Verklaringen in de wetenschap
Verklarende vraag in de wetenschap (oorzaak/gevolg): waarom heft fenomeen x
eigenschap y?
Descriptieve vraag (gaan altijd over een verschijnsel, de feitelijke stand van zaken
wordt beschreven): wat is het geval?
Explanandum = dat wat verklaard moet worden
Explanans = dat wat verklaart
Deductief argument = algemene regel + specifieke observatie conclusie
DN model van Hempel:
- Deductief geldig: als de premissen waar moeten zijn dan moet de conclusie
dat ook zijn
- Nomologisch: gebruik van natuurwetten
Volgens het DN model is iets een wetenschappelijke verklaring als:
- Explanandum moet deductief volgen uit het explanans;
- Tenminste een van de premissen moet een algemene wet bevatten; ten
minste een van de premissen mag een specifiek feit zijn.
- De explanans moet empirische inhoud hebben.
- De explanans-zinnen moeten waar zijn
- Zonder de gegeven wet-premissen volgt het explanandum niet uit de
explanans.
Volgens Hempel is een slechte verklaring geen verklaring. Volgens Hempel is er een
structurele symmetrie tussen verklaren en voorspellen. Elke verklaring is een
potentiele voorspelling en dit geldt ook andersom. Een explanans is goed als het laat
zien dat het explanandum te verwachten was.
Problemen:
- Assymetrie argument: uit Q kan P worden verklaard, maar uit P kan niet altijd
Q worden verklaard.
- Sommige redeneringen voldoen aan het DN-model en zouden dus
verklaringen moeten zijn, maar ze zijn geen verklaring. Het DN-model zegt
niet dat in het explanans alleen naar relevante feiten verwezen moeten
worden, en dus ook niet wanneer feiten relevant zijn.
- Er zijn prima causale verbanden die niet aan het DN model voldoen.
Causuale verklaringen
= oplossing voor de eerste twee problemen.
Probleem 1
Wat is de oorzaak, wat veroorzaakt iets en wat veroorzaakt dat weer? Wat is nu
precies de oorzaak die als verklaring kan gelden? Hoe wijs je de oorzaak aan? We
kunnen de oorzaak niet zien, enkel het gevolg. In de wetenschap wordt gezocht naar
oorzaken, maar wat geldt als oorzaak? Dat wat empirisch toetsbaar is.
Verklarende vraag in de wetenschap (oorzaak/gevolg): waarom heft fenomeen x
eigenschap y?
Descriptieve vraag (gaan altijd over een verschijnsel, de feitelijke stand van zaken
wordt beschreven): wat is het geval?
Explanandum = dat wat verklaard moet worden
Explanans = dat wat verklaart
Deductief argument = algemene regel + specifieke observatie conclusie
DN model van Hempel:
- Deductief geldig: als de premissen waar moeten zijn dan moet de conclusie
dat ook zijn
- Nomologisch: gebruik van natuurwetten
Volgens het DN model is iets een wetenschappelijke verklaring als:
- Explanandum moet deductief volgen uit het explanans;
- Tenminste een van de premissen moet een algemene wet bevatten; ten
minste een van de premissen mag een specifiek feit zijn.
- De explanans moet empirische inhoud hebben.
- De explanans-zinnen moeten waar zijn
- Zonder de gegeven wet-premissen volgt het explanandum niet uit de
explanans.
Volgens Hempel is een slechte verklaring geen verklaring. Volgens Hempel is er een
structurele symmetrie tussen verklaren en voorspellen. Elke verklaring is een
potentiele voorspelling en dit geldt ook andersom. Een explanans is goed als het laat
zien dat het explanandum te verwachten was.
Problemen:
- Assymetrie argument: uit Q kan P worden verklaard, maar uit P kan niet altijd
Q worden verklaard.
- Sommige redeneringen voldoen aan het DN-model en zouden dus
verklaringen moeten zijn, maar ze zijn geen verklaring. Het DN-model zegt
niet dat in het explanans alleen naar relevante feiten verwezen moeten
worden, en dus ook niet wanneer feiten relevant zijn.
- Er zijn prima causale verbanden die niet aan het DN model voldoen.
Causuale verklaringen
= oplossing voor de eerste twee problemen.
Probleem 1
Wat is de oorzaak, wat veroorzaakt iets en wat veroorzaakt dat weer? Wat is nu
precies de oorzaak die als verklaring kan gelden? Hoe wijs je de oorzaak aan? We
kunnen de oorzaak niet zien, enkel het gevolg. In de wetenschap wordt gezocht naar
oorzaken, maar wat geldt als oorzaak? Dat wat empirisch toetsbaar is.
