VERZORGINGSSTAAT H3
§3.1 De overheid of mensen zelf?
1. Wat is een verzorgingsstaat en waarom is Nederland dat?
Een verzorgingsstaat is een samenleving waarin de overheid zich garant stelt voor noodzakelijk geachte
materiële en immateriële voorzieningen voor alle burgers. Nederland is een verzorgingsstaat omdat de
overheid de zorg voor welvaart en welzijn van de burgers op zich genomen heeft. Denk aan de AOW en de
WW.
2. Als de overheid niet de zorg voor de mensen op zich neemt, wie dan wel?
Een voorbeeld kan zijn: regulering via in particulier initiatief. Mantelzorg is hier een voorbeeld van. Mensen
helpen en ondersteunen elkaar omdat ze vinden dat het zo hoort.
3. Wat is mantelzorg en geef voorbeelden. Wordt het betaald?
Mantelzorg is zorg door familieleden, buren en vrienden, gebaseerd op de affectieve relatie die zij hebben met
degene die zorg nodig heeft. Voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld georganiseerd vrijwilligerswerk binnen
kerkelijke instellingen, verenigingen en stichtingen. Mantelzorg kost de samenleving geen geld in vorm van
belastingen en premies. Mensen helpen elkaar (meestal) vrijwillig.
4. Wat is het fundamentele doel van de verzorgingsstaat?
Het fundamentele doel van de verzorgingsstaat is om te zorgen voor het welzijn en de sociale zekerheid van
haar inwoners. Denk aan ondersteuning op het gebied van gezondheidszorg en WW-uitkeringen.
5. Geef voorbeelden van zorg die door de markt geregeld wordt.
De ontwikkeling en productie van medicijnen. VVD en D66 zijn liberalen en hebben voorkeur voor de markt als
mechanisme om zaken te regelen. Bij de markt hebben burgers de vrijheid om zelf hun eigen keuzes te maken.
6. Is de zorgverzekering een voorbeeld van marktwerking?
Ja, in veel landen kunnen mensen kiezen uit verschillende zorgverzekeraars en zorgpakketten, wat zorgt voor
concurrentie tussen de verzekeraars. Dit kan leiden tot lagere premies en betere dienstverlening voor de
verzekerden.
7. Welke reguleringsmechanisme speelt bij:
- Productie van medicijnen: markt
- Onderwijs: overheid
- Sport: particulier initiatief
- Jeugdhulp: overheid
- Ouderenzorg: overheid
- Kinderopvang: overheid
8. Wat zijn voordelen en nadelen van particulier initiatief in de zorg?
Nadeel: Sport bijvoorbeeld, wordt niet via de markt of overheid geregeld. Veel mensen kunnen het dus niet
betalen voor hun kind of mensen krijgen niet de mogelijkheid om bijvoorbeeld te gaan sporten. Voordeel:
Sporten is goed voor de gezondheid en het welzijn
9. Teken een welfare triangle en geef aan waar Nederland ongeveer verkeert.
, Nederland bevindt zich meestal in het midden van de welfare triangle, wat aangeeft dat het een mix is van
publieke en particuliere financiering en dienstverlening. Een combinatie van overheidsvoorzieningen en
particuliere initiatieven.
10. Hoe verschillen politieke partijen op het gebied van de verzorgingsstaat?
Liberalen en hebben voorkeur voor de markt als mechanisme om zaken te regelen. Bij liberalen staat vrijheid
als centrale waarde. Markt biedt de meeste vrijheid. (VVD en D66)
Sociaaldemocratische partijen hebben een voorkeur voor de overheid als mechanisme om zaken te regelen in
de vorm van wetten. (SP en PvdA)
Christendemocraten kiezen voor het particulier initiatief. Zij gaan ervan uit mensen elkaar nodig hebben en
voor elkaar moeten zorgen. (CDA en CU)
§3.2 Bututteling of noodzaak?
11. Wat was het begin van de sociale wetgeving in Nederland?
Het kinderwetje van Van Houten wordt vaak gezien als het begin van sociale wetgeving in Nederland. Deze wet
verbood kinderarbeid.
12. Wat was daarvoor de opvatting van de overheid en hoe heet zo’n staat?
Ze gingen vooral uit van het standpunt dat de overheid zich afzijdig dient te houden van het maatschappelijk
leven. Dit wordt ook wel een nachtwakersstaat genoemd.
13. Waarom ontstond er meer overheidsbemoeienis? Dat was niet enkel betrokkenheid bij armen.
In Nederland begon de overheid zich meer te bemoeien vanwege verschillende redenen, zoals de behoefte
aan sociale zekerheid en de wens om gelijke kansen voor iedereen.
14. Waardoor is de verzorgingsstaat ontstaan volgens De Swaan?
Interdependentie, externe effecten en collectieve-actieprobleem. De theorie van de Nederlandse socioloog
Abraham de Swaan zegt dat de verzorgingsstaat er niet is om de problemen van de armen en zieken op te
lossen, maar om de samenleving te beschermen. De overheid moet zich met het welzijn van de burgers
bemoeien om externe effecten van industrialisering tegen te gaan en het dilemma van de collectieve actie het
hoofd te bieden.
15. Wat is in dit verband interdependentie en geef een voorbeeld.
Interdependentie is een sociologisch begrip waarmee onderlinge of wederzijdse afhankelijkheid wordt
aangeduid. Een voorbeeld is als landen economisch van elkaar afhankelijk zijn.
16. Welke rol spelen arbeidsdeling en arbeidsverdeling daarin?
Door arbeidsdeling ontstonden beroepen en mensen hadden elkaar steeds meer nodig om in hun
levensonderhoud te kunnen voorzien. Door de arbeidsverdeling werd het productieproces opgedeeld in
deelhandelingen. De interdependentie is door de tijd heen dus sterk toegenomen en talloze mensen leveren
nu een bijdrage aan ons dagelijks leven.
17. Welke externe effecten ontstonden door die interdependentie? Geef 3 voorbeelden.
Wanneer je ziek bent kun je bijvoorbeeld niet werken. Dit heeft negatieve gevolgen voor je werkgever.
Armoede leidt ook tot externe effecten: mensen kunnen gaan bedelen en de economie krijgt last van het
wegvallen van koopkracht.
§3.1 De overheid of mensen zelf?
1. Wat is een verzorgingsstaat en waarom is Nederland dat?
Een verzorgingsstaat is een samenleving waarin de overheid zich garant stelt voor noodzakelijk geachte
materiële en immateriële voorzieningen voor alle burgers. Nederland is een verzorgingsstaat omdat de
overheid de zorg voor welvaart en welzijn van de burgers op zich genomen heeft. Denk aan de AOW en de
WW.
2. Als de overheid niet de zorg voor de mensen op zich neemt, wie dan wel?
Een voorbeeld kan zijn: regulering via in particulier initiatief. Mantelzorg is hier een voorbeeld van. Mensen
helpen en ondersteunen elkaar omdat ze vinden dat het zo hoort.
3. Wat is mantelzorg en geef voorbeelden. Wordt het betaald?
Mantelzorg is zorg door familieleden, buren en vrienden, gebaseerd op de affectieve relatie die zij hebben met
degene die zorg nodig heeft. Voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld georganiseerd vrijwilligerswerk binnen
kerkelijke instellingen, verenigingen en stichtingen. Mantelzorg kost de samenleving geen geld in vorm van
belastingen en premies. Mensen helpen elkaar (meestal) vrijwillig.
4. Wat is het fundamentele doel van de verzorgingsstaat?
Het fundamentele doel van de verzorgingsstaat is om te zorgen voor het welzijn en de sociale zekerheid van
haar inwoners. Denk aan ondersteuning op het gebied van gezondheidszorg en WW-uitkeringen.
5. Geef voorbeelden van zorg die door de markt geregeld wordt.
De ontwikkeling en productie van medicijnen. VVD en D66 zijn liberalen en hebben voorkeur voor de markt als
mechanisme om zaken te regelen. Bij de markt hebben burgers de vrijheid om zelf hun eigen keuzes te maken.
6. Is de zorgverzekering een voorbeeld van marktwerking?
Ja, in veel landen kunnen mensen kiezen uit verschillende zorgverzekeraars en zorgpakketten, wat zorgt voor
concurrentie tussen de verzekeraars. Dit kan leiden tot lagere premies en betere dienstverlening voor de
verzekerden.
