Samenvatting Gedragsproblemen in de klas in het basisonderwijs

Samenvatting: Gedragsproblemen in de klas
Inhoud
1. Gedragsprobleem Vs. gedragsstoornis
2. ADHD en ADD
3. OCD en CD
4. Agressie
5. Hoogbegaafdheid
6. Autsme
7. Hechtngsproblemen
8. Probleemgedrag met speciale oorzaak (trauma, kindermishandeling,
(seksueel) misbruik, (v)echtscheiding)
9. Angststoornissen
10. Faalangst
11. DCD
12. NLD

,Gedragsprobleem vs. gedragsstoornis
Gedragsstoornis: Gedragsprobleem:
Je word ermee geboren -> oorzaak zit vaak in Na geboorte verworven -> wel altjd
aanleg of rijping van het zenuwstelsel/hersenen wisselwerking aanleg – opvoeding –
gegeven levenservaring
Situationeel bepaald: verkeerde interacte
tussen kind en omgeving
Eerste verschijnselen al op jonge leefijd ((7 Kan zich op latere leefijd manifesteren of
jaar) verergeren (>7 jaar)
Permanent. De stoornis is niet te verhelpen je Omgeving kan veel invloed hebben op het
moet er mee leren omgaan/leven verloop
Beïnvloeding is beperkt -> beperkt Redelijk tot goed behandelbaar
behandelbaar

DSM-5: diagnostc and Statstcal anual of ental Disorders (diagnostsche en statsch handboek
van psychiatrische aandoeningen)

Kijken naar gedragsproblemen
Model 1 - Transactioneel model/ecologisch model:
 Kijken naar het kind in zijn omgeving
 Niet alleen het kind, ook de omgeving (incl. leerkracht, klasgenoten en thuissituate) dient te
veranderen.

Model 2 - Meervoudig risicomodel van Van der Ploeg:
 Kijken naar factoren die een extra risico vormen en probleemgedrag kunnen veroorzaken
(o.a. de gezinssituate, vrienden leefomgeving, persoonlijkheid)
Bijvoorbeeld: broertje met ADHD.
 Daarnaast zijn er ook beschermende factoren die bijdragen aan het voorkomen van
problemen

Model 3 - Systeemtheoretische benadering:
 Gedragsproblemen zijn interacteproblemen
 Een mismatch tussen leerkracht en leerling
 Zie het probleem niet als iets van het kind maar als iets dat mede wordt veroorzaakt door zijn
omgeving

,Problematisch gedrag
Preventief handelen:
 Zet in op goede relate met kinderen
 Erken goed gedrag, benoem succeservaringen
 Voorspelbaar handelen (consequent)
 Benut begin van het schooljaar (positeve groepsvorming)
 Spreek hoge verwachtngen uit
 Behandelen iedereen gelijkwaardig, maar niet gelijk
 Zorg dat je volgbaar bent

Wat te doen bij probleemgedrag:
1. Kijken naar jezelf/leerkrachtgedrag: klassenmanagement, is er orde en rust in de klas, hoe zit
jij zelf in je vel.
2. In gesprek gaan met leerlingen
3. Verander je taalgebruik: positeve controle i.p.v. negateve controle. Schrap altjd, nooit,
iedereen en niemand. I.p.v. dat lukt je toch niet, dat lukt je nog niet.

Acties voor de leerrracht:
1. Gedragsfunctieanalyse: informate verzamelen over het gedrag
2. Groepsplan opstellen

Interventietechnieren om de problemen aan te parren:
Positef gedrag laten toenemen (stap-voor-stap methode):
 Sociale versterker (compliment, duim)
 Actviteitenversterkers (leuk klusje, computer)
 Ruilversterkers (punten verzamelen voor iets leuks)
 ateriële versterkers (stcker)
 Directe feedback op werk of de manier van werken

Negatef gedrag laten afnemen:
 Versterken van doelgedrag dat tegenovergesteld is met het probleemgedrag
 Uitdoven van het probleemgedrag (negeren)
 Boete voor probleemgedrag (bij gebruik van ruilversterkers)
 Sociale straf (kritek, standje, boos kijken), tme-out, actviteitenstraf

Passend onderwijs:
 Medeverantwoordelijr: laat kinderen medeverantwoordelijk zijn voor hun eigen leerproces
 Onderwijsbehoefte: bespreek met de kinderen of observeer wat ze nodig hebben
 Ononderbroren ontwirreling: bied kinderen een ononderbroken ontwikkeling
 Wederzijds vertrouwen: blijf de basis

, ADHD en ADD
ADHD: atenton deficit hyperactvity disorder
ADD: atenton deficit disorder

ADHD
ADHD is aangeboren. Het is een ontwikkelingsstoornis van het zenuwstelsel door een langzamere
rijping in het centraal zenuwstelsel. Het is een externaliserende stoornis. ADHD heef gebrekkig
werkende executeve functes (aansturen en controleren van gedrag). Een ADHD-er denkt niet na
voor hij iets doet en heef geen rem. Kom vaak voor in combinate met andere stoornissen (ODD,
DCD en ASS). Bij jongens wordt ADHD gesignaleerd vanaf groep 3 en bij meisjes pas vanaf de
middelbare school.

De pijlers: Het rernprobleem: Gedrag: Positieve
eigenschappen:
Aandachtstekor Gebrekkige inhibite Bewegelijk Enthousiast
t
Hyperactviteit Niet kunnen remmen van je gedrag Drukke praters Sport en bewegen
Impulsiviteit Korte spanningsboog, weinig Hyperfocussen
aandacht bij instructe
inder innerlijke motvate Spontaan en open
inder goed werkgeheugen, Humor
automatseren
oeite met plannen en Zorgzaam
organiseren
Ondernemend
Veel fantasie

Interventies in de rlas:
 Ga uit van de sterke kanten van de leerling
 Bespreek met de klas wat ADHD is
 Zet in op een goede relate met kinderen
 Zorg voor duidelijkheid over het gewenste gedrag
 Voorgestructureerde schooldag
 Duidelijke regels
 Negeer negatef gedrag (tot een bepaalde grens)
 Zorg dat het kind kan bewegen
 Herhaling

, ADD
ADD is een internaliserende stoornis. De executeve functes functoneren bij ADD niet goed. ADD
komt vaker voor bij meisjes dan bij jongens. Het wordt vaak niet opgemerkt door perfectonisme en
overcompensate of hoge intelligente.

De pijlers: Het rernprobleem: Gedrag:
Aandachtstekor Aandachtstekort Dromerig
t
Hyperactviteit Fantasierijk
Impulsiviteit Extra concentratevermogen bij interesses
Createf talent
Humor
Groot probleemoplossend vermogen
Gevoelig, emotoneel betrokken, groot
inlevingsvermogen
Perfectonistsch en doorzetingsvermogen

Interventies in de rlas:
Tijdens de Instructie
 Houdt rekening met trage informateverwerking
 Instructe in kleine stappen
 Visualiseer
 aak gebruik van media
 Interactef

Huiswerr:
 Controleer of het huiswerk in de agenda staat
 aak samen een huiswerkplan
 Geef een deadline, overhoor




