2023-2024 Samenvatting
Grondslagen en
Methoden
Systeem
,INHOUDSOPGAVE
BIJEENKOMST H – DE EERSTE MENS EN HET EERSTE RECHT
Thomas Hobbes (1588-1679), De cive en Leviathan
Jean-jacques rousseau (1712-1778), vertoog over de ongelijkheid
Wesley N. Hohfeld (1879-1918), fundamental legal conceptions
Edward A. hoebel (1906-1993), The law of primitive man
BIJEENKOMST I - DEMOCRATIE
Carl schmitt (1888-1985), Die geistesgeschichtliche Lage des heutigen Parlamentarismus
Claude lefort (1924-2010), democratie en vertegenwoordiging
BIJEENKOMST J – PRIVATE EIGENDOM
rutger claassen (1978), Private eigendom, publieke macht. Op weg naar een nieuw feodalisme?
John Locke (1632-1704), Second Treatise on Government
davind greaber en david wengrow, the dawn of everything (2021)
BIJEENKOMST K – OORZAKEN VAN ONZE ECOLOGISCHE CRISIS
lynn white (1907-1987), The historical roots of our ecological crisis (1967)
Lewis Moncrief, The cultural Basis for Our environmental crisis (1970)
Jason w. moore (1938-2019), the rise of cheap nature (2016)
BIJEENKOMST L – MENSBEELDEN IN HET STRAFRECHT
jacques claessen, Over mens- en wereldbeelden en hun bijbehorende misdaadrecht (2015)
Wouter veraart, Bescherm het slachtoffer, begin bij de verdachte (2015)
geert corstens, het veranderende mensbeeld in het strafrecht. Een spiegeling op basis van ervaringen in de
rechterlijke macht (2015)
BIJEENKOMST M – DE RECHTER
rob van gestel & Mark Loth, het beleid van de juridische pil zaken (2022)
,Tijdvakken ter ondersteuning
, BIJEENKOMST H – DE EERSTE MENS EN HET EERSTE RECHT
In het boek De meeste mensen deugen – een nieuwe geschiedenis van de mens, gaat de
historicus, Rutger Bregman op zoek naar een antwoord op de vraag of de mens geneigd is tot
het goede dan wel het kwade. Het antwoord op deze vraag is alles bepalend over hoe de
samenleving vervolgens wordt vormgegeven. Voorbeelden zijn de toeslagenaffaire,
kaartcontrole in de trein of afval deponeer punten. De vervolgvraag is, wat moet onder het
begrip goed en kwaad worden verstaan?
In deze bijeenkomst wordt onderzocht op welke wijze invloedrijke denkers in het verleden
een antwoord geformuleerd hebben op de hoofdvraag. Deze denkers omschrijven de
natuurstaat (dit is een sociale toestand waarin de mens leefde alvorens er sprake was van een
maatschappelijke ordening onder het gezag van een staat en bijbehorend arsenaal aan
wetten). In het tweede deel van de bijeenkomst wordt daarom het ontstaan van recht (en
staat) verder uitgediept.
THOMAS HOBBES (1588-1679), DE CIVE EN LEVIATHAN
o Wie: Engelse politiek filosoof
o Tijdvak: tijd van ontdekkers en hervormers
o Tijdgeest: Eerste Engelse burgeroorlog waarbij absolutistische vorsten stonden
tegenover het Engelse parlement
Mensbeeld: De mens is van nature slecht à zelfbehoud, eigenbelang en egoïsme staat
centraal. De mens heeft geen weet van wat goed/slecht is:
- De mens is niets verschuldigd (weigert andere te helpen)
- De mens is enige eigenaar (ontneemt een ander iets)
Gevolg: De mens is constant in strijd met elkaar à permanente oorlog tussen mensen:
- Mensen zijn als wolven en gevaarlijk voor elkaar
- Daarom moet de staat handhaven en wetten opleggen (absoluut centraal gezag)
JEAN-JACQUES ROUSSEAU (1712-1778), VERTOOG OVER DE ONGELIJKHEID
o Wie: Franse politiek filosoof
o Tijdvak: tijd van pruiken en revoluties (de verlichting)
o Tijdgeest: het gebruik van de rede
Mensbeeld: De mens is van nature goed à medelijden (eerder jezelf dan een ander) staat
centraal. Dit vervangt wetten/beleid. De mens kent geen ondeugden.
Gevolg: De mens is niet in strijd met elkaar à De mensen zijn wilden:
Grondslagen en
Methoden
Systeem
,INHOUDSOPGAVE
BIJEENKOMST H – DE EERSTE MENS EN HET EERSTE RECHT
Thomas Hobbes (1588-1679), De cive en Leviathan
Jean-jacques rousseau (1712-1778), vertoog over de ongelijkheid
Wesley N. Hohfeld (1879-1918), fundamental legal conceptions
Edward A. hoebel (1906-1993), The law of primitive man
BIJEENKOMST I - DEMOCRATIE
Carl schmitt (1888-1985), Die geistesgeschichtliche Lage des heutigen Parlamentarismus
Claude lefort (1924-2010), democratie en vertegenwoordiging
BIJEENKOMST J – PRIVATE EIGENDOM
rutger claassen (1978), Private eigendom, publieke macht. Op weg naar een nieuw feodalisme?
John Locke (1632-1704), Second Treatise on Government
davind greaber en david wengrow, the dawn of everything (2021)
BIJEENKOMST K – OORZAKEN VAN ONZE ECOLOGISCHE CRISIS
lynn white (1907-1987), The historical roots of our ecological crisis (1967)
Lewis Moncrief, The cultural Basis for Our environmental crisis (1970)
Jason w. moore (1938-2019), the rise of cheap nature (2016)
BIJEENKOMST L – MENSBEELDEN IN HET STRAFRECHT
jacques claessen, Over mens- en wereldbeelden en hun bijbehorende misdaadrecht (2015)
Wouter veraart, Bescherm het slachtoffer, begin bij de verdachte (2015)
geert corstens, het veranderende mensbeeld in het strafrecht. Een spiegeling op basis van ervaringen in de
rechterlijke macht (2015)
BIJEENKOMST M – DE RECHTER
rob van gestel & Mark Loth, het beleid van de juridische pil zaken (2022)
,Tijdvakken ter ondersteuning
, BIJEENKOMST H – DE EERSTE MENS EN HET EERSTE RECHT
In het boek De meeste mensen deugen – een nieuwe geschiedenis van de mens, gaat de
historicus, Rutger Bregman op zoek naar een antwoord op de vraag of de mens geneigd is tot
het goede dan wel het kwade. Het antwoord op deze vraag is alles bepalend over hoe de
samenleving vervolgens wordt vormgegeven. Voorbeelden zijn de toeslagenaffaire,
kaartcontrole in de trein of afval deponeer punten. De vervolgvraag is, wat moet onder het
begrip goed en kwaad worden verstaan?
In deze bijeenkomst wordt onderzocht op welke wijze invloedrijke denkers in het verleden
een antwoord geformuleerd hebben op de hoofdvraag. Deze denkers omschrijven de
natuurstaat (dit is een sociale toestand waarin de mens leefde alvorens er sprake was van een
maatschappelijke ordening onder het gezag van een staat en bijbehorend arsenaal aan
wetten). In het tweede deel van de bijeenkomst wordt daarom het ontstaan van recht (en
staat) verder uitgediept.
THOMAS HOBBES (1588-1679), DE CIVE EN LEVIATHAN
o Wie: Engelse politiek filosoof
o Tijdvak: tijd van ontdekkers en hervormers
o Tijdgeest: Eerste Engelse burgeroorlog waarbij absolutistische vorsten stonden
tegenover het Engelse parlement
Mensbeeld: De mens is van nature slecht à zelfbehoud, eigenbelang en egoïsme staat
centraal. De mens heeft geen weet van wat goed/slecht is:
- De mens is niets verschuldigd (weigert andere te helpen)
- De mens is enige eigenaar (ontneemt een ander iets)
Gevolg: De mens is constant in strijd met elkaar à permanente oorlog tussen mensen:
- Mensen zijn als wolven en gevaarlijk voor elkaar
- Daarom moet de staat handhaven en wetten opleggen (absoluut centraal gezag)
JEAN-JACQUES ROUSSEAU (1712-1778), VERTOOG OVER DE ONGELIJKHEID
o Wie: Franse politiek filosoof
o Tijdvak: tijd van pruiken en revoluties (de verlichting)
o Tijdgeest: het gebruik van de rede
Mensbeeld: De mens is van nature goed à medelijden (eerder jezelf dan een ander) staat
centraal. Dit vervangt wetten/beleid. De mens kent geen ondeugden.
Gevolg: De mens is niet in strijd met elkaar à De mensen zijn wilden:
