Leerdoelen taak 3: Anne met recidiverende lage rugpijn
Leerdoel 1: De student kent de descripteve anatomie van de LWK (passieve structuren)
Wanneer je kijkt naar het skelet van de romp, is het opgedeeld in 4 stukken wervelkolom:
- Halswervelkolom (HWK= C1-C7)
- Borstwervelkolom (BWK= TH1-TH12)
- Lendenwervelkolom (LWK=L1-L5)
- Os sacrum (S1-S5)
Deze kolommen volgen zich op met het bekken
Wanneer er vanuit een dorsaal aanzicht wordt gekeken, zie je doornuitsteeksels (procc. Spinosi).
Deze kun je zien bij een palpate als uitsteeksels over het midden van de wervelkolom. Hierbij heb je
7 belangrijke oriëntatepunten:
- Doornuitsteeksel van de 7e halswervel op de overgang naar
de borstwervelkolom. Meestal is dit het meest uitspringende
doornuisteeksel, reden waarom de 7e halswervel aangeduid
wordt al vertebra prominens
- Het doornuitsteeksel van de 3e borstwervel op de
verbindingslijn tussen de beide spinae scapulae
- Het doornuitsteeksel van de 7e borstwervel ter hooggte van
de onderrand van beide schouderbladen (anguli inferiores
scapulae)
- Het doornuitsteeksel van de 12e borstwervel iets onder de
aanzet van de laatste rib
- Het doornuitsteeksel van de 4e lendenwervel ter hoogte van
de verbindingslijn van de hoogste punten van beide crista
iliaca.
Vorm wervelkolom
De vorm van de wervelkolom is niet recht in het sagitale vlak. Er
bevinden hollingen en bollingen in de structuur, namelijk:
- Cervicale lordose
- Thoracale kyfose
- Lumbale lordose
- Sacrale kyfose
De overgangsplaatsen van kyfose naar lordose zijn belangrijk om te kennen, omdat die
predilecteplaatsen voor wervelkolomaandoeningen vormen (bijv. hernia). De wervels in deze
overgangsgebieden kunnen soms een wat atypische vorm hebben en worden dan ook als
overgangwervels aangeduid. Dit komt vooral vaak voor op de overgang lendenwervelkolom
hieligbeen (os sacrum). Afankelijk van het uiterlijk van deze atypische overgang, spreekt men van
lumbalisate of sacralisate. Bij lumbalisate is de 1e sacrale wervel niet versmolten met het os sacrum
en is er dus een extra lendenwervel. Bij sacralisate daarentegen is sprake van synostose tussen 5 e
lendenwervel en os sacrum, er ontbreekt dus een lendenwervel. Vaak zijn deze eenzijdig.
De s-vormige gekromde en gelede wervelkolom heef bewegingstechnisch gezien voordelen boven
een totaal rechtse wervelkolom. Doordat de afzonderlijke wervels beweeglijk zijn ten opzichte van
elkaar, kan een gegeven bewegingsuitslag tussen het bekken en de lumbale wervelkolom in de meer
craniaal gelegen delen worden gecompenseerd. Zonder deze compensatemogelijkheid zou een
kleinere bewegingsuitslag caudaal resulteren in een aanzienlijk grotere bewegingsuitslag cervicaal.
De door Kapandji beschreven formule R=N2 + 1, waarmee hij aangeef dat de belastbaarheid recht
evenredig is met het aantal krommingen in het kwadraat + 1, blijkt onjuist. Een rechte wervelkolom is
te allen stabieler dan een gekromde kolom. De s-vormige gekromde wervelkolom kan wel meer
energie opnemen ten gevolge van e n verhoogde stjfeid.
,Opbouw wervel
Alle wervels met uitzondering van de 1 e en 2e halswervel (atlas en axis) hebben een
gemeenschappelijk basisplan en hebben de volgende elementen:
- Een wervellichaam (corpus vertebrae)
- Een wervelboog (arcus vertebrae)
- Doornuisteeksel (proc. Spinosus)
- Twee dwarsuitsteeksels (procc. Transversi resp. costales bij lendenwervels)
- Vier gewrichtsuitsteeksels (procc. Artculairs)
De uitsteeksels dienen als aanhechtngsplaats voor spieren en banden, in het gebied van de
borstwervels vormen ze de gewrichtjes tussen ribkopjes en wervels. Wervellichaam en wervelboog
omsluiten het wervelgat (foramen vertebralis). Alle wervelgaten samen vormen het wervelkanaal
(canalis vertebralis)
Lendenwervelkolom
De lendenwervels hebben sterke, in bovenaanzicht dwars-ovale wervellichamen. Hun massieve
wervelboog omsluiten een bijna drie hoekig wervel gat en verenigen zich dorsaal tot een sterk
zijdelings afgeplat doornuisteeksel. De zgn. dwarsuitsteeksels van de lendenwervels zijn
ontogenetsch rudimentaire ribben. Daarom worden ze als procc. Costales aangedudi en zijn ze niet
homoloog aan de procc. Transversi van de overig wervels. De dikke procc. Costales zijn versmolten
met het eigenlijke dwarsuitsteeksel, een klein spits uitsteeksel aan de basis van de proc. Costalis. De
grote gewrichtsuitsteeksels (procc. Artcularis superior en inferior) hebben enigszins afgehoekte
gewrichtsvlakken, die een vertcale en vrijwel sigitale posite hebben. De gewrichtsvlakken van de
bovenste gewrichtsuitsteeksels zijn eigszins concaaf en mediaan gericht, die van de onderste
gewrichtsuitsteeksel overeenkomstg convex en naar lateraal gericht. Aan de buitenkant van de
bovenste gewrichtsuitsteeksels dienen zgn. procc. Maillaes als oorsprong of aanhechtng van
autochtone rugspieren.
Tussenwervelschijven (discus intervertebralis=lumbale tussenwervelschijf)
Opbouw en functe
De discus intervertebralis bestaat uit een buitenste vezelig ring (=anulus fbrosus) en een centraal
gelegen gelatnekern (=nucleus pulposus). Binnen de anulus fbrosus onderscheidt men een buiten-
en binnen zone. De buitenste zone bestaat uit een trekvaste hoes van bindweefsel, die is opgebouwd
uit concentrische lamellen van collageenvezels type 1. De vezels kruisen elkaar doordat ze onder
,verschillende hoeken verlopen en verbinden de randen, waarin ze verankerd zijn, van twee naast
elkaar liggende wervels met elkaar. Op de overgang naar de binnenzone geleidelijk over in een
weefsel van vezelig kraakbeen, waarvan de collageenvezels type 2 uitstralen in de dakplaten (hyalien
kraakbeen) van de wervellichamen.
Buitenste zone anulus fbrosus
De bindweefselbundels van de buitenste zone van de anulus fbrosus kruisen elkaar en verbinden de
benige randlijsten van twee naast elkaar gelegen wervellichamen.
Belastngsafhankelijke vloeistobewegingen in de tussenwervelschijf
Het nucleus pulposus is een ‘waterkussen’ bij kortdurende belastng: mechanisch lijkt de
tussenwervelschijf een elastsch, hydrostatsch systeem, bestaande uit een trekvaste hoes (=anulus
fbrosus) en een waterige, niet comprimeerbare inhouding, de nucleus pulposus. Deze bestaat voor
80-85% uit water, wat hij in zijn celarme gelei-achtge, slijm-visceuze weefsel (door het hoge aandeel
glycosaminoglycanen) reversibel kan binden. Deze druk kan zowel worden opgevangen door de
aangrenzende kraakbeenplaten als door de anulus fbrosus. Zo fungeert de nucleus pulposus als een
waterkussen, een hydraulische pers tussen twee aangrenzende wervellichamen. Samen met de
anulus fbrosus fungeert hij als een soort schokdemper, met als gevolg een gelijkmatge
drukverdeling op de aangrenzende dak-en bodemplaten.
Bij langdurige belastng wordt er vloeistof verloren. Langdurige belastngen leiden tot een langzame,
maar permanente vloeistofafgife. Turgor en dikte van de tussenwervelschijf nemen af, dak-en
bodemplaten en ten slote ook de benige wervelelementen bewegen zich naar elkaar toe.
Bij ontlastng van de tussenwervelschijven wordt er weer vloeistof opgenomen. De diktetoename
berust op vloeistofopname door het weefsel uit de subchondrale beenmergvaten, die in eerste
instante dienen voor de voeding van de tussenwervelschijf. Ten gevolge van de drukafankelijke
vloeistofewegingen van de tussenwervelschijven neemt het lichaam in de loop van een dag ca. 1%
in lengte af (dikte=1,5-2,0 cm).
Bandenapparaat wervelkolom (overzicht en thoracolumbaal gebied)
De banden maken de wervelkolom stabiel, doordat ze alle wervels met elkaar verbinden. Ook maken
ze de hoge mechanische belastngen mogelijk. Bij het bandenapparaat wordt onderscheidt gemaakt
tussen banden van het wervellichaam en van de wervelboog.
Ligamenten wervellichaam:
- Lig. Longitudinale anterius
Dit is een breed, loopt over de voorzijde van de wervellichamen en sterkt zich uit van de
schedelbasis tot het os sacrum. Met zijn diepe vezels vormt het een verbinding tussen naast
elkaar gelegen wervellichamen, met de oppervlakkige delen overbrugt het meerdere
segmenten. Daarbij zijn de collageenvezels met de wervellichamen vast, met de
tussenwervelschijven echter slechts losjes verbonden.
- Lig. Longitudinale posterius
Dit is een zwakker ligament dan de anterius. Het ontspringt op de clivus en loopt over de
achterzijde van de wervellichamen tot in het canalis sacralis. Het is smal en het gebied van de
wervellichamen, waar het aan de boven-en onderrand is bevestgd. Ter hoogte van de
tussenwervelschijf, waar het vast mee vergroeid is, strekt het zich met een punt naar lateraal
uit. Ondanks de aanhechtng van het achterste longitudinale ligament aan de anulus fbrosus
van de tussenwervelschijf, moet een groot deel van de tussenwervelschijf, in het bijzonder
aan de zijkanten, het zonder de versterkende werking van ligamenten doen. De beide
longitudinale ligamenten dragen bij aan het handhaven van e kromming van de wervelkolom.
Ligamenten wervelboog:
, - Ligg. Flava (ligamenten binnen de wervelkolom)
bestaat grotendeels uit elastsche vezels, waardoor ze geel lijken. Ze lopen als dikke, sterke
ligamenten tussen de laminae arcus vertebrae van naast elkaar gelegen wervelbogen en
vormen dorsaal van de tussenwervelgaten de wand van het wervelkanaal. De ligg. Flava
staan bij rechtopstaande houding van de wervelkolom onder spanning en ondersteunen de
rugspieren bij het stabiliseren in het sagitale vlak. Bovendien oefenen ze een remmende
werking uit op overmatg naar ventraal buigen van de wervelkolom en ondersteunen zo het
oprichten van de naar voren gebogen wervelkolom. De uiteinden van de dwarsuitsteeksels
worden beiderzijds verbonden door de ligg. Intertransversaria, die met name zijwaartse
bewegingen tegenwerkt.
- Ligg. Interspinalia (ligamenten tussen procc. Spinosi)
- Lig. Supraspinale (ligamenten over procc. Spinosi)
- Lig. Nuchea (verloopt sagitaal tussen protuberenta occipitalis externa en vertebra
prominens en komt overeen met het craniaal verbrede lig. Supraspinale)
Ligg. Intertransversia (ligamenten tussen de procc. Transversus)
Artculato intervertebrale:
De intervertebraalgewrichten zijn junturae synovialis. De gewrichtsvlakken zijn met hyaliene
kraakbeen bedekt en het kapsel bestaat uit een membrana synovialis en een membrana fbrosa. De
hyaliene kraakbeenbedekking van de processus artcularis superiores die in het centrum het dikst is,
neemt naar de randen in dikte af.
In het cervicale en thoracale gedeelte van de wervelkolom is er craniaal en in het lumbale gedeelte
lateraal, een randverdikking aanwezig. Deze verdikkingen bestaan uit stompe afrondingen van
hyaliene kraakbeen. De dikte van het gewrichtskraakbeen neemt met uitzondering van de
kopgewrichten van caudaal naar craniaal af. Bij de processus artcularis inferiores is eveneens de
kraakbeenbedekking in het centrum het dikst en neemt het in algemeen naar de randen in dikte af.
In het lumbale gedeelte van de wervelkolom is aan de caudale zijde van de gewrichtsvlakken een
verdikking waar te nemen. Aan de craniale van de gewrichtsvlakken is vaak een kraakbeenrand
aanwezig. De kraakbenige vlakken van de processus artcularis inferiores van de lumbale
wervelkolom zijn in tweeën verdeeld: het smalle mediale deel vormt een stompe hoek met het
bredere laterale deel.
De gewrichtsvlakken van een bewegingssegment bedekken elkaar slechts volledig in bepaalde
posites. In de meeste gevallen is dat tjdens de normale fysiologische houding. In de gewrichten van
de cervicale en lumbale wervelkolom zal er bij de diverse bewegingen een gedeeltelijk contactverlies
ontstaan. In de eindposite ontstaat er vaak een wigvormige opening in het gewricht. Volgens Stof
en Muller stemmen de corresponderende gewrichtsvlakken in groote niet geheel met elkaar
overeeen en neemt de beweeglijkheid in en segment met het verschil in groote van de
gewrichtsvlakken toe. Het grootste verschil is waargenomen in het gewricht C5-6. De concave
gewrichtsvlakken zijn in het algemeen iets groter dan de convexe. In de cervicale en thoracale
wervelkolom zijn de onderste gewrichtsvlakken groter dan de bovenste. In het lumbale gedeelte zijn
de bovenste gewrichtsvlakken groter dan de onderste. De stand van de intervertebraalgewrichten in
de afzonderlijke regio’s van de wervelkolom wordt beschreven in de hoofdstukken functonele
aspecten van de lumbale, thoracale en cervicale wervelkolom.
Spongiosa structuur:
Deze structuur der wervelgewrichtsuitsteeksels moet zowel de druk als buigbelastng kunnen
weerstaand. Met betrekking tot de processus artcularis superiors is de organisate van de spongiosa
in het sagitale vlak van alle wervels hetzelfde. Korte botbalkjes staan loodrecht op de
gewrichtsvlakken en zijn onderling door haaks erop staande balkjes verbonden. In het transersale
vlak zijn de balkjes niet voor alle gewrichtsvlakken op gelijke wijze georganiseerd. In het cervicale en
thoracale gedeelte verhouden zij zich als in het sagitale vlak. In het lumbale gedeelte en het os
sacrum vormen de spongiosa balkjes een spitsboogstructuur. Dit veronderstelt een buigbelastng in
het transversale vlak.
Leerdoel 1: De student kent de descripteve anatomie van de LWK (passieve structuren)
Wanneer je kijkt naar het skelet van de romp, is het opgedeeld in 4 stukken wervelkolom:
- Halswervelkolom (HWK= C1-C7)
- Borstwervelkolom (BWK= TH1-TH12)
- Lendenwervelkolom (LWK=L1-L5)
- Os sacrum (S1-S5)
Deze kolommen volgen zich op met het bekken
Wanneer er vanuit een dorsaal aanzicht wordt gekeken, zie je doornuitsteeksels (procc. Spinosi).
Deze kun je zien bij een palpate als uitsteeksels over het midden van de wervelkolom. Hierbij heb je
7 belangrijke oriëntatepunten:
- Doornuitsteeksel van de 7e halswervel op de overgang naar
de borstwervelkolom. Meestal is dit het meest uitspringende
doornuisteeksel, reden waarom de 7e halswervel aangeduid
wordt al vertebra prominens
- Het doornuitsteeksel van de 3e borstwervel op de
verbindingslijn tussen de beide spinae scapulae
- Het doornuitsteeksel van de 7e borstwervel ter hooggte van
de onderrand van beide schouderbladen (anguli inferiores
scapulae)
- Het doornuitsteeksel van de 12e borstwervel iets onder de
aanzet van de laatste rib
- Het doornuitsteeksel van de 4e lendenwervel ter hoogte van
de verbindingslijn van de hoogste punten van beide crista
iliaca.
Vorm wervelkolom
De vorm van de wervelkolom is niet recht in het sagitale vlak. Er
bevinden hollingen en bollingen in de structuur, namelijk:
- Cervicale lordose
- Thoracale kyfose
- Lumbale lordose
- Sacrale kyfose
De overgangsplaatsen van kyfose naar lordose zijn belangrijk om te kennen, omdat die
predilecteplaatsen voor wervelkolomaandoeningen vormen (bijv. hernia). De wervels in deze
overgangsgebieden kunnen soms een wat atypische vorm hebben en worden dan ook als
overgangwervels aangeduid. Dit komt vooral vaak voor op de overgang lendenwervelkolom
hieligbeen (os sacrum). Afankelijk van het uiterlijk van deze atypische overgang, spreekt men van
lumbalisate of sacralisate. Bij lumbalisate is de 1e sacrale wervel niet versmolten met het os sacrum
en is er dus een extra lendenwervel. Bij sacralisate daarentegen is sprake van synostose tussen 5 e
lendenwervel en os sacrum, er ontbreekt dus een lendenwervel. Vaak zijn deze eenzijdig.
De s-vormige gekromde en gelede wervelkolom heef bewegingstechnisch gezien voordelen boven
een totaal rechtse wervelkolom. Doordat de afzonderlijke wervels beweeglijk zijn ten opzichte van
elkaar, kan een gegeven bewegingsuitslag tussen het bekken en de lumbale wervelkolom in de meer
craniaal gelegen delen worden gecompenseerd. Zonder deze compensatemogelijkheid zou een
kleinere bewegingsuitslag caudaal resulteren in een aanzienlijk grotere bewegingsuitslag cervicaal.
De door Kapandji beschreven formule R=N2 + 1, waarmee hij aangeef dat de belastbaarheid recht
evenredig is met het aantal krommingen in het kwadraat + 1, blijkt onjuist. Een rechte wervelkolom is
te allen stabieler dan een gekromde kolom. De s-vormige gekromde wervelkolom kan wel meer
energie opnemen ten gevolge van e n verhoogde stjfeid.
,Opbouw wervel
Alle wervels met uitzondering van de 1 e en 2e halswervel (atlas en axis) hebben een
gemeenschappelijk basisplan en hebben de volgende elementen:
- Een wervellichaam (corpus vertebrae)
- Een wervelboog (arcus vertebrae)
- Doornuisteeksel (proc. Spinosus)
- Twee dwarsuitsteeksels (procc. Transversi resp. costales bij lendenwervels)
- Vier gewrichtsuitsteeksels (procc. Artculairs)
De uitsteeksels dienen als aanhechtngsplaats voor spieren en banden, in het gebied van de
borstwervels vormen ze de gewrichtjes tussen ribkopjes en wervels. Wervellichaam en wervelboog
omsluiten het wervelgat (foramen vertebralis). Alle wervelgaten samen vormen het wervelkanaal
(canalis vertebralis)
Lendenwervelkolom
De lendenwervels hebben sterke, in bovenaanzicht dwars-ovale wervellichamen. Hun massieve
wervelboog omsluiten een bijna drie hoekig wervel gat en verenigen zich dorsaal tot een sterk
zijdelings afgeplat doornuisteeksel. De zgn. dwarsuitsteeksels van de lendenwervels zijn
ontogenetsch rudimentaire ribben. Daarom worden ze als procc. Costales aangedudi en zijn ze niet
homoloog aan de procc. Transversi van de overig wervels. De dikke procc. Costales zijn versmolten
met het eigenlijke dwarsuitsteeksel, een klein spits uitsteeksel aan de basis van de proc. Costalis. De
grote gewrichtsuitsteeksels (procc. Artcularis superior en inferior) hebben enigszins afgehoekte
gewrichtsvlakken, die een vertcale en vrijwel sigitale posite hebben. De gewrichtsvlakken van de
bovenste gewrichtsuitsteeksels zijn eigszins concaaf en mediaan gericht, die van de onderste
gewrichtsuitsteeksel overeenkomstg convex en naar lateraal gericht. Aan de buitenkant van de
bovenste gewrichtsuitsteeksels dienen zgn. procc. Maillaes als oorsprong of aanhechtng van
autochtone rugspieren.
Tussenwervelschijven (discus intervertebralis=lumbale tussenwervelschijf)
Opbouw en functe
De discus intervertebralis bestaat uit een buitenste vezelig ring (=anulus fbrosus) en een centraal
gelegen gelatnekern (=nucleus pulposus). Binnen de anulus fbrosus onderscheidt men een buiten-
en binnen zone. De buitenste zone bestaat uit een trekvaste hoes van bindweefsel, die is opgebouwd
uit concentrische lamellen van collageenvezels type 1. De vezels kruisen elkaar doordat ze onder
,verschillende hoeken verlopen en verbinden de randen, waarin ze verankerd zijn, van twee naast
elkaar liggende wervels met elkaar. Op de overgang naar de binnenzone geleidelijk over in een
weefsel van vezelig kraakbeen, waarvan de collageenvezels type 2 uitstralen in de dakplaten (hyalien
kraakbeen) van de wervellichamen.
Buitenste zone anulus fbrosus
De bindweefselbundels van de buitenste zone van de anulus fbrosus kruisen elkaar en verbinden de
benige randlijsten van twee naast elkaar gelegen wervellichamen.
Belastngsafhankelijke vloeistobewegingen in de tussenwervelschijf
Het nucleus pulposus is een ‘waterkussen’ bij kortdurende belastng: mechanisch lijkt de
tussenwervelschijf een elastsch, hydrostatsch systeem, bestaande uit een trekvaste hoes (=anulus
fbrosus) en een waterige, niet comprimeerbare inhouding, de nucleus pulposus. Deze bestaat voor
80-85% uit water, wat hij in zijn celarme gelei-achtge, slijm-visceuze weefsel (door het hoge aandeel
glycosaminoglycanen) reversibel kan binden. Deze druk kan zowel worden opgevangen door de
aangrenzende kraakbeenplaten als door de anulus fbrosus. Zo fungeert de nucleus pulposus als een
waterkussen, een hydraulische pers tussen twee aangrenzende wervellichamen. Samen met de
anulus fbrosus fungeert hij als een soort schokdemper, met als gevolg een gelijkmatge
drukverdeling op de aangrenzende dak-en bodemplaten.
Bij langdurige belastng wordt er vloeistof verloren. Langdurige belastngen leiden tot een langzame,
maar permanente vloeistofafgife. Turgor en dikte van de tussenwervelschijf nemen af, dak-en
bodemplaten en ten slote ook de benige wervelelementen bewegen zich naar elkaar toe.
Bij ontlastng van de tussenwervelschijven wordt er weer vloeistof opgenomen. De diktetoename
berust op vloeistofopname door het weefsel uit de subchondrale beenmergvaten, die in eerste
instante dienen voor de voeding van de tussenwervelschijf. Ten gevolge van de drukafankelijke
vloeistofewegingen van de tussenwervelschijven neemt het lichaam in de loop van een dag ca. 1%
in lengte af (dikte=1,5-2,0 cm).
Bandenapparaat wervelkolom (overzicht en thoracolumbaal gebied)
De banden maken de wervelkolom stabiel, doordat ze alle wervels met elkaar verbinden. Ook maken
ze de hoge mechanische belastngen mogelijk. Bij het bandenapparaat wordt onderscheidt gemaakt
tussen banden van het wervellichaam en van de wervelboog.
Ligamenten wervellichaam:
- Lig. Longitudinale anterius
Dit is een breed, loopt over de voorzijde van de wervellichamen en sterkt zich uit van de
schedelbasis tot het os sacrum. Met zijn diepe vezels vormt het een verbinding tussen naast
elkaar gelegen wervellichamen, met de oppervlakkige delen overbrugt het meerdere
segmenten. Daarbij zijn de collageenvezels met de wervellichamen vast, met de
tussenwervelschijven echter slechts losjes verbonden.
- Lig. Longitudinale posterius
Dit is een zwakker ligament dan de anterius. Het ontspringt op de clivus en loopt over de
achterzijde van de wervellichamen tot in het canalis sacralis. Het is smal en het gebied van de
wervellichamen, waar het aan de boven-en onderrand is bevestgd. Ter hoogte van de
tussenwervelschijf, waar het vast mee vergroeid is, strekt het zich met een punt naar lateraal
uit. Ondanks de aanhechtng van het achterste longitudinale ligament aan de anulus fbrosus
van de tussenwervelschijf, moet een groot deel van de tussenwervelschijf, in het bijzonder
aan de zijkanten, het zonder de versterkende werking van ligamenten doen. De beide
longitudinale ligamenten dragen bij aan het handhaven van e kromming van de wervelkolom.
Ligamenten wervelboog:
, - Ligg. Flava (ligamenten binnen de wervelkolom)
bestaat grotendeels uit elastsche vezels, waardoor ze geel lijken. Ze lopen als dikke, sterke
ligamenten tussen de laminae arcus vertebrae van naast elkaar gelegen wervelbogen en
vormen dorsaal van de tussenwervelgaten de wand van het wervelkanaal. De ligg. Flava
staan bij rechtopstaande houding van de wervelkolom onder spanning en ondersteunen de
rugspieren bij het stabiliseren in het sagitale vlak. Bovendien oefenen ze een remmende
werking uit op overmatg naar ventraal buigen van de wervelkolom en ondersteunen zo het
oprichten van de naar voren gebogen wervelkolom. De uiteinden van de dwarsuitsteeksels
worden beiderzijds verbonden door de ligg. Intertransversaria, die met name zijwaartse
bewegingen tegenwerkt.
- Ligg. Interspinalia (ligamenten tussen procc. Spinosi)
- Lig. Supraspinale (ligamenten over procc. Spinosi)
- Lig. Nuchea (verloopt sagitaal tussen protuberenta occipitalis externa en vertebra
prominens en komt overeen met het craniaal verbrede lig. Supraspinale)
Ligg. Intertransversia (ligamenten tussen de procc. Transversus)
Artculato intervertebrale:
De intervertebraalgewrichten zijn junturae synovialis. De gewrichtsvlakken zijn met hyaliene
kraakbeen bedekt en het kapsel bestaat uit een membrana synovialis en een membrana fbrosa. De
hyaliene kraakbeenbedekking van de processus artcularis superiores die in het centrum het dikst is,
neemt naar de randen in dikte af.
In het cervicale en thoracale gedeelte van de wervelkolom is er craniaal en in het lumbale gedeelte
lateraal, een randverdikking aanwezig. Deze verdikkingen bestaan uit stompe afrondingen van
hyaliene kraakbeen. De dikte van het gewrichtskraakbeen neemt met uitzondering van de
kopgewrichten van caudaal naar craniaal af. Bij de processus artcularis inferiores is eveneens de
kraakbeenbedekking in het centrum het dikst en neemt het in algemeen naar de randen in dikte af.
In het lumbale gedeelte van de wervelkolom is aan de caudale zijde van de gewrichtsvlakken een
verdikking waar te nemen. Aan de craniale van de gewrichtsvlakken is vaak een kraakbeenrand
aanwezig. De kraakbenige vlakken van de processus artcularis inferiores van de lumbale
wervelkolom zijn in tweeën verdeeld: het smalle mediale deel vormt een stompe hoek met het
bredere laterale deel.
De gewrichtsvlakken van een bewegingssegment bedekken elkaar slechts volledig in bepaalde
posites. In de meeste gevallen is dat tjdens de normale fysiologische houding. In de gewrichten van
de cervicale en lumbale wervelkolom zal er bij de diverse bewegingen een gedeeltelijk contactverlies
ontstaan. In de eindposite ontstaat er vaak een wigvormige opening in het gewricht. Volgens Stof
en Muller stemmen de corresponderende gewrichtsvlakken in groote niet geheel met elkaar
overeeen en neemt de beweeglijkheid in en segment met het verschil in groote van de
gewrichtsvlakken toe. Het grootste verschil is waargenomen in het gewricht C5-6. De concave
gewrichtsvlakken zijn in het algemeen iets groter dan de convexe. In de cervicale en thoracale
wervelkolom zijn de onderste gewrichtsvlakken groter dan de bovenste. In het lumbale gedeelte zijn
de bovenste gewrichtsvlakken groter dan de onderste. De stand van de intervertebraalgewrichten in
de afzonderlijke regio’s van de wervelkolom wordt beschreven in de hoofdstukken functonele
aspecten van de lumbale, thoracale en cervicale wervelkolom.
Spongiosa structuur:
Deze structuur der wervelgewrichtsuitsteeksels moet zowel de druk als buigbelastng kunnen
weerstaand. Met betrekking tot de processus artcularis superiors is de organisate van de spongiosa
in het sagitale vlak van alle wervels hetzelfde. Korte botbalkjes staan loodrecht op de
gewrichtsvlakken en zijn onderling door haaks erop staande balkjes verbonden. In het transersale
vlak zijn de balkjes niet voor alle gewrichtsvlakken op gelijke wijze georganiseerd. In het cervicale en
thoracale gedeelte verhouden zij zich als in het sagitale vlak. In het lumbale gedeelte en het os
sacrum vormen de spongiosa balkjes een spitsboogstructuur. Dit veronderstelt een buigbelastng in
het transversale vlak.