7. Welke reguleringsmechanisme speelt bij:
- Productie van medicijnen: markt
- Onderwijs: overheid
- Sport: particulier initiatief
- Jeugdhulp: overheid
- Ouderenzorg: overheid
- Kinderopvang: overheid
8. Wat zijn voordelen en nadelen van particulier initiatief in de zorg?
Nadeel: Sport bijvoorbeeld, wordt niet via de markt of overheid geregeld. Veel mensen kunnen het dus niet
betalen voor hun kind of mensen krijgen niet de mogelijkheid om bijvoorbeeld te gaan sporten. Voordeel:
Sporten is goed voor de gezondheid en het welzijn
9. Teken een welfare triangle en geef aan waar Nederland ongeveer verkeert.
, Nederland bevindt zich meestal in het midden van de welfare triangle, wat aangeeft dat het een mix is van
publieke en particuliere financiering en dienstverlening. Een combinatie van overheidsvoorzieningen en
particuliere initiatieven.
10. Hoe verschillen politieke partijen op het gebied van de verzorgingsstaat?
Liberalen en hebben voorkeur voor de markt als mechanisme om zaken te regelen. Bij liberalen staat vrijheid
als centrale waarde. Markt biedt de meeste vrijheid. (VVD en D66)
Sociaaldemocratische partijen hebben een voorkeur voor de overheid als mechanisme om zaken te regelen in
de vorm van wetten. (SP en PvdA)
Christendemocraten kiezen voor het particulier initiatief. Zij gaan ervan uit mensen elkaar nodig hebben en
voor elkaar moeten zorgen. (CDA en CU)
§3.2 Bututteling of noodzaak?
11. Wat was het begin van de sociale wetgeving in Nederland?
Het kinderwetje van Van Houten wordt vaak gezien als het begin van sociale wetgeving in Nederland. Deze wet
verbood kinderarbeid.
12. Wat was daarvoor de opvatting van de overheid en hoe heet zo’n staat?
Ze gingen vooral uit van het standpunt dat de overheid zich afzijdig dient te houden van het maatschappelijk
leven. Dit wordt ook wel een nachtwakersstaat genoemd.
13. Waarom ontstond er meer overheidsbemoeienis? Dat was niet enkel betrokkenheid bij armen.
In Nederland begon de overheid zich meer te bemoeien vanwege verschillende redenen, zoals de behoefte
aan sociale zekerheid en de wens om gelijke kansen voor iedereen.
14. Waardoor is de verzorgingsstaat ontstaan volgens De Swaan?
Interdependentie, externe effecten en collectieve-actieprobleem. De theorie van de Nederlandse socioloog
Abraham de Swaan zegt dat de verzorgingsstaat er niet is om de problemen van de armen en zieken op te
lossen, maar om de samenleving te beschermen. De overheid moet zich met het welzijn van de burgers
bemoeien om externe effecten van industrialisering tegen te gaan en het dilemma van de collectieve actie het
hoofd te bieden.
15. Wat is in dit verband interdependentie en geef een voorbeeld.
Interdependentie is een sociologisch begrip waarmee onderlinge of wederzijdse afhankelijkheid wordt
aangeduid. Een voorbeeld is als landen economisch van elkaar afhankelijk zijn.
16. Welke rol spelen arbeidsdeling en arbeidsverdeling daarin?
Door arbeidsdeling ontstonden beroepen en mensen hadden elkaar steeds meer nodig om in hun
levensonderhoud te kunnen voorzien. Door de arbeidsverdeling werd het productieproces opgedeeld in
deelhandelingen. De interdependentie is door de tijd heen dus sterk toegenomen en talloze mensen leveren
nu een bijdrage aan ons dagelijks leven.
17. Welke externe effecten ontstonden door die interdependentie? Geef 3 voorbeelden.
Wanneer je ziek bent kun je bijvoorbeeld niet werken. Dit heeft negatieve gevolgen voor je werkgever.
Armoede leidt ook tot externe effecten: mensen kunnen gaan bedelen en de economie krijgt last van het
wegvallen van koopkracht.
