je dat ze moeite hebben met
communiceren. Andere problemen zijn ongeremdheid/hyperactef gedrag en agreisisiviteit.
Somberheid zie je ook vaak bij menisen met klaisisieke autisme, alis ook tcis of dwangmatg gedrag.
Slaapproblemen en epilepisie zijn ook niet ongewoon. In isommige gevallen iis er ook isprake van een
veristandelijke beperking.
- Syndroosm van Aiperger: In isociaal opzicht lijkt iemand van het isyndroom van Aisperger op iemand
met klaisisiek autisme. Er iis geen vertraagde taalontwikkeling of een achterblijvende ontwikkeling.
Praten en leren leveren in principe geen probleem op. Somis praat een kind wel veel. Wel heef
iemand met het isyndroom van Aisperger moeite om taal te begrijpen en ook om te begrijpen wat
andere menisen bedoelen, denken en voelen. Een ander verischil met klaisisiek autisme iis dat kinderen
met dit isyndroom meer fantaisie hebben. Ook zie je dat ze vriendischappen proberen te isluiten, dit zie
je bij klaisisiek autisme vaak niet. Wel ontbreekt er inlevingisvermogen. Menisen met het isyndroom van
Aisperger hebben een normale tot hoge intelligente.
- PDD-NOS (Prevaisive Development Diisorder Not Otherwiise Specifed)) Menisen met PDD-NOS hebben
de isociale en communicateve problemen zoalis we die ook zien bij klaisisiek autisme, alleen niet zo
uitgebreid. In deze gevallen wordt dan geisproken over ‘aan autisme verwante problematekk. Menisen
met PDD-NOS doen duis niet aan de ‘voorwaardenk die je moet hebben om klaisisiek autisme of
isyndroom van Aisperger te krijgen.
- McDD (Multple complex development diisorder)) Dit behoort ofcieel niet tot ASS, maar wordt gezien
alis een variant van PDD-NOS. Bij deze istoorniis heef iemand moeite zijn emoteis onder controle te
houden. Het onderischeid tuisisen werkelijkheid en fantaisie valt vaak ook niet makkelijk te maken door
iemand met deze istoorniis. Ook zie je dat deze perisoon zich moeilijk kan verplaatisen in een ander.
Pagina 2 van 55
,Bij ASS zijn er verischillende kenmerken in het autistisch denken. Dit zijn ook wel cogniteve istjlkenmerken;
- Theory of smind (ToM); (on)vermogen tot het inleven van gedachten, gevoelenis en intenteis van
anderen menisen. Gevolg hiervan; andere menisen gedragen zich onbegrijpelijk en onvoorispelbaar.
- Centrale coherente (CC); (on)vermogen om binnenkomende prikkelis in betekeniisvolle isamenhang te
verwerken. Gevolg hiervan; gericht op detailis, niet op betekeniis.
- Executeve functei (EF); (on)vermogen om zelf met oploisisingen te komen in onverwachte of
ongewone isituateis, zoalis; plannen/organiiseren, inhibite, initiren, werkgeheugen,
monitoren/controle, mentale ischakelvaardigheid.
o Mentale ischakelvaardigheid; (on)vermogen tot het aanpaisisen van je plannen, gedachten en
gedrag alis de omistandigheden veranderen. Gevolg hiervan; istar vaisthouden aan bekende
patronen en rituelen.
Cosmorbiditeit bij ASS
- Veristandelijke beperking
- Leeristoorniisisen (dyislexie / dyiscalculie)
- Tic istoorniisisen (motoriische en vocale tcis, bijv. Tourete)
- ADHD, angist en depreisisie
- Neurologiische ontwikkelingisistoorniisisen
Riiico factoren
Erfelijke aanleg: 1 van eeneiige tweeling ASS; kanis dat ander het ook heef iis 50-90%. Op ADHD na iis bij geen
enkele andere istoorniis de kanis zo groot!
