Fysiologie 1: inleiding en microcirculatie
zondag 1 oktober 2023 15:10
LES 1
• Info:
○ 'ECG uit of in het hoofd' is handig om te bestellen
○ Vragen in de pauze/na de les
• Inleiding
○ Hartfysiologie is zeer belangrijk want veel sterfte door hart- en vaatziekten. Ischemisch hartlijden is zelfs de doodsoorzaak n° 1
wereldwijd. Ook hartfalen is zeer frequent voorkomend.
--> belangrijk door mortaliteit
○ DALY: een jaar verloren in goede gezondheid. Hiermee beschrijven we de levenskwaliteit, morbiditeit, en ook hier staat ischemisch
hartlijden op n°1.
CAVE: bij jonge mensen zijn de hoofdoorzaak van morbiditeit en mortaliteit wel ander.
• Organisatie van CVS
○ 2 verschillende circulaties:
Longcirculatie op lage druk door de longen
Systemische circulatie op hoge druk vertrekkende in linkerhart en aorta
○ Het hart
Het hart is een pulsatiele pomp: heeft een systole bij het uitpompen en diastole bij het ontspannen/vullingsfase
Het hart zorgt voor druk in de circulatie
Het hart staat in serie geschakeld. (Eerst rechterventrikel, dan linkerventrikel,…). Het effect hiervan is dat als 1 kamer in de
problemen komt, komen ook de volgende in de problemen.
○ Bloedvaten van de systeemcirculatie
Van aorta tot de vena cava via de arteries die overgaan in venen via de capillairen. Arteries zorgen voor distributie en de carteriolen
zorgen voor de weerstand. In de capilairen gebeurd de uitwisseling van de stoffen met de weefsels. Daarna komen de venulen en
venen en uiteindelijk de vena cava. De venen hebben een belangrijke functie in capaciteit. Ongeveer 60% van het bloed zit in de
venen bewaard.
○ Bloed
Water bevind zich in het bloed, in de interstitiele ruimte maar vooral in de cellen van de weefsels.
○ Belangrijke fundamentele principes
∆
De bloedstroom wordt aangedreven door een pomp die druk levert tegen een weerstand. 𝐹 = ⎯⎯
CO: cardiac output
Zie opname voor uitleg.
□ Het hart zorgt ervoor dat de druk steeds contant is zodat enkel de andere twee (stroming en weerstand) kunnen varieren
adhv de behoeftes.
□ Ook: CO=HR.SV (CO=hartfreq.systolen). Bijvoorbeeld bij freq=70 slagen/min en SV=70 ml/slag heb je een CO van 5L/min.
Endus is dit ook het debiet dat per minuut door de circulatie gaat en terug aankomt in het hart.
Hoe wordt dit bloed verdeeld over de organen? Bijna altijd parallel behalve de lever die in serie geschakeld staat met de
darmen. De arteriolen zijn de 'kraantjes' die bepalen of een orgaan meer of minder bloed krijgt.
□ MAP=CO.SVR (MAP=+-95mmHg) endus mean arterial pressure= cardiac output . System vascular Resistance.
□ MAP = 1/3 SBP + 2/3 DBP voor het gemiddelde.
Perifere weerstand: is omgekeerd met de straal tot de vierde en rechtevenredig met de viscositeit en de lengte van het bloedvat.
Wordt opgebouwd terhoogte van de arteriolen door hun gladde spiercellen.
○ Het autonome zeneuwstelsel kan je druk meten. En als aanpassing nodig is kan het de weerstand via de arteriolen aanpassen of het
debiet via het hart aanpassen.
Bij een grote drukval gaat het ofwel de weerstand verhogen bij een orgaan waar veel bloed naartoe gaat en zorgt voor de drukval,
of het gaat het slagvolume verhogen.
Het hartdebiet is rechtevenredig met de bloeddruk en omgekeerd evenredig met de weerstand.
