Mediation
LITERATUUR SAMENVATTING
Literatuursamenvatting
WEEK 1
Week 1
Inhoudsopgave
Hoorcollege
o Brenninkmeijer e.a., Handboek Mediation 2017
-hoofdstuk 1: mediation
-hoofdstuk 2: de context van mediation
o Dick Allewijn, Tussen recht en vrede, mediation in de responsieve rechtstaat, oratie VU 2018
Werkgroep
o M. Pel & J. Amaus, het belang van belangen 2007
-hoofdstuk 1: Het belang van belangen
-hoofdstuk 7: Belangen in de strijd en in de tijd: belangenbehartiging in de dagelijkse praktijk
, Mediation
Handboek Mediation
HOOFDTUK 1: MEDIATION
1.1 DE OPKOMST VAN MEDIATION IN NEDERLAND
Oorzaken opkomst mediation in NL:
o Groeiend besef: dat traditionele juridische aanpak ontoereikend is Interventiemethode:
• Geschil is vaak niet hetzelfde als het onderliggend conflict o Intake
• Juridische weg is belastend, tijdrovend , niet voorspelbaar en kostbaar o Exploratie
o Maatschappelijke veranderingen: mensen willen niet meer hun geschil over o Onderhandelen
geven aan autoriteiten(autonomie) o Vastleggen resultaat
o Opkomst ADR: ontwikkeling deskundigheid in conflictoplossing
o Mediation past in de Nederlandse traditie van polderen
Mediation is een combinatie van de juridische en de sociaalpsychologische disciplines. Het louter door een juridische
bril kijken naar een conflict(dan een geschil), is niet de beste manier van conflictoplossing.
1.2 DE GESCHIEDENIS VAN MEDIATION IN NEDERLAND
De ontwikkeling van mediation in NL:
o Achtergrond van mediation: de vredesrecht (later kantonrechter), de romeinen pasten mediation toe
o Instanties die conflicten oplossen: rijksbemiddelaars(tussen beide oorlogen), geschillencommissie
consumentenzaken(1970)
o Mediation kwam in ontwikkeling door initiatieven van pioniers: VAS(1990), SGOA, ADR centrum ABCMediation
(1998)
o Opkomst van opleidingen: kwaliteitsregime NMI(2012), opgevolgd door MFN(2014), sterke toename
geregistreerde opleiding(2017)
o Oprichting belangrijke organisaties: NMI(1993), NMV (2000)
o Mediationwetgeving: mediation is in Nl nog niet juridisch geregeld , maar er is wel:
• Ontwerpwetgeving: na een initiatiefwet(2011), om mediation een wettelijke status te geven, die aansluit bij de
EU richtlijn 2008
• EU richtlijn 2008/52/EG: deze heeft als doel de toegang tot ADR te vergemakkelijken en minnelijke schikking
te bevorderen, door het gebruik van mediation en bemiddeling aan te moedigen en te zorgen voor een
evenwichtige samenhang tussen bemiddeling/mediation enerzijds en rechtspraak anderzijds.
o Stimulerende rol: een aantal partijen hebben actief mediation bevorderd
• Het ministerie van Justitie
• Platform ADR
• De rechterlijke macht, waaronder het WODC
• Ministerie van Buitenlandse zaken en Koninkrijksrelaties
, Mediation
1.3 GRONDSLAGEN VAN MEDIATION
Mediation berust op het eerste gezicht op het toepassen van een aantal interventiemethode volgens een gestructureerd
proces.
Mediation is multidisciplinair en zijn grondslagen bevatten inzichten uit verschillende disciplines.
Grondslagen:
o Procedurele rechtvaardigheid:
• Juridisch(de geregelde): het gaat dan om de voorwaarden waaraan een behoorlijke procedure moet
voldoen(bv hoor en wederhoor)
• Sociaalpsychologisch(de ervaren): het gaat dan om de condities waaronder mensen een procedure als
rechtvaardig ervaren. Dit wordt in mediation verzekerd door transparantie, invloed, neutraliteit en
zeggenschap
o Mensbeeld: gaat uit van een geëmancipeerd mensbeeld, waarin de mens zelfstandig is en zelf over zijn belangen
mag beslissen(informed consent).
o Coöperatie vs competitie: Mediation is gebasseerd op coöperatie (winnen-winnen)
• Competitie: winnen-verliezen, door te strijden over de feiten of de rechtsregels
• Coöperatie: Partijen streven Op basis van een gemeenschappelijke visie op de feiten naar een redelijke
oplossing.
o Complexiteit samenleving en het recht in het bijzonder: De samenleving heeft talloze regels en is complex en
chaotisch, het is fictie dat iedereen deze regels netjes volgt
o Contractsmodel: De vaststellingsovereenkomst (uitkomst van mediation), werkt horizontaal tussen partijen en
beide moeten daarom instemmen. De ovk heeft zowel juridische als psychologische implicaties.
1.4 WAT IS MEDIATION Definitie
Mediation: Mediation is een vorm van bemiddeling in conflicten,
o Bemiddeling waarbij een neutrale bemiddelingsdeskundige, de mediator,
o Neutrale mediator de communicatie en onderhandelingen tussen partijen
o begeleide communicatie en onderhandeling begeleidt om vanuit hun werkelijke belangen tot een
o gericht op werkelijke belangen gezamenlijk gedragen en voor ieder van hen optimale
o zelfstandige gezamenlijke duurzame oplossing besluitvorming te komen
(zelfbeschikking)
Mediation is een specifieke vakterm(o.a. gebruikt voor het MFN reglement), voor een specifieke vorm van
geschilbeslechting(een vorm van ADR) en om die reden zijn termen zoals bemiddeling(veel bredere betekenis) en
conciliation(meer schikken en verzoenen) niet geschikt. Ook verschilt de uitvoering in de praktijk in verschillende
landen.
Wegen van geschiloplossing(als het zelfstandig onderhandelen niet lukt):
o Boven partijen: een neutrale derde laten beslissen
o Tussen partijen: een neutrale derde laten begeleiden bij onderhandelingen
De aanvaarding van de derden hangt af van het vertrouwen in die persoon,
vanwege deskundigheid, persoonlijkheid of bepaalde (onafhankelijke) positie.
Mediation kent vele vormen en ook verschillende stijlen. Dit hangt o,a af
van de rol van de mediator(faciliteert hij enkel of heeft hij ook eigen inbreng)
, Mediation
1.5 MEERWAARDE VAN MEDIATION VOOR BETROKKENEN EN ORGANISATIES
Meerwaarde Mediation:
o Verbeterde verstandshouding tussen partijen
o Mediation kan zowel naast als in combinatie met al bestaande methoden worden ingezet
o Mediation kan een toevoeging zijn aan het scala van oplossingen binnen een organisatie
o Door vroegtijdige interventie wordt escalatie voorkomen
o De uitkomst wordt sneller geaccepteerd, en toekomstige geschilpunten wellicht makkelijker opgelost, omdat ze
gezamenlijk besluiten
o Win-win uitkomsten(optimaliseren resultaat) in plaats een compromis(half-half)
o Het is goedkoper
1.6 MEDIATION IN EEN JURIDISCHE EN SOCIAALPSYCHOLOGISCHE CONTEXT
Mediation kan met een juridische kwestie zijn
verbonden, maar het kan ook zo zijn dat de
relatie tussen partijen en hun interacties
centraal staat. Partijen bepalen zelf waar de
nadruk op ligt. Juridisering kan positief zijn,
o.a. vanwege beschermingsredenen, maar
meestal leidt dit ook juist weer tot escalatie.
Mediation kan bijdragen aan dejuridisering.
1.7 MEDIATION EN ADR
Vormen van geschillenoplossing(ADR) zijn in te delen aan de hand van autonomie. Bij mediation staat dit voorop,
terwijl bij arbitrage en bindend advies dit minder voorop staat(een derde beslist, lijkt meer op rechtspraak).
3 Hoofdvormen:
o Onderhandelen(tussenpartijdig)
o Mediation(tussenpartijdig)
o Geschilbeslechtin(bovenpartijdig)
De schaal Onderhandeling Mediation Bindend Rechtspraak
(in tijd) advies/arbitrage
1.7.1 BEVORDEREN VAN HET ONDERHANDELINGSPROCES
Effectiviteit van het onderhandelen kan worden beïnvloed middels:
o Faciliteren van onderhandelingen: door een neutrale voorzitter
o Evalueren van een bepaalde situatie(ENE): een niet-bindend advies van een deskundige derden op verzoek van
partijen
o Factfinding: de feiten verhelderen.
o Minitrial(minitrage): een neutrale derde heeft hier inbreng in de onderhandeling
• An abbreviated non-binding trial: de zwaarder versie van minitrial, waarbij een panel van 3(met gemachtigde
met beslissingsbevoegdheid) onderhandelt met een onafhankelijke voorziteer.
Arbitrage en rechtspraak zijn ook belangrijke vormen van ADR. De 2 belangrijke
kenmerken hiervan zijn ook van belang voor de mediationpraktijken, omdat: Kenmerken:
o Deze vormen kunnen aan mediation vooraf zijn gegaan en de mediator moet o Neutraliteit
dan op de hoogte zijn van de kenmerken o Specifieke
o Ze zijn eventueel inpasbaar in een (complexe) mediation. deskundigheid
LITERATUUR SAMENVATTING
Literatuursamenvatting
WEEK 1
Week 1
Inhoudsopgave
Hoorcollege
o Brenninkmeijer e.a., Handboek Mediation 2017
-hoofdstuk 1: mediation
-hoofdstuk 2: de context van mediation
o Dick Allewijn, Tussen recht en vrede, mediation in de responsieve rechtstaat, oratie VU 2018
Werkgroep
o M. Pel & J. Amaus, het belang van belangen 2007
-hoofdstuk 1: Het belang van belangen
-hoofdstuk 7: Belangen in de strijd en in de tijd: belangenbehartiging in de dagelijkse praktijk
, Mediation
Handboek Mediation
HOOFDTUK 1: MEDIATION
1.1 DE OPKOMST VAN MEDIATION IN NEDERLAND
Oorzaken opkomst mediation in NL:
o Groeiend besef: dat traditionele juridische aanpak ontoereikend is Interventiemethode:
• Geschil is vaak niet hetzelfde als het onderliggend conflict o Intake
• Juridische weg is belastend, tijdrovend , niet voorspelbaar en kostbaar o Exploratie
o Maatschappelijke veranderingen: mensen willen niet meer hun geschil over o Onderhandelen
geven aan autoriteiten(autonomie) o Vastleggen resultaat
o Opkomst ADR: ontwikkeling deskundigheid in conflictoplossing
o Mediation past in de Nederlandse traditie van polderen
Mediation is een combinatie van de juridische en de sociaalpsychologische disciplines. Het louter door een juridische
bril kijken naar een conflict(dan een geschil), is niet de beste manier van conflictoplossing.
1.2 DE GESCHIEDENIS VAN MEDIATION IN NEDERLAND
De ontwikkeling van mediation in NL:
o Achtergrond van mediation: de vredesrecht (later kantonrechter), de romeinen pasten mediation toe
o Instanties die conflicten oplossen: rijksbemiddelaars(tussen beide oorlogen), geschillencommissie
consumentenzaken(1970)
o Mediation kwam in ontwikkeling door initiatieven van pioniers: VAS(1990), SGOA, ADR centrum ABCMediation
(1998)
o Opkomst van opleidingen: kwaliteitsregime NMI(2012), opgevolgd door MFN(2014), sterke toename
geregistreerde opleiding(2017)
o Oprichting belangrijke organisaties: NMI(1993), NMV (2000)
o Mediationwetgeving: mediation is in Nl nog niet juridisch geregeld , maar er is wel:
• Ontwerpwetgeving: na een initiatiefwet(2011), om mediation een wettelijke status te geven, die aansluit bij de
EU richtlijn 2008
• EU richtlijn 2008/52/EG: deze heeft als doel de toegang tot ADR te vergemakkelijken en minnelijke schikking
te bevorderen, door het gebruik van mediation en bemiddeling aan te moedigen en te zorgen voor een
evenwichtige samenhang tussen bemiddeling/mediation enerzijds en rechtspraak anderzijds.
o Stimulerende rol: een aantal partijen hebben actief mediation bevorderd
• Het ministerie van Justitie
• Platform ADR
• De rechterlijke macht, waaronder het WODC
• Ministerie van Buitenlandse zaken en Koninkrijksrelaties
, Mediation
1.3 GRONDSLAGEN VAN MEDIATION
Mediation berust op het eerste gezicht op het toepassen van een aantal interventiemethode volgens een gestructureerd
proces.
Mediation is multidisciplinair en zijn grondslagen bevatten inzichten uit verschillende disciplines.
Grondslagen:
o Procedurele rechtvaardigheid:
• Juridisch(de geregelde): het gaat dan om de voorwaarden waaraan een behoorlijke procedure moet
voldoen(bv hoor en wederhoor)
• Sociaalpsychologisch(de ervaren): het gaat dan om de condities waaronder mensen een procedure als
rechtvaardig ervaren. Dit wordt in mediation verzekerd door transparantie, invloed, neutraliteit en
zeggenschap
o Mensbeeld: gaat uit van een geëmancipeerd mensbeeld, waarin de mens zelfstandig is en zelf over zijn belangen
mag beslissen(informed consent).
o Coöperatie vs competitie: Mediation is gebasseerd op coöperatie (winnen-winnen)
• Competitie: winnen-verliezen, door te strijden over de feiten of de rechtsregels
• Coöperatie: Partijen streven Op basis van een gemeenschappelijke visie op de feiten naar een redelijke
oplossing.
o Complexiteit samenleving en het recht in het bijzonder: De samenleving heeft talloze regels en is complex en
chaotisch, het is fictie dat iedereen deze regels netjes volgt
o Contractsmodel: De vaststellingsovereenkomst (uitkomst van mediation), werkt horizontaal tussen partijen en
beide moeten daarom instemmen. De ovk heeft zowel juridische als psychologische implicaties.
1.4 WAT IS MEDIATION Definitie
Mediation: Mediation is een vorm van bemiddeling in conflicten,
o Bemiddeling waarbij een neutrale bemiddelingsdeskundige, de mediator,
o Neutrale mediator de communicatie en onderhandelingen tussen partijen
o begeleide communicatie en onderhandeling begeleidt om vanuit hun werkelijke belangen tot een
o gericht op werkelijke belangen gezamenlijk gedragen en voor ieder van hen optimale
o zelfstandige gezamenlijke duurzame oplossing besluitvorming te komen
(zelfbeschikking)
Mediation is een specifieke vakterm(o.a. gebruikt voor het MFN reglement), voor een specifieke vorm van
geschilbeslechting(een vorm van ADR) en om die reden zijn termen zoals bemiddeling(veel bredere betekenis) en
conciliation(meer schikken en verzoenen) niet geschikt. Ook verschilt de uitvoering in de praktijk in verschillende
landen.
Wegen van geschiloplossing(als het zelfstandig onderhandelen niet lukt):
o Boven partijen: een neutrale derde laten beslissen
o Tussen partijen: een neutrale derde laten begeleiden bij onderhandelingen
De aanvaarding van de derden hangt af van het vertrouwen in die persoon,
vanwege deskundigheid, persoonlijkheid of bepaalde (onafhankelijke) positie.
Mediation kent vele vormen en ook verschillende stijlen. Dit hangt o,a af
van de rol van de mediator(faciliteert hij enkel of heeft hij ook eigen inbreng)
, Mediation
1.5 MEERWAARDE VAN MEDIATION VOOR BETROKKENEN EN ORGANISATIES
Meerwaarde Mediation:
o Verbeterde verstandshouding tussen partijen
o Mediation kan zowel naast als in combinatie met al bestaande methoden worden ingezet
o Mediation kan een toevoeging zijn aan het scala van oplossingen binnen een organisatie
o Door vroegtijdige interventie wordt escalatie voorkomen
o De uitkomst wordt sneller geaccepteerd, en toekomstige geschilpunten wellicht makkelijker opgelost, omdat ze
gezamenlijk besluiten
o Win-win uitkomsten(optimaliseren resultaat) in plaats een compromis(half-half)
o Het is goedkoper
1.6 MEDIATION IN EEN JURIDISCHE EN SOCIAALPSYCHOLOGISCHE CONTEXT
Mediation kan met een juridische kwestie zijn
verbonden, maar het kan ook zo zijn dat de
relatie tussen partijen en hun interacties
centraal staat. Partijen bepalen zelf waar de
nadruk op ligt. Juridisering kan positief zijn,
o.a. vanwege beschermingsredenen, maar
meestal leidt dit ook juist weer tot escalatie.
Mediation kan bijdragen aan dejuridisering.
1.7 MEDIATION EN ADR
Vormen van geschillenoplossing(ADR) zijn in te delen aan de hand van autonomie. Bij mediation staat dit voorop,
terwijl bij arbitrage en bindend advies dit minder voorop staat(een derde beslist, lijkt meer op rechtspraak).
3 Hoofdvormen:
o Onderhandelen(tussenpartijdig)
o Mediation(tussenpartijdig)
o Geschilbeslechtin(bovenpartijdig)
De schaal Onderhandeling Mediation Bindend Rechtspraak
(in tijd) advies/arbitrage
1.7.1 BEVORDEREN VAN HET ONDERHANDELINGSPROCES
Effectiviteit van het onderhandelen kan worden beïnvloed middels:
o Faciliteren van onderhandelingen: door een neutrale voorzitter
o Evalueren van een bepaalde situatie(ENE): een niet-bindend advies van een deskundige derden op verzoek van
partijen
o Factfinding: de feiten verhelderen.
o Minitrial(minitrage): een neutrale derde heeft hier inbreng in de onderhandeling
• An abbreviated non-binding trial: de zwaarder versie van minitrial, waarbij een panel van 3(met gemachtigde
met beslissingsbevoegdheid) onderhandelt met een onafhankelijke voorziteer.
Arbitrage en rechtspraak zijn ook belangrijke vormen van ADR. De 2 belangrijke
kenmerken hiervan zijn ook van belang voor de mediationpraktijken, omdat: Kenmerken:
o Deze vormen kunnen aan mediation vooraf zijn gegaan en de mediator moet o Neutraliteit
dan op de hoogte zijn van de kenmerken o Specifieke
o Ze zijn eventueel inpasbaar in een (complexe) mediation. deskundigheid