Beichersmende factoren
Beischermede factoren zijn niet bekend bij ASS. Wel kan een goede omgeving het makkelijker maken om met
autisme om te gaan, bijv. alis ouderis veel istructuur aanbrengen, ervaring hebben met opvoeden en er niet
teveel andere kinderen zijn die om aandacht vragen.
Praktiche advie en voor onderiteuning in opvoeding
- Nautraliiseren en voorbereiden op prikkelis.
- Structureren van prikkelis.
- Leren wennen aan prikkelis.
- Leren van vaardigheden.
- Conisequent reageren.
- Communicate
Osm ali hulpverlener rekening smee te houden
- Ontbreken van wederkerigheid: irritate, gekwetist zijn, je niet gereispecteerd voelen.
- Rigiditeit en itarheid: irritate, ongeduld, fruistrate, onzekerheid, gevoel onvoldoende controle.
- Oninvoelbaarheid van de itoornii: Onzekerheid, botisingen met eigen levenisviisie / normen en
waarden.
- Begeleidingiafankelijkheid: extra verantwoordelijkheid voelen, groot appèl op ‘zorgenk voelen,
vermoeidheid.
- De baiiihouding: Ego-onderisteunend en istructurerend met een zeer expliciete communicate.
Pagina 3 van 55
, Mantelzorg
13 vragen
Definite van smantel org: “Mantelzorg iis langdurige org die niet in het kader van een hulpverlenend beroep
wordt geboden aan een hulpbehoevende door perisonen uit dienis directe omgeving, waarbij zorgverlening
rechtistreekist voortvloeit uit de isociale relate en de gebruikelijke org van huiigenoten voor elkaar
overitjgt”. Daarbij ben je ofcieel mantelzorger wanneer je 3 maanden achter elkaar boven de 8 uur per week.
Mantel org
Mantelzorg overkomt je, voor onbepaalde omvang, in geen georganiiseerd verband, isomis verpleegkundige
handelingen en het iis langdurig. De zorg iis moeilijk te beiindigen.
Cijferi
- Ruim 4 miljoen mantelzorgeris (1 op de 3 volwaisisenen Nederlanderis)
- 3.700.00 mantelzorgeris >3 maanden zorg.
- 1 op de 10 mantelzorgeris zwaar belaist.
- 87% van de mantelzorgeris geniet van de
mantelzorg
- 1 op de 6 mantelzorgeris combineert werk
met mantelzorg.
- 450.000 jonge mantelzorgeris (5 – 24 jaar).
Wie ijn smantel orgeri?
- Partneris
- Kinderen (<22 jaar). KOPP-kinderen (39%
<22 jaar), Bruisisen.
- Kinderen (22 – 70 jaar).
- Vrienden
Mantel orgprofielen
1. Mantelzorgeris die de zorgisituate goed aan kunnen;
2. Mantelzorgeris die wel hulp willen ontvangen bij de zorg maar zelf de controle willen behouden op het
zorgproceis.
3. Mantelzorgeris die moeite hebben de noodzakelijke zorg vol te houden maar die wel veel hulp krijgen
van hun familie en vrienden.
4. Mantelzorgeris die de zorg zwaar vinden, weinig isteun ontvangen van familie of vrienden.
5. Mantelzorgeris die de zorg eigenlijk niet meer aan kunnen.
Hoe wordt je smantel orger?
- Vader of moeder of partner gaat dementeren.
- Partner krijgt ernistg ongeluk met reistverischijniselen.
- Buurvrouw krijgt auto-ongeluk.
- Kind met veristandelijke en/of lichamelijke beperking.
- Partner krijgt een chroniische ziekte.
- Partner, vader of moeder krijgt een CVA.
Wat ijn smantel orgtaken?
- Huiishoudelijke verzorging
- Perisoonlijke verzorging
- Emotonele onderisteuning
- Materiile onderisteuning
Pagina 4 van 55
31-1-2019
OWE 8
Verpleegkunde
HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN
,Inhoud
Autisme......................................................................................................................................................................2
Mantelzorg................................................................................................................................................................4
Mantelzorgiscan.....................................................................................................................................................6
Zelfredzaamheidismatrix.......................................................................................................................................6
Recht..........................................................................................................................................................................8
Wet op de geneeiskundige behandelingisovereenkomist......................................................................................8
Civiel-, istraf- en tuchtrecht...................................................................................................................................9
Wet bijzondere opnemingen pisychiatriische ziekenhuizen....................................................................................11
Financiering van zorg...............................................................................................................................................13
Zorgverzekeringiswet...........................................................................................................................................13
Wet maatischappelijke onderisteuning................................................................................................................13
Wet langdurige zorg............................................................................................................................................13
Verpleegkundige claisisifcateisyistemen..................................................................................................................14
11 gezondheidispatronen van Gordon................................................................................................................14
Het Omaha Syisteem...........................................................................................................................................16
Verpleegtechniische vaardigheden..........................................................................................................................20
Rouwverwerking.....................................................................................................................................................23
Palliateve zorg........................................................................................................................................................24
Hoispice....................................................................................................................................................................25
Complementaire zorg..............................................................................................................................................26
Poisiteve gezondheid..............................................................................................................................................26
Evidence Baised Practce..........................................................................................................................................28
Onderzoek in de gezondheidiszorg......................................................................................................................28
Meetnistrumenten..............................................................................................................................................30
Bronnen en beoordelen kwaliteit.......................................................................................................................30
Mediisch...................................................................................................................................................................33
Oncologie............................................................................................................................................................33
Ovariumcarcinoom..........................................................................................................................................35
Bronchuiscarcinoom.........................................................................................................................................37
Herisenen en centraal zenuwistelisel....................................................................................................................39
Cerebrovaisculaire aandoeningen...................................................................................................................44
Multple iscleroise.............................................................................................................................................46
Dwarislaeisie.....................................................................................................................................................47
Demente.........................................................................................................................................................49
Veristandelijke gehandicapten zorg....................................................................................................................52
Woonvormen..................................................................................................................................................52
Chronic Obistructve Pulmonary Diiseaise............................................................................................................53
Pagina 1 van 55
,Autisme
3 vragen
Definite Autisme: Een gedrag en ontwikkelingisistoorniis waardoor informate anderis wordt verwerkt. Prikkelis
worden anderis verwerkt. Kunnen niet goed tegen (plotiselinge) veranderingen en kunnen hierop hefig
reageren. Ze hebben een ook voor detailis en hebben vaak obiseisisieis.
Volgenis de DSM-5 wordt ASS (autisme ispectrum istoorniis) geconistateerd door;
A. Blijvende tekorten in de iociale cosmsmunicate en interactee oali blijkt uit;
1. Tekorten in isociaal-emotonele wederkerigheid.
2. Tekorten in het voor isociale omgang gebruikelijke non-verbale communicateve gedrag.
3. Tekorten in aangaan, onderhouden en begrijpen van emoteis.
B. Beperkte ich herhalende gedragipatronene beperkte intereiiei en actviteitene oali blijkt uit;
1. Stereotype of repetteve motoriische bewegingen, gebruik van voorwerpen of ispraak.
2. Hardnekkig vaisthouden aan hetzelfde, istar gehecht aan routneis of geritualiiseerde gedragispatronen.
3. Zeer beperkte, gefxeerde intereisiseis die abnormaal intenis of gefocuist zijn.
4. Over- en onder reageren op zintuigelijke prikkelis of ongewone belangistelling voor zintuigelijke
aispecten van de omgeving.
C. De verichijnielen ijn aanwe ig vanaf de vroegite kindertjd smaar worden iosmi pai later onderkend).
D. De verichijnielen veroor aken kliniich iignificante lijdenidruk of beperkingen in het iociale of
beroepismatge functoneren of in het functoneren op anderen belangrijke levenigebieden.
E. De itoorniiien kunnen niet beter verklaard worden door een veritandelijke beperking of globale
ontwikkelingiachteritand en de iociale cosmsmunicate smoet sminder ijn dan pait bij het cogniteve
niveau.
Autisme wordt onderverdeeld in verischillende isoorten, met elk hen eigen kenmerken;
- Klaiiiek autisme: Wordt ook wel autistische istoorniis genoemd. Dit iis de meeist ernistge variant van
alle vormen van autisme. Bij kinderen met deze istoorniis zie je dat ze moeite hebben met
communiceren. Andere problemen zijn ongeremdheid/hyperactef gedrag en agreisisiviteit.
Somberheid zie je ook vaak bij menisen met klaisisieke autisme, alis ook tcis of dwangmatg gedrag.
Slaapproblemen en epilepisie zijn ook niet ongewoon. In isommige gevallen iis er ook isprake van een
veristandelijke beperking.
- Syndroosm van Aiperger: In isociaal opzicht lijkt iemand van het isyndroom van Aisperger op iemand
met klaisisiek autisme. Er iis geen vertraagde taalontwikkeling of een achterblijvende ontwikkeling.
Praten en leren leveren in principe geen probleem op. Somis praat een kind wel veel. Wel heef
iemand met het isyndroom van Aisperger moeite om taal te begrijpen en ook om te begrijpen wat
andere menisen bedoelen, denken en voelen. Een ander verischil met klaisisiek autisme iis dat kinderen
met dit isyndroom meer fantaisie hebben. Ook zie je dat ze vriendischappen proberen te isluiten, dit zie
je bij klaisisiek autisme vaak niet. Wel ontbreekt er inlevingisvermogen. Menisen met het isyndroom van
Aisperger hebben een normale tot hoge intelligente.
- PDD-NOS (Prevaisive Development Diisorder Not Otherwiise Specifed)) Menisen met PDD-NOS hebben
de isociale en communicateve problemen zoalis we die ook zien bij klaisisiek autisme, alleen niet zo
uitgebreid. In deze gevallen wordt dan geisproken over ‘aan autisme verwante problematekk. Menisen
met PDD-NOS doen duis niet aan de ‘voorwaardenk die je moet hebben om klaisisiek autisme of
isyndroom van Aisperger te krijgen.
- McDD (Multple complex development diisorder)) Dit behoort ofcieel niet tot ASS, maar wordt gezien
alis een variant van PDD-NOS. Bij deze istoorniis heef iemand moeite zijn emoteis onder controle te
houden. Het onderischeid tuisisen werkelijkheid en fantaisie valt vaak ook niet makkelijk te maken door
iemand met deze istoorniis. Ook zie je dat deze perisoon zich moeilijk kan verplaatisen in een ander.
Pagina 2 van 55
,Bij ASS zijn er verischillende kenmerken in het autistisch denken. Dit zijn ook wel cogniteve istjlkenmerken;
- Theory of smind (ToM); (on)vermogen tot het inleven van gedachten, gevoelenis en intenteis van
anderen menisen. Gevolg hiervan; andere menisen gedragen zich onbegrijpelijk en onvoorispelbaar.
- Centrale coherente (CC); (on)vermogen om binnenkomende prikkelis in betekeniisvolle isamenhang te
verwerken. Gevolg hiervan; gericht op detailis, niet op betekeniis.
- Executeve functei (EF); (on)vermogen om zelf met oploisisingen te komen in onverwachte of
ongewone isituateis, zoalis; plannen/organiiseren, inhibite, initiren, werkgeheugen,
monitoren/controle, mentale ischakelvaardigheid.
o Mentale ischakelvaardigheid; (on)vermogen tot het aanpaisisen van je plannen, gedachten en
gedrag alis de omistandigheden veranderen. Gevolg hiervan; istar vaisthouden aan bekende
patronen en rituelen.
Cosmorbiditeit bij ASS
- Veristandelijke beperking
- Leeristoorniisisen (dyislexie / dyiscalculie)
- Tic istoorniisisen (motoriische en vocale tcis, bijv. Tourete)
- ADHD, angist en depreisisie
- Neurologiische ontwikkelingisistoorniisisen
Riiico factoren
Erfelijke aanleg: 1 van eeneiige tweeling ASS; kanis dat ander het ook heef iis 50-90%. Op ADHD na iis bij geen
enkele andere istoorniis de kanis zo groot!
Beichersmende factoren
Beischermede factoren zijn niet bekend bij ASS. Wel kan een goede omgeving het makkelijker maken om met
autisme om te gaan, bijv. alis ouderis veel istructuur aanbrengen, ervaring hebben met opvoeden en er niet
teveel andere kinderen zijn die om aandacht vragen.
Praktiche advie en voor onderiteuning in opvoeding
- Nautraliiseren en voorbereiden op prikkelis.
- Structureren van prikkelis.
- Leren wennen aan prikkelis.
- Leren van vaardigheden.
- Conisequent reageren.
- Communicate
Osm ali hulpverlener rekening smee te houden
- Ontbreken van wederkerigheid: irritate, gekwetist zijn, je niet gereispecteerd voelen.
- Rigiditeit en itarheid: irritate, ongeduld, fruistrate, onzekerheid, gevoel onvoldoende controle.
- Oninvoelbaarheid van de itoornii: Onzekerheid, botisingen met eigen levenisviisie / normen en
waarden.
- Begeleidingiafankelijkheid: extra verantwoordelijkheid voelen, groot appèl op ‘zorgenk voelen,
vermoeidheid.
- De baiiihouding: Ego-onderisteunend en istructurerend met een zeer expliciete communicate.
Pagina 3 van 55
, Mantelzorg
13 vragen
Definite van smantel org: “Mantelzorg iis langdurige org die niet in het kader van een hulpverlenend beroep
wordt geboden aan een hulpbehoevende door perisonen uit dienis directe omgeving, waarbij zorgverlening
rechtistreekist voortvloeit uit de isociale relate en de gebruikelijke org van huiigenoten voor elkaar
overitjgt”. Daarbij ben je ofcieel mantelzorger wanneer je 3 maanden achter elkaar boven de 8 uur per week.
Mantel org
Mantelzorg overkomt je, voor onbepaalde omvang, in geen georganiiseerd verband, isomis verpleegkundige
handelingen en het iis langdurig. De zorg iis moeilijk te beiindigen.
Cijferi
- Ruim 4 miljoen mantelzorgeris (1 op de 3 volwaisisenen Nederlanderis)
- 3.700.00 mantelzorgeris >3 maanden zorg.
- 1 op de 10 mantelzorgeris zwaar belaist.
- 87% van de mantelzorgeris geniet van de
mantelzorg
- 1 op de 6 mantelzorgeris combineert werk
met mantelzorg.
- 450.000 jonge mantelzorgeris (5 – 24 jaar).
Wie ijn smantel orgeri?
- Partneris
- Kinderen (<22 jaar). KOPP-kinderen (39%
<22 jaar), Bruisisen.
- Kinderen (22 – 70 jaar).
- Vrienden
Mantel orgprofielen
1. Mantelzorgeris die de zorgisituate goed aan kunnen;
2. Mantelzorgeris die wel hulp willen ontvangen bij de zorg maar zelf de controle willen behouden op het
zorgproceis.
3. Mantelzorgeris die moeite hebben de noodzakelijke zorg vol te houden maar die wel veel hulp krijgen
van hun familie en vrienden.
4. Mantelzorgeris die de zorg zwaar vinden, weinig isteun ontvangen van familie of vrienden.
5. Mantelzorgeris die de zorg eigenlijk niet meer aan kunnen.
Hoe wordt je smantel orger?
- Vader of moeder of partner gaat dementeren.
- Partner krijgt ernistg ongeluk met reistverischijniselen.
- Buurvrouw krijgt auto-ongeluk.
- Kind met veristandelijke en/of lichamelijke beperking.
- Partner krijgt een chroniische ziekte.
- Partner, vader of moeder krijgt een CVA.
Wat ijn smantel orgtaken?
- Huiishoudelijke verzorging
- Perisoonlijke verzorging
- Emotonele onderisteuning
- Materiile onderisteuning
Pagina 4 van 55
