HHBