Samenvatting mediakenner - media-explosie (6e druk)

,Mediakenner
De media-explosie: de eerste mediarevolutie

Mensen gebruikten vroeger visuele tekens, die een soort afspiegeling van de
werkelijkheid zelf waren.
 pictografisch schrift

Na het tekenen van een figuur, gingen ze punten zetten. Dit is een soort codetaal en
moest dus begrepen worden. Een hele tijd later ontstond het spijkerschrift: hierbij
werden beeldtekens gecombineerd met gesproken woorden.

Met spijkerschrift ontstond een nieuw beeldstelsel van handgeschreven tekens.

De laatste revolutionaire stap was het combineren van beeldtekens en lettertekens.
In plaats van tekens voor hele woorden of lettergrepen zochten mensen naar een
visuele weergave van afzonderlijke letters.

Met de ontwikkeling van het schrift brak de mediarevolutie van de alfabetisering door.

Het stillezen was voorbehouden aan heiligen, geleerden en monniken, want aan stil-
lezen werden grote gevaren toegedicht. Je zou er volgens veel middeleeuwers
duivelse of ketterse gedachten door kunnen krijgen.

Een nieuwe medium wordt in het begin vaak als gevaarlijk en ongewenst
beschouwd. Dit heeft te maken met lezers in contact konden komen met andere
werelden en denkwijzen. Hierdoor ontstond er kritiek op de middeleeuwse kerken.

Interpersoonlijke communicatie was gebonden aan de natuurlijke grenzen van tijd en
ruimte: de orale cultuur berustte op gelijktijdige communicatie met veelal bekende
ontvangers  local village

Nadelen van mondeling doorgegeven nieuwsberichten:
 hebben een klein bereik
 het nieuws wordt gemakkelijk vervormd

Door de alfabetisering en de invoering van het schrift werd ‘ongelijktijdige
communicatie’ mogelijk. Als je bv een brief schrijft aan een anders, kan de lezer van
die brief de boodschap ook op een later tijdstip en andere locatie krijgen en lezen.
 proces bestaat uit connectionless communication.

Ongelijktijdige communicatie: je verwerkt een mediaboodschap wanneer je e als
ontvanger zelf aan toe bent

Tot aan de ontwikkeling van de broekdrukkunst blijven schrijver en lezer gebonden
aan de zogeheten point-to-point communication. Een schrijver van een brief
communiceert een-op-een, met een enkel persoon die zich elders bevindt.

,De schriftcultuur kan worden gezien als de eerste grote media-innovatie. Het was
een zeer ingrijpende technische, sociale en culturele communicatieverandering. Door
communicatietechnologie kunnen stukken van de werkelijkheid worden vastgelegd.

Het schriftmedium stimuleert de opbloei van cognitieve vaardigheden en prikkelt het
vermogen om abstract te redeneren, te vergelijken en te analyseren.

De ontwikkeling van het schrift laat zien dat de menselijke spraak niet is verdwenen.
Het schrift is juist een aanvulling op het spreken en luisteren.

De eerste mediarevolutie in de communicatiegeschiedenis is de ontwikkeling van het
schrift, of de alfabetisering van het schrift.




Van spraak naar schrift, de eerste mediarevolutie:
 kern van de eerste mediarevolutie: invoering van alfabet en ontstaan van
schriftcultuur
 soort samenleving: Griekse stadstaten, Romeinse wereldrijk en feodale
middeleeuwen in Europa
 direct vastleggen van gesproken tekst in geschreven tekst
 materiaal: papyrus of perkament
 verspreiding van het christendom door middel van gesproken en
geschreven woord (evangelie in schriftvorm)
 macht van collectieve traditie neemt af: individuele studie van teksten is
mogelijk
 in plaats van memoriseren: meer individueel initiatief en zelfstandig
rationeel denken
 uitleg hiervan: klassieke filosofie in het oude Griekenland


de media-explosie: trends & issues in media en communicatie

, Mediakenner
Media-explosie: de tweede mediarevolutie

De tweede mediarevolutie hangt samen met de uitvinding van de broekdrukkunst.
Dankzij de drukpers konden geschriften op grotere schaal vermenigvuldigd en
verspreid worden, en werden ze meer toegankelijk gemaakt.

Goedkope en snelle productie resulteerde in een grotere markt van kopers.

Er begon een democratisering van de schriftcultuur te ontstaan. De teksten die
oorspronkelijk in het Latijn waren geschreven, werden in de eigen landstaal vertaald.

Gedrukte media werden in principe openbaar en voor iedere willekeurige ontvanger
toegankelijk, mits die ontvanger ook kon lezen. De openbaarheid van boekproductie
en distributie hangt samen met het stedelijke marktstelsel van het vroege
kapitalisme.

Bij het lezen van gedrukte teksten zijn er veel meer ontvangers mogelijk, die voor de
zender meestal onbekend zullen zijn.
 vergroot de rol van ongelijktijdige communicatie.

Van point-to-point communication naar broadcast communication: het vergroten van
de rol van ongelijktijdige communicatie met een groot publiek.

Tegenstanders zeggen:
 klassieke teksten kregen gezelschap van pulp en sensatieverhalen
 het afdrukken van figuren in boekvorm werd negatief beoordeeld: plaatjes
kijken gold in de pioniersfase van de boekdrukkunst als ordinair
 er verschenen pamfletten vol maatschappijkritiek op de heersende macht
 hierdoor werd de vrijheid van uitgevers vaak aan banden gelegd door
overheden

Bij de invoering van ieder nieuw medium zal dit patroon zich steeds terugkeren:
iedere communicatierevolutie brengt een groep tegenstanders op de been en zorgt
voor felle discussies tussen de voorstanders en de critici van media-innovatie.

Er was sprake van strenge censuur: je mocht geen boeken drukken zonder
toestemming van de overheid.

De tweede mediarevolutie werd mogelijk gemaakt door de nieuwe druktechnologie
en de opkomst van een moderne mediamarkt.

De verspreiding van de gedrukte media zorgde voor het verbreiden van het kritische
denken. Een rationele en kritische denkwijze kreeg bij een veel groter publiek ingang.
 ontstaan van een actieve en onderzoekende journalistiek.