Strafrecht samenvatting hoofdstuk 14
Inleiding
Na het vooronderzoek zit de eerste fase van het strafproces erop. De tweede fase
noemt de wet het onderzoek ter zitting. De officier van justitie roept de
verdachte via een dagvaarding op om ter zitting te verschijnen. Tijdens de zitting
krijgen de verdachte en de officier van justitie de gelegenheid hun zienswijze op
de zaak te geven. Ook ondervraagt de rechter getuigen en deskundigen. Als alles
is gezegd, sluit de rechter de zitting en komt hij (meestal twee weken later) met
een uitspraak. Daarin stelt hij vast of de verdachte zich schuldig heeft gemaakt
aan de door de officier van justitie ten laste gelegde feiten. Is dat het geval, dan
staat in de uitspraak ook welke straf de veroordeelde krijgt.
Over het onderzoek ter zitting gaat het nu.
Absolute en relatieve competentie
Absolute competentie
De regels van de absolute competentie geven antwoord op de vraag naar het
type rechtbank dat de zaak behandelt: rechtbank, gerechtshof of Hoge Raad.
Rechtbank: kantonrechter, politierechter en meervoudige strafkamer
Een kantonrechter is een alleensprekende rechter, dit wil zeggen dat hij de
zaak alleen behandelt en ook alleen beslist over de uitspraak. De kantonrechter
is in het strafrecht bevoegd om overtredingen te behandelen.
De strafkamers van de rechtbank behandelen de misdrijven. Er zijn meervoudige
strafkamers voor zware misdrijven. In een meervoudige kamer worden
strafzaken door drie rechters behandeld. In een enkelvoudige kamer behandelt
1 rechter de strafzaak. De alleensprekende rechter die bevoegd is misdrijven te
behandelen, wordt de politierechter genoemd.
Gerechtshof
Stelt de verdachte of de officier van justitie beroep in, dan behandelt het
Gerechtshof de zaak opnieuw en komt met een nieuwe uitspraak.
Hoge Raad
Na het hoger beroep kunnen de verdachte en de officier van justitie nog in
cassatie gaan. Dat gebeurt bij de Hoge Raad in Den Haag, De Hoge Raad
behandelt niet de hele zaak opnieuw, maar kijkt alleen naar de juridisch-
technische kant van de zaak. Daarna komt de Hoge Raad met zijn uitspraak.
Het Openbaar Ministerie is bij de rechtbank vertegenwoordigd door officieren van
justitie. Bij het hof en de Hoge Raad worden de leden van het Openbaar
Ministerie advocaat-generaal en procureur-generaal genoemd.
Relatieve competentie
De vraag van de relatieve competentie gaat over in welke plaats de zaak
wordt behandeld.
Iedere rechtbank en ieder gerechtshof heeft zijn eigen werkgebied. Dit
werkgebied heet bij de rechtbank arrondissement en bij het gerechtshof
ressort.
, Er gelden twee uitgangspunten voor de relatieve competentie: de woonplaats
van de verdachte en de plaats waar de verdachte het strafbaar feit heeft
gepleegd. Zijn er meer gerechten relatief bevoegd, dan mag de officier van
justitie zelf bepalen aan welke rechter hij de zaak voorlegt.
De dagvaarding
Is er tijdens het vooronderzoek voldoende bewijs tegen de verdachte verzameld,
dan zal de officier van justitie de zaak aan de rechter voorleggen. De officier van
justitie zendt de verdachte dan een dagvaarding, de dagvaarding heeft drie
functies.
Oproep
De dagvaarding is een oproep aan de verdachte om op een bepaalde dag en
tijdstip voor een rechter te verschijnen.
Tenlastelegging
De dagvaarding bevat ook een nauwkeurige beschrijving van de feiten waarvan
de officier van justitie de verdachte beschuldigt. Deze beschuldiging heet de
tenlastelegging. De tenlastelegging is de basis voor de terechtzitting, want
tijdens de zitting draait het om de vraag of de verdachte zich wel of niet schuldig
heeft gemaakt aan de ten laste gelegde feiten.
Informatie over rechten
De dagvaarding wijst de verdachte nog op enige rechten. Hij mag een raadsman
meebrengen en hij kan getuigen (laten) oproepen.
De zitting
Tijdens de zitting zitten de rechter(s) en de griffier vooraan in de zaal waar de
zitting wordt gehouden. Aan een aparte tafel zit de officier van justitie.
Schematisch verloopt een strafzitting ongeveer als volgt:
1: De deurwaarder roept de zaak uit
2: Is de verdachte verschenen, dan vraagt de rechter de verdachte naar
zijn naam en woonplaats; hij spoort hem aan goed op te letten en wijst
hem op zijn zwijgrecht
3: De officier van justitie leest de tenlastelegging voor
Deze beschrijft welke feiten de officier van justitie de verdachte beschuldigt,
voorheen genoemd in de dagvaarding. Mocht de officier van justitie nog een
verandering in de tenlastelegging willen aanbrengen, dan heeft hij daarvoor tot
aan het moment van het requisitoir. Het gaat hierbij alleen om kleine
veranderingen.
4: De rechter hoort deskundigen en getuigen
De getuigen worden beëdigd, ze verklaren dat zij de waarheid zullen spreken.
Getuigen zijn verplicht te verschijnen, behalve getuigen met een beroepsgeheim.
Zij kunnen een beroep doen om het verschoningsrecht.
5: De rechter ondervraagt de verdachte
De verdachte hoeft vanwege zijn zwijgrecht niet van tevoren worden beëdigd.
Inleiding
Na het vooronderzoek zit de eerste fase van het strafproces erop. De tweede fase
noemt de wet het onderzoek ter zitting. De officier van justitie roept de
verdachte via een dagvaarding op om ter zitting te verschijnen. Tijdens de zitting
krijgen de verdachte en de officier van justitie de gelegenheid hun zienswijze op
de zaak te geven. Ook ondervraagt de rechter getuigen en deskundigen. Als alles
is gezegd, sluit de rechter de zitting en komt hij (meestal twee weken later) met
een uitspraak. Daarin stelt hij vast of de verdachte zich schuldig heeft gemaakt
aan de door de officier van justitie ten laste gelegde feiten. Is dat het geval, dan
staat in de uitspraak ook welke straf de veroordeelde krijgt.
Over het onderzoek ter zitting gaat het nu.
Absolute en relatieve competentie
Absolute competentie
De regels van de absolute competentie geven antwoord op de vraag naar het
type rechtbank dat de zaak behandelt: rechtbank, gerechtshof of Hoge Raad.
Rechtbank: kantonrechter, politierechter en meervoudige strafkamer
Een kantonrechter is een alleensprekende rechter, dit wil zeggen dat hij de
zaak alleen behandelt en ook alleen beslist over de uitspraak. De kantonrechter
is in het strafrecht bevoegd om overtredingen te behandelen.
De strafkamers van de rechtbank behandelen de misdrijven. Er zijn meervoudige
strafkamers voor zware misdrijven. In een meervoudige kamer worden
strafzaken door drie rechters behandeld. In een enkelvoudige kamer behandelt
1 rechter de strafzaak. De alleensprekende rechter die bevoegd is misdrijven te
behandelen, wordt de politierechter genoemd.
Gerechtshof
Stelt de verdachte of de officier van justitie beroep in, dan behandelt het
Gerechtshof de zaak opnieuw en komt met een nieuwe uitspraak.
Hoge Raad
Na het hoger beroep kunnen de verdachte en de officier van justitie nog in
cassatie gaan. Dat gebeurt bij de Hoge Raad in Den Haag, De Hoge Raad
behandelt niet de hele zaak opnieuw, maar kijkt alleen naar de juridisch-
technische kant van de zaak. Daarna komt de Hoge Raad met zijn uitspraak.
Het Openbaar Ministerie is bij de rechtbank vertegenwoordigd door officieren van
justitie. Bij het hof en de Hoge Raad worden de leden van het Openbaar
Ministerie advocaat-generaal en procureur-generaal genoemd.
Relatieve competentie
De vraag van de relatieve competentie gaat over in welke plaats de zaak
wordt behandeld.
Iedere rechtbank en ieder gerechtshof heeft zijn eigen werkgebied. Dit
werkgebied heet bij de rechtbank arrondissement en bij het gerechtshof
ressort.
, Er gelden twee uitgangspunten voor de relatieve competentie: de woonplaats
van de verdachte en de plaats waar de verdachte het strafbaar feit heeft
gepleegd. Zijn er meer gerechten relatief bevoegd, dan mag de officier van
justitie zelf bepalen aan welke rechter hij de zaak voorlegt.
De dagvaarding
Is er tijdens het vooronderzoek voldoende bewijs tegen de verdachte verzameld,
dan zal de officier van justitie de zaak aan de rechter voorleggen. De officier van
justitie zendt de verdachte dan een dagvaarding, de dagvaarding heeft drie
functies.
Oproep
De dagvaarding is een oproep aan de verdachte om op een bepaalde dag en
tijdstip voor een rechter te verschijnen.
Tenlastelegging
De dagvaarding bevat ook een nauwkeurige beschrijving van de feiten waarvan
de officier van justitie de verdachte beschuldigt. Deze beschuldiging heet de
tenlastelegging. De tenlastelegging is de basis voor de terechtzitting, want
tijdens de zitting draait het om de vraag of de verdachte zich wel of niet schuldig
heeft gemaakt aan de ten laste gelegde feiten.
Informatie over rechten
De dagvaarding wijst de verdachte nog op enige rechten. Hij mag een raadsman
meebrengen en hij kan getuigen (laten) oproepen.
De zitting
Tijdens de zitting zitten de rechter(s) en de griffier vooraan in de zaal waar de
zitting wordt gehouden. Aan een aparte tafel zit de officier van justitie.
Schematisch verloopt een strafzitting ongeveer als volgt:
1: De deurwaarder roept de zaak uit
2: Is de verdachte verschenen, dan vraagt de rechter de verdachte naar
zijn naam en woonplaats; hij spoort hem aan goed op te letten en wijst
hem op zijn zwijgrecht
3: De officier van justitie leest de tenlastelegging voor
Deze beschrijft welke feiten de officier van justitie de verdachte beschuldigt,
voorheen genoemd in de dagvaarding. Mocht de officier van justitie nog een
verandering in de tenlastelegging willen aanbrengen, dan heeft hij daarvoor tot
aan het moment van het requisitoir. Het gaat hierbij alleen om kleine
veranderingen.
4: De rechter hoort deskundigen en getuigen
De getuigen worden beëdigd, ze verklaren dat zij de waarheid zullen spreken.
Getuigen zijn verplicht te verschijnen, behalve getuigen met een beroepsgeheim.
Zij kunnen een beroep doen om het verschoningsrecht.
5: De rechter ondervraagt de verdachte
De verdachte hoeft vanwege zijn zwijgrecht niet van tevoren worden beëdigd.
