Samenvatting geschiedenis werkplaats hoofdstuk 1 t/m 4

Samenvatting geschiedenis hoofdstuk 1 t/m 4

1.1 het leven van jagers en verzamelaars

Kenmerkend aspect: de levenswijze van jagers en verzamelaars

Kenmerken jagers en verzamelaars:

 Leven als nomaden: trokken door Europa omdat het zeer dun bevolkt was en de natuur maar
een klein aantal mensen konden voeden
 Leefden in kleine groepen en hadden weinig bezit
 Duidelijke taakverdeling tussen mannen en vrouwen: mannen gingen vissen en jagen op
dieren en de vrouwen verzamelde eten zoals fruit en verzorgde de kinderen

Jagers-verzamelaars deden al aan godsdiensten -> beelden van vrouwen met grote heupen, borsten
en buiken dit had mogelijk te maken met een vruchtbaarheidsritueel

1.2 het ontstaan van de landbouw

Kenmerkend aspect: het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen

Vruchtbare halve maan 10 000 vc:

 Veranderend klimaat natte winters, warme zomers
 Tarwe, gerst en erwten groeiden in het wild in dit gebied
 Minder dieren om op te jagen: gevolg dieren temmen

Oorzaak landbouwrevolutie: vermoedelijk komt het door klimaatverandering na de laatste ijstijd
ontstond er een klimaat van natte winters en droge zomers dit maakte landbouw mogelijk

Doordat er door landbouw steeds meer mensen konden worden voorzien van eten, groeide de
bevolking en ontstond er een sedentaire samenleving

Boeren geloofden in een leven na de dood ze begraven belangrijke mensen bijvoorbeeld in
hunebedden met grafgiften die ze meegaven in de graven. Boeren vereerden dus hun voorouders en
geloofde al in een religie

1.3 de eerste steden

Kenmerkend aspect: het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen

Smeltwater uit de bergen zorgde voor overstromingen langs de Eufraat en Tigris -> ze bouwden
dijken daardoor was de grond vruchtbaar -> het land moest wel water krijgen in de zomer ->
ontstaan dammen en kanalen ->oor dit proces was veel organisatie nodig -> steden vormen en de
landbouw stedelijke samenleving ontstond langs de Eufraat en Tigris

Door de irrigatielandbouw ontstonden er overschotten en ontstonden er kleine steden en sociale
verschillen en kon er aan specialisatie gedaan worden

Kenmerken stedelijke gemeenschappen:

 Sociale verschillen
 Hiërarchisch bestuur
 Belastingen
 Wetten

, Egyptenaren geloofden dat de goden alles bepaalden vaak deden ze offers en ze bidden veel om de
goden blij te houden

2.1 wetenschap en politiek in de Griekse stadsstaat

Kenmerkend aspect: de ontwikkeling van het wetenschappelijk denken en het denken over
burgerschap en politiek in de Griekse stadsstaat

Grieken dachten dat regen en bijvoorbeeld aardbevingen door de goden werden bestuurd -> van 600
v.C. ging men rationeel denken en onderzochten ze feiten

Belangrijke filosofen:

 Plato: hield zich bezig met ethiek. Wat is goed en wat is fout? -> rationeel denken
 Aristoteles: hoe komt kennis tot stand en hoe werkt de wetenschap? Eerst onderzoek doen
en pas daarna via verbanden conclusies trekken -> wetenschappelijk denken

507 v.C. Athene werd een democratie -> filosofen waren tegen een democratie ze vonden het onzin
dat burgers die geen verstand hadden van politiek hadden mochten stemmen. De macht moest in de
handen komen van mensen die door traditie of persoonlijke kwaliteiten de staat konden leiden

Athene had een directe democratie. Burgers kozen geen parlement maar mochten stemmen of
spreken in de volksvergadering (vrouwen, slaven en immigranten niet)

2.3 de Grieks-Romeinse cultuur

Kenmerkend aspect: de klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur

De Grieken wilden in hun vormentaal de perfecte schoonheid weergeven -> levendige gezichten en
natuurlijke lichaamsbouw

Egyptenaren zochten kunst in grootheid en Grieken in schoonheid

Romeinen namen de Griekse kunst over, maar streefde meer naar realisme

Romeinen kenden geen hiernamaals je kon alleen herinnerd worden -> carpe diem

3.2 hofstelsel en horigheid

Kenmerkend aspect: de vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur
door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid

Autarkie: zelfvoorzienende gemeenschap, zonder handel met de buitenwereld

Door onveiligheid in het Romeinse rijk nam de handel af -> hierdoor verdwenen de steden ->
hierdoor ontstond een autarkische/agrarische samenleving