Informatiewetenschap
DIKW: data, information, knowledge, wisdom/ gegevens, informatie, kennis, wijsheid
Duidelijk gerelateerde concepten, maar de exacte relatie is niet rechttoe-rechtaan.
Ze bouwen op elkaar voort.
Data komt binnen vanuit de wereld, het wordt informatie (wat) deze informatie gaat door
naar kennis (je weet hoe het in elkaar zit, how to) en daarna wordt het wijsheid.
1. Data/gegevens= iets wat je kunt weten opgeslagen symbolen en signaalwaarden:
- Getallen
- Symbolen
- Tekst
- Afbeeldingen
- Geluidsopnamen
- Video
Op zichzelf betekenisloos, maar ze kunnen een betekenis krijgen in hun context.
2. Informatie= iets wat je wilt weten
- Een selectie uit de gegevens die op een of andere manier nuttig is voor je
Formeel: informatie zijn gegevens die onzekerheid verminderen
, - Over feiten die je wilt/moet weten
- Over handelingen die je wilt/moet verrichten
Gevolg: de meeste bestaande gegevens zijn voor ons GEEN informatie
3. Kennis= wat je weet
- Geïntegreerd in een groter geheel in je brein/wereldkennis
- Integratie heeft zich over de tijd afgespeeld
- Individuele componenten hoeven niet meer toegankelijk te zijn
Kennis is fundamenteel persoonlijk
- Maar kan gedeeld worden met sociale contacten/bepaalde groepen
- Volledige deling is echter niet makkelijker
-
Communicatie= een poging om kennis over te dragen
- Een proces waarin een zender de gegevens (de boodschap) verstuurt naar een
ontvanger
- In de hoop dat de ontvanger deze gegevens opvat als informatie en integreert in zijn
kennis
Het succes hangt af van de ontvanger en de situatie:
- Een gewillige ontvanger werkt zelf mee
- Een onwillige/onwetende ontvanger kan meer werk kosten
- Een bepaalde ontvanger is ook makkelijker dan een algemene (massacommunicatie)
- De basis van communicatie zijn vaak gegevens (data)
- Communicatie werk het beste als er een coöperatief proces is
Het cooperative principle:
- Een aantal regels (maximen)
- Klinkt prescriptief, maar is bedoeld als descriptief
- Je houden aan de maximen zal je zeker ook helpen in je eigen communicatie
Grice: maxime van kwaliteit
,Supermaxime= probeer je bijdrage er een te maken die waar is
Submaximen= zeg niet is waarvan je denkt dat het niet waar is. Zeg niet iets waarvoor je niet
voldoende bewijs hebt.
Maxime van kwantiteit
- Maak je bijdrage zo informatief mogelijk (gezien het doel of de richting van het
gesprek)
- Zeg niet meer dan nodig (gezien het doel of de richting of de richting van het gesprek)
Maxime van relevantie= zorg dat je bijdrage ter zake doet
Maxime van stijl= ben helder
Submaximen:
- Vermijd onduidelijkheden
- Vermijd ambiguïteit
- Ben kort
- Ben ordelijk
Conversational implicature= in een normale conversatie verwachten mensen dat anderen de
maximen volgen.
- Rekening houdend met onvoldoende vaardigheid in normale omstandigheden
- En met opzettelijk ervan afwijken in bijzondere situaties
Mensen zullen ook ‘tussen de regels door lezen’
- Niet genoemde informatie afleiden uit wat er precies werd gezegd als de maximen
gevolgd worden
- Intenties afleiden als de maximen blijkbaar niet worden gevolgd
Onverwachte ontvangers= grote hoeveelheden aan vroegere boodschappen zijn opgeslagen
- Ook al waren ze niet voor iedereen bedoeld
- Maar nog steeds toegankelijk, ook voor andere ontvangers dan de bedoelde
Die boodschappen waren ontworpen om begrijpelijk te zijn voor de bedoelde ontvangers
- Maar de fundamentele aard van communicatie bevordert begrip
- En levert informatie die uitgaat boven de boodschap bedoeld door de oorspronkelijke
zender
4. Wijsheid= inzicht in hoe je moet toepassen wat je weet
- Zit op een andere dimensie dan data-info-knowledge
- En we gaan hem in deze cursus niet proberen te onderwijzen
Gestructureerde gegevens
Gegevens hebben context nodig om informatie te worden
- Een vaste structuur kan helpen om die context te leveren
Diverse structuren zijn mogelijk; een paar populaire
, - Tabel met vaste kolommen
- Netwerk van entiteiten en relaties
Merk op dat dit conceptuele structuren zijn
- Implementaties kunnen variëren
- Afhankelijk van technologisch niveau en sociale situatie
Gestructureerde gegevens: netwerk/tabel
Knowledge graph
Symbolen voor menselijke consumptie
Implementaties hierboven zijn gericht op computers
Voor mensen hebben we een ook een goede (en consensuele) representatie nodig
- Tabel als rijen/kolommen
- Netwerk als knopen en pijlen
Ook consensueel voor mensen:
- Telkens in het straatbeeld
En… natuurlijke taal
Natuurlijke taal= geëvolueerd voor menselijke communicatie
- Gemeenschappelijke kern bruikbaar voor communicatie
- Leren door ervaring uniek voor elk persoon
- Leren onder supervisie consensus over de kern
- Uniekheid evolutie blijft bezig (taalverandering)
Evolutie in plaats van ontwerp heeft consequenties
- Er zijn veel verschillende talen (en taalvarieteiten)
- Geen enkele is optimaal
- Ze zijn flexibel genoeg voor veranderende omstandigheden
- Ze hebben ingebouwde robuustheid
Informatie in natuurlijke taal
Gegevens in natuurlijke taal lijken ongestructureerd
- Vaste formaten zouden totaal onnatuurlijk klinken
- De gewoontes van taalgebruik beïnvloeden tekst sterk
- Er is structuur, maar met veel meer variatie
- De inhoud ontcijferen is vaak best lastig
Hoorcollege 2
Representaties van informatie
Gegevens in natuurlijke taal lijken ongestructureerd
- Vaste formaten zouden totaal onnatuurlijk klinken
DIKW: data, information, knowledge, wisdom/ gegevens, informatie, kennis, wijsheid
Duidelijk gerelateerde concepten, maar de exacte relatie is niet rechttoe-rechtaan.
Ze bouwen op elkaar voort.
Data komt binnen vanuit de wereld, het wordt informatie (wat) deze informatie gaat door
naar kennis (je weet hoe het in elkaar zit, how to) en daarna wordt het wijsheid.
1. Data/gegevens= iets wat je kunt weten opgeslagen symbolen en signaalwaarden:
- Getallen
- Symbolen
- Tekst
- Afbeeldingen
- Geluidsopnamen
- Video
Op zichzelf betekenisloos, maar ze kunnen een betekenis krijgen in hun context.
2. Informatie= iets wat je wilt weten
- Een selectie uit de gegevens die op een of andere manier nuttig is voor je
Formeel: informatie zijn gegevens die onzekerheid verminderen
, - Over feiten die je wilt/moet weten
- Over handelingen die je wilt/moet verrichten
Gevolg: de meeste bestaande gegevens zijn voor ons GEEN informatie
3. Kennis= wat je weet
- Geïntegreerd in een groter geheel in je brein/wereldkennis
- Integratie heeft zich over de tijd afgespeeld
- Individuele componenten hoeven niet meer toegankelijk te zijn
Kennis is fundamenteel persoonlijk
- Maar kan gedeeld worden met sociale contacten/bepaalde groepen
- Volledige deling is echter niet makkelijker
-
Communicatie= een poging om kennis over te dragen
- Een proces waarin een zender de gegevens (de boodschap) verstuurt naar een
ontvanger
- In de hoop dat de ontvanger deze gegevens opvat als informatie en integreert in zijn
kennis
Het succes hangt af van de ontvanger en de situatie:
- Een gewillige ontvanger werkt zelf mee
- Een onwillige/onwetende ontvanger kan meer werk kosten
- Een bepaalde ontvanger is ook makkelijker dan een algemene (massacommunicatie)
- De basis van communicatie zijn vaak gegevens (data)
- Communicatie werk het beste als er een coöperatief proces is
Het cooperative principle:
- Een aantal regels (maximen)
- Klinkt prescriptief, maar is bedoeld als descriptief
- Je houden aan de maximen zal je zeker ook helpen in je eigen communicatie
Grice: maxime van kwaliteit
,Supermaxime= probeer je bijdrage er een te maken die waar is
Submaximen= zeg niet is waarvan je denkt dat het niet waar is. Zeg niet iets waarvoor je niet
voldoende bewijs hebt.
Maxime van kwantiteit
- Maak je bijdrage zo informatief mogelijk (gezien het doel of de richting van het
gesprek)
- Zeg niet meer dan nodig (gezien het doel of de richting of de richting van het gesprek)
Maxime van relevantie= zorg dat je bijdrage ter zake doet
Maxime van stijl= ben helder
Submaximen:
- Vermijd onduidelijkheden
- Vermijd ambiguïteit
- Ben kort
- Ben ordelijk
Conversational implicature= in een normale conversatie verwachten mensen dat anderen de
maximen volgen.
- Rekening houdend met onvoldoende vaardigheid in normale omstandigheden
- En met opzettelijk ervan afwijken in bijzondere situaties
Mensen zullen ook ‘tussen de regels door lezen’
- Niet genoemde informatie afleiden uit wat er precies werd gezegd als de maximen
gevolgd worden
- Intenties afleiden als de maximen blijkbaar niet worden gevolgd
Onverwachte ontvangers= grote hoeveelheden aan vroegere boodschappen zijn opgeslagen
- Ook al waren ze niet voor iedereen bedoeld
- Maar nog steeds toegankelijk, ook voor andere ontvangers dan de bedoelde
Die boodschappen waren ontworpen om begrijpelijk te zijn voor de bedoelde ontvangers
- Maar de fundamentele aard van communicatie bevordert begrip
- En levert informatie die uitgaat boven de boodschap bedoeld door de oorspronkelijke
zender
4. Wijsheid= inzicht in hoe je moet toepassen wat je weet
- Zit op een andere dimensie dan data-info-knowledge
- En we gaan hem in deze cursus niet proberen te onderwijzen
Gestructureerde gegevens
Gegevens hebben context nodig om informatie te worden
- Een vaste structuur kan helpen om die context te leveren
Diverse structuren zijn mogelijk; een paar populaire
, - Tabel met vaste kolommen
- Netwerk van entiteiten en relaties
Merk op dat dit conceptuele structuren zijn
- Implementaties kunnen variëren
- Afhankelijk van technologisch niveau en sociale situatie
Gestructureerde gegevens: netwerk/tabel
Knowledge graph
Symbolen voor menselijke consumptie
Implementaties hierboven zijn gericht op computers
Voor mensen hebben we een ook een goede (en consensuele) representatie nodig
- Tabel als rijen/kolommen
- Netwerk als knopen en pijlen
Ook consensueel voor mensen:
- Telkens in het straatbeeld
En… natuurlijke taal
Natuurlijke taal= geëvolueerd voor menselijke communicatie
- Gemeenschappelijke kern bruikbaar voor communicatie
- Leren door ervaring uniek voor elk persoon
- Leren onder supervisie consensus over de kern
- Uniekheid evolutie blijft bezig (taalverandering)
Evolutie in plaats van ontwerp heeft consequenties
- Er zijn veel verschillende talen (en taalvarieteiten)
- Geen enkele is optimaal
- Ze zijn flexibel genoeg voor veranderende omstandigheden
- Ze hebben ingebouwde robuustheid
Informatie in natuurlijke taal
Gegevens in natuurlijke taal lijken ongestructureerd
- Vaste formaten zouden totaal onnatuurlijk klinken
- De gewoontes van taalgebruik beïnvloeden tekst sterk
- Er is structuur, maar met veel meer variatie
- De inhoud ontcijferen is vaak best lastig
Hoorcollege 2
Representaties van informatie
Gegevens in natuurlijke taal lijken ongestructureerd
- Vaste formaten zouden totaal onnatuurlijk klinken