MICROCIRCULATIE
• Functie
○ uitwisseling van gassen, voeding, afvalstoffen, water
○ Andere functies op slide
• DE ANATOMIE VAN DE MICROCIRCULATIE
○ Info
Microcirculatie= het geheel van arteriolen, venulen en capillairen.
3 belangrijke zaken veranderen in de microcirculatie (naar de capillairen toe):
□ Toename totale opervlakte
□ Bloedstroom vertraagt
□ Druk neemt af
--> zo krijgt het bloed voldoende tijd voor uitwisseling
Bloedsomloop Pagina 1
, --> zo krijgt het bloed voldoende tijd voor uitwisseling
Arteriolen hebben 1 laag gladde spiercellen die sterk geïnnerveerd zijn. Capillairen en venullen hebben geen gladde spiercellen.
Tussen arteriolen zijn shortcuts: metarteriolen en deze hebben ook precapillaire sfincters.
○ Anatomie
Capillairen
□ bestaat uit 1 laag endotheelcellen met een BM
□ Ruimte tussen endotheelcellen heeft endotheeljuncties (cleft als hier ruimte is van 10-15nm). Soms adhering junctions, soms
tight junctions. Soms zijn er ook gaps: grote openingen. Soms heeft een capillair ook zelf een fenestratie.
We delen de capillairen in naarmate de 'lekheid'
◊ Continue capillair: weinig lek, meest frequent, strakke juncties
Specifiek geval: brain capillair: heeft tight junctions en is totaal niet lek
◊ Gefenestreerde capillairen: vb. in dunne darm moet veel opgenomen worden dus zijn er wat meer openingen
◊ Discontinue capillairen: in de lever, moet enorm veel grote proteinen in bloedbaan krijgen.
--> ontsteking en pathologien kunnen de capillairen meer lek maken
• DE UITWISSELING VAN STOFFEN THV CAPILLAIREN
○ Indeling stoffen
Gassen (transcellulaire diffusie)
Kleine oplosbare stoffen (paracellulaire diffusie)
Macromolecullen (paracellulaire diffusie, transcytose)
Water (convectie dus osmose of hydrostatische druk initieert dit)
UITWISSELING VAN GASSEN (TER HOOGTE VAN DE CAPILLAIREN)
Hemoglobine-Zuurstofdissociatiecurve: Zuurstof in het bloed, meerderheid is gebonden aan hemoglobine. Als de PO2 toeneemt,
neemt de saturatie ook toenemen. (Saturatie is aantal O2 gebonden aan hemoglobine). Zie formule in rood, belangrijk voor het
totale volume bloed te berekenen.
Sa02= saturatie, Pa02= partieelspanning = vrije O2
Cellen hebben zuurstof nodig. Via diffusie komt 02 in bloed en terhoogte van de microcirculatie komt de O2 weer uit de bloedbaan
naar de cel. Dit in omgekeerde richting voor CO2. Dit kan gebeuren in continue vaten want kan gewoon over de wand diffunderen.
De meeste O2 in het bloed bindt aan hemoglobine. Zie dissociatie curve op slide.
De meeste CO2 wordt in het bloed getransporteerd in bicarbonaat. Beschikbare CO2 via PCO2 weergegeven.
De zuurstofconcentratie in het bloed dat door een weefsel loopt zal
dalen hoe verder je in het weefsel gaat, door de afgave via diffusie aan
het weefsel. De straal van de cilinder van het model van krogh hangt af
van de densiteit van het weefsel (hart is meer dens dan vb darm en
heeft dus meer bloed nodig) Het netto verlies van zuurstof in het
bloed, noemt men de zuurstofuitwisseling aan het weefsel. Hoe
drukken we dit uit?
15ml/dl 20ml/dl □ Arterio-veneus verschil: 20-15=5 (ml/dl)
□ Of via extractie ratio (zie formule): (20-15)/20=25%
--> Op onderstaande foto zie je de factoren die de zuurstofval voorspellen in een bepaald weefsel . We bespreken de belangrijkste
elementen in model van krogh: de capillaire flow en de metabole vraag (hoeveel zuurstof heeft het weefsel nodig?)
Bloedsomloop Pagina 2
zondag 1 oktober 2023 15:10
LES 1
• Info:
○ 'ECG uit of in het hoofd' is handig om te bestellen
○ Vragen in de pauze/na de les
• Inleiding
○ Hartfysiologie is zeer belangrijk want veel sterfte door hart- en vaatziekten. Ischemisch hartlijden is zelfs de doodsoorzaak n° 1
wereldwijd. Ook hartfalen is zeer frequent voorkomend.
--> belangrijk door mortaliteit
○ DALY: een jaar verloren in goede gezondheid. Hiermee beschrijven we de levenskwaliteit, morbiditeit, en ook hier staat ischemisch
hartlijden op n°1.
CAVE: bij jonge mensen zijn de hoofdoorzaak van morbiditeit en mortaliteit wel ander.
• Organisatie van CVS
○ 2 verschillende circulaties:
Longcirculatie op lage druk door de longen
Systemische circulatie op hoge druk vertrekkende in linkerhart en aorta
○ Het hart
Het hart is een pulsatiele pomp: heeft een systole bij het uitpompen en diastole bij het ontspannen/vullingsfase
Het hart zorgt voor druk in de circulatie
Het hart staat in serie geschakeld. (Eerst rechterventrikel, dan linkerventrikel,…). Het effect hiervan is dat als 1 kamer in de
problemen komt, komen ook de volgende in de problemen.
○ Bloedvaten van de systeemcirculatie
Van aorta tot de vena cava via de arteries die overgaan in venen via de capillairen. Arteries zorgen voor distributie en de carteriolen
zorgen voor de weerstand. In de capilairen gebeurd de uitwisseling van de stoffen met de weefsels. Daarna komen de venulen en
venen en uiteindelijk de vena cava. De venen hebben een belangrijke functie in capaciteit. Ongeveer 60% van het bloed zit in de
venen bewaard.
○ Bloed
Water bevind zich in het bloed, in de interstitiele ruimte maar vooral in de cellen van de weefsels.
○ Belangrijke fundamentele principes
∆
De bloedstroom wordt aangedreven door een pomp die druk levert tegen een weerstand. 𝐹 = ⎯⎯
CO: cardiac output
Zie opname voor uitleg.
□ Het hart zorgt ervoor dat de druk steeds contant is zodat enkel de andere twee (stroming en weerstand) kunnen varieren
adhv de behoeftes.
□ Ook: CO=HR.SV (CO=hartfreq.systolen). Bijvoorbeeld bij freq=70 slagen/min en SV=70 ml/slag heb je een CO van 5L/min.
Endus is dit ook het debiet dat per minuut door de circulatie gaat en terug aankomt in het hart.
Hoe wordt dit bloed verdeeld over de organen? Bijna altijd parallel behalve de lever die in serie geschakeld staat met de
darmen. De arteriolen zijn de 'kraantjes' die bepalen of een orgaan meer of minder bloed krijgt.
□ MAP=CO.SVR (MAP=+-95mmHg) endus mean arterial pressure= cardiac output . System vascular Resistance.
□ MAP = 1/3 SBP + 2/3 DBP voor het gemiddelde.
Perifere weerstand: is omgekeerd met de straal tot de vierde en rechtevenredig met de viscositeit en de lengte van het bloedvat.
Wordt opgebouwd terhoogte van de arteriolen door hun gladde spiercellen.
○ Het autonome zeneuwstelsel kan je druk meten. En als aanpassing nodig is kan het de weerstand via de arteriolen aanpassen of het
debiet via het hart aanpassen.
Bij een grote drukval gaat het ofwel de weerstand verhogen bij een orgaan waar veel bloed naartoe gaat en zorgt voor de drukval,
of het gaat het slagvolume verhogen.
Het hartdebiet is rechtevenredig met de bloeddruk en omgekeerd evenredig met de weerstand.
MICROCIRCULATIE
• Functie
○ uitwisseling van gassen, voeding, afvalstoffen, water
○ Andere functies op slide
• DE ANATOMIE VAN DE MICROCIRCULATIE
○ Info
Microcirculatie= het geheel van arteriolen, venulen en capillairen.
3 belangrijke zaken veranderen in de microcirculatie (naar de capillairen toe):
□ Toename totale opervlakte
□ Bloedstroom vertraagt
□ Druk neemt af
--> zo krijgt het bloed voldoende tijd voor uitwisseling
Bloedsomloop Pagina 1
, --> zo krijgt het bloed voldoende tijd voor uitwisseling
Arteriolen hebben 1 laag gladde spiercellen die sterk geïnnerveerd zijn. Capillairen en venullen hebben geen gladde spiercellen.
Tussen arteriolen zijn shortcuts: metarteriolen en deze hebben ook precapillaire sfincters.
○ Anatomie
Capillairen
□ bestaat uit 1 laag endotheelcellen met een BM
□ Ruimte tussen endotheelcellen heeft endotheeljuncties (cleft als hier ruimte is van 10-15nm). Soms adhering junctions, soms
tight junctions. Soms zijn er ook gaps: grote openingen. Soms heeft een capillair ook zelf een fenestratie.
We delen de capillairen in naarmate de 'lekheid'
◊ Continue capillair: weinig lek, meest frequent, strakke juncties
Specifiek geval: brain capillair: heeft tight junctions en is totaal niet lek
◊ Gefenestreerde capillairen: vb. in dunne darm moet veel opgenomen worden dus zijn er wat meer openingen
◊ Discontinue capillairen: in de lever, moet enorm veel grote proteinen in bloedbaan krijgen.
--> ontsteking en pathologien kunnen de capillairen meer lek maken
• DE UITWISSELING VAN STOFFEN THV CAPILLAIREN
○ Indeling stoffen
Gassen (transcellulaire diffusie)
Kleine oplosbare stoffen (paracellulaire diffusie)
Macromolecullen (paracellulaire diffusie, transcytose)
Water (convectie dus osmose of hydrostatische druk initieert dit)
UITWISSELING VAN GASSEN (TER HOOGTE VAN DE CAPILLAIREN)
Hemoglobine-Zuurstofdissociatiecurve: Zuurstof in het bloed, meerderheid is gebonden aan hemoglobine. Als de PO2 toeneemt,
neemt de saturatie ook toenemen. (Saturatie is aantal O2 gebonden aan hemoglobine). Zie formule in rood, belangrijk voor het
totale volume bloed te berekenen.
Sa02= saturatie, Pa02= partieelspanning = vrije O2
Cellen hebben zuurstof nodig. Via diffusie komt 02 in bloed en terhoogte van de microcirculatie komt de O2 weer uit de bloedbaan
naar de cel. Dit in omgekeerde richting voor CO2. Dit kan gebeuren in continue vaten want kan gewoon over de wand diffunderen.
De meeste O2 in het bloed bindt aan hemoglobine. Zie dissociatie curve op slide.
De meeste CO2 wordt in het bloed getransporteerd in bicarbonaat. Beschikbare CO2 via PCO2 weergegeven.
De zuurstofconcentratie in het bloed dat door een weefsel loopt zal
dalen hoe verder je in het weefsel gaat, door de afgave via diffusie aan
het weefsel. De straal van de cilinder van het model van krogh hangt af
van de densiteit van het weefsel (hart is meer dens dan vb darm en
heeft dus meer bloed nodig) Het netto verlies van zuurstof in het
bloed, noemt men de zuurstofuitwisseling aan het weefsel. Hoe
drukken we dit uit?
15ml/dl 20ml/dl □ Arterio-veneus verschil: 20-15=5 (ml/dl)
□ Of via extractie ratio (zie formule): (20-15)/20=25%
--> Op onderstaande foto zie je de factoren die de zuurstofval voorspellen in een bepaald weefsel . We bespreken de belangrijkste
elementen in model van krogh: de capillaire flow en de metabole vraag (hoeveel zuurstof heeft het weefsel nodig?)
Bloedsomloop Pagina 2
