Inleiding recht voor niet-juristen
Inhoudsopgave
Hoorcollege 1A.............................................................................................................................................. 1
Hoorcollege 1B.............................................................................................................................................. 2
Hoorcollege 2A.............................................................................................................................................. 5
Hoorcollege 2B.............................................................................................................................................. 9
Hoorcollege 3A............................................................................................................................................ 13
Hoorcollege 3B............................................................................................................................................. 16
Hoorcollege 4A............................................................................................................................................ 19
Hoorcollege 4B............................................................................................................................................. 22
Hoorcollege 5A............................................................................................................................................ 25
Hoorcollege 5B............................................................................................................................................. 27
Hoorcollege 6A............................................................................................................................................ 30
Hoorcollege 6B............................................................................................................................................. 33
Hoorcollege 7A............................................................................................................................................ 39
Hoorcollege 7B............................................................................................................................................. 43
Hoorcollege 1A
,Onderwerpen:
Algemeen
Democratische rechtsstaat
Wetgeving & rechtspraak
Burgerlijk (proces)recht: verbintenissen- en goederenrecht: recht tussen burgers onderling.
Bestuurs(proces)recht: recht tussen burgers en overheid.
Straf(proces)recht
Internationaal publiekrecht & EU-recht
Van de jurisprudentie moet je de rechtsregel kennen een regel wat we uit die uitspraak
kunnen halen en ook in andere situaties kunnen toepassen.
Jurisprudentie wordt tijdens de colleges besproken of staan in het boek.
Wettenklapper: printen. Mag mee naar het tentamen niet in schrijven.
Hoorcollege 1B
Wat is een democratische rechtsstaat
,We hebben relatief gezien nog niet zo heel lang een grondwet.
In de grondwet staat dat de grondwet de grondrechten van de democratische rechtsstaat
waarborgt.
Wat is een rechtsstaat:
De staat houdt zich aan het recht, het recht bepaalt wat er gebeurt in een land.
Kenmerken rechtsstaat:
1. Legaliteitsbeginsel; overheid is gebonden aan zijn eigen regels, daarnaast moet
overheidshandelen een basis hebben in de wet. Niet met terugwerkende kracht.
2. Grondrechten; onvervreemdbare recht, die rechten kun je niet kwijtraken.
3. Machtenscheiding; Trias Politica (Montesquieu)
4. Rechterlijke controle
Democratie:
5. Direct vs. indirect
6. Parlementaire stelsel
Rechtsstaat
Legaliteitsbeginsel
Een van de algemene rechtsbeginselen is het evenredigheidsbeginsel; voorbeeld
toeslagenaffaire, mensen moesten bij een klein foutje alles terugbetalen. De fout en de straf
zijn niet evenredig.
Grondrechten
Grondrechten op nationaal niveau: hoofdstuk 1 van de Grondwet
Grondrechten op internationaal niveau: Europees Verdrag voor de rechten van de mens
(EVRM) 1950, Internationaal Verdrag inzake Burgerlijke en Politieke Rechten (IVBPR) 1966,
Europees Sociaal Handvest (ESH) 1980, Handvest Grondrechten van de EU 2009.
Grondrechten hebben een verticale werking, soms horizontaal.
Verticaal is van overheid naar burger, en horizontaal is van burger naar burger.
Grondrechten beschermen burgers tegen de overheid.
Grondrechten:
Klassieke grondrechten; passief, waar de overheid af moet blijven, afdwingbaar (vrijheid van
meningsuiting, kiesrecht etc.).
Sociale grondrechten; actief, niet-afdwingbaar. (Werkgelegenheid, woningen, zorg).
Grondrechten zijn sterke rechten, maar kunnen worden beperkt.
Bv: vrijheid van meningsuiting vs. belediging (Wilders: minder, minder).
Grondrechten kunnen conflicteren:
Bv: Vrijheidsbeneming vs Volksgezondheid (Lockdown Corona
Jurisprudentie;
, Rechterlijk Uitzendverbod
Pieter Storms met het programma Breekijzer misstanden worden aan de kaak gesteld.
Iemand is daar niet blij mee en wil dat die uitzending verboden wordt.
Pieter Storms beroept zich op artikel 7, niemand heeft voorafgaand verlof nodig om door de
drukpers gedachten of gevoelens te openbaren. En er is geen voorafgaand toezicht op de
inhoud van een radio- of televisie-uitzending.
In artikel 7 GW staat ook: Behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet
De werkwijze van Storms was niet gericht op het voorlichten of waarschuwen van
consumenten maar alleen op de aantrekkelijkheid voor het grote publiek van het programma
Breekijzer te verhogen.
Onrechtmatige daad 6:162 BW
Uitzending ging niet door.
Machtenscheiding
Scheiding van machten, organen en personen met checks and balances. Organen moeten
elkaar kunnen controleren.
De machten zijn; wetgevende macht, uitvoerende macht en rechtsprekende macht.
Waarom macht uit handen geeft, misbruik voorkomen. Reactie op despotisme.
Een rechter is niet tot wetgeving bevoegd (art. 12 Wet AB).
Ook geen zuivere scheiding:
Benoemen voogd.
Wijzigen voornaam.
Waarom is deze niet zuivere scheiding geen probleem; er moeten checks en balances zijn,
het moet in verhouding zijn en dat is in Nederland zijn.
In Nederland:
- Scheiding van machten, personen en organen
- Decentralisatie wetgeving en bestuur; gaat op twee manieren:
i) Territoriaal: provincies en gemeente
ii) Functioneel: waterschappen
Democratie
Direct vs. indirect
In Nederland hebben we een indirecte democratie je kiest een volksvertegenwoordiger
Tweede Kamer, Eerste Kamer, Provinciale Staten, Gemeenteraad, bestuur waterschap. (art. 4
GW kieswet 18 jaar en NL).
Parlementair Stelsel
Verhouding tussen Parlement en Regering
- Ministeriële verantwoordelijkheid (art. 42 GW); koning is onschendbaar en minister
verantwoordelijk.
Inhoudsopgave
Hoorcollege 1A.............................................................................................................................................. 1
Hoorcollege 1B.............................................................................................................................................. 2
Hoorcollege 2A.............................................................................................................................................. 5
Hoorcollege 2B.............................................................................................................................................. 9
Hoorcollege 3A............................................................................................................................................ 13
Hoorcollege 3B............................................................................................................................................. 16
Hoorcollege 4A............................................................................................................................................ 19
Hoorcollege 4B............................................................................................................................................. 22
Hoorcollege 5A............................................................................................................................................ 25
Hoorcollege 5B............................................................................................................................................. 27
Hoorcollege 6A............................................................................................................................................ 30
Hoorcollege 6B............................................................................................................................................. 33
Hoorcollege 7A............................................................................................................................................ 39
Hoorcollege 7B............................................................................................................................................. 43
Hoorcollege 1A
,Onderwerpen:
Algemeen
Democratische rechtsstaat
Wetgeving & rechtspraak
Burgerlijk (proces)recht: verbintenissen- en goederenrecht: recht tussen burgers onderling.
Bestuurs(proces)recht: recht tussen burgers en overheid.
Straf(proces)recht
Internationaal publiekrecht & EU-recht
Van de jurisprudentie moet je de rechtsregel kennen een regel wat we uit die uitspraak
kunnen halen en ook in andere situaties kunnen toepassen.
Jurisprudentie wordt tijdens de colleges besproken of staan in het boek.
Wettenklapper: printen. Mag mee naar het tentamen niet in schrijven.
Hoorcollege 1B
Wat is een democratische rechtsstaat
,We hebben relatief gezien nog niet zo heel lang een grondwet.
In de grondwet staat dat de grondwet de grondrechten van de democratische rechtsstaat
waarborgt.
Wat is een rechtsstaat:
De staat houdt zich aan het recht, het recht bepaalt wat er gebeurt in een land.
Kenmerken rechtsstaat:
1. Legaliteitsbeginsel; overheid is gebonden aan zijn eigen regels, daarnaast moet
overheidshandelen een basis hebben in de wet. Niet met terugwerkende kracht.
2. Grondrechten; onvervreemdbare recht, die rechten kun je niet kwijtraken.
3. Machtenscheiding; Trias Politica (Montesquieu)
4. Rechterlijke controle
Democratie:
5. Direct vs. indirect
6. Parlementaire stelsel
Rechtsstaat
Legaliteitsbeginsel
Een van de algemene rechtsbeginselen is het evenredigheidsbeginsel; voorbeeld
toeslagenaffaire, mensen moesten bij een klein foutje alles terugbetalen. De fout en de straf
zijn niet evenredig.
Grondrechten
Grondrechten op nationaal niveau: hoofdstuk 1 van de Grondwet
Grondrechten op internationaal niveau: Europees Verdrag voor de rechten van de mens
(EVRM) 1950, Internationaal Verdrag inzake Burgerlijke en Politieke Rechten (IVBPR) 1966,
Europees Sociaal Handvest (ESH) 1980, Handvest Grondrechten van de EU 2009.
Grondrechten hebben een verticale werking, soms horizontaal.
Verticaal is van overheid naar burger, en horizontaal is van burger naar burger.
Grondrechten beschermen burgers tegen de overheid.
Grondrechten:
Klassieke grondrechten; passief, waar de overheid af moet blijven, afdwingbaar (vrijheid van
meningsuiting, kiesrecht etc.).
Sociale grondrechten; actief, niet-afdwingbaar. (Werkgelegenheid, woningen, zorg).
Grondrechten zijn sterke rechten, maar kunnen worden beperkt.
Bv: vrijheid van meningsuiting vs. belediging (Wilders: minder, minder).
Grondrechten kunnen conflicteren:
Bv: Vrijheidsbeneming vs Volksgezondheid (Lockdown Corona
Jurisprudentie;
, Rechterlijk Uitzendverbod
Pieter Storms met het programma Breekijzer misstanden worden aan de kaak gesteld.
Iemand is daar niet blij mee en wil dat die uitzending verboden wordt.
Pieter Storms beroept zich op artikel 7, niemand heeft voorafgaand verlof nodig om door de
drukpers gedachten of gevoelens te openbaren. En er is geen voorafgaand toezicht op de
inhoud van een radio- of televisie-uitzending.
In artikel 7 GW staat ook: Behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet
De werkwijze van Storms was niet gericht op het voorlichten of waarschuwen van
consumenten maar alleen op de aantrekkelijkheid voor het grote publiek van het programma
Breekijzer te verhogen.
Onrechtmatige daad 6:162 BW
Uitzending ging niet door.
Machtenscheiding
Scheiding van machten, organen en personen met checks and balances. Organen moeten
elkaar kunnen controleren.
De machten zijn; wetgevende macht, uitvoerende macht en rechtsprekende macht.
Waarom macht uit handen geeft, misbruik voorkomen. Reactie op despotisme.
Een rechter is niet tot wetgeving bevoegd (art. 12 Wet AB).
Ook geen zuivere scheiding:
Benoemen voogd.
Wijzigen voornaam.
Waarom is deze niet zuivere scheiding geen probleem; er moeten checks en balances zijn,
het moet in verhouding zijn en dat is in Nederland zijn.
In Nederland:
- Scheiding van machten, personen en organen
- Decentralisatie wetgeving en bestuur; gaat op twee manieren:
i) Territoriaal: provincies en gemeente
ii) Functioneel: waterschappen
Democratie
Direct vs. indirect
In Nederland hebben we een indirecte democratie je kiest een volksvertegenwoordiger
Tweede Kamer, Eerste Kamer, Provinciale Staten, Gemeenteraad, bestuur waterschap. (art. 4
GW kieswet 18 jaar en NL).
Parlementair Stelsel
Verhouding tussen Parlement en Regering
- Ministeriële verantwoordelijkheid (art. 42 GW); koning is onschendbaar en minister
verantwoordelijk.
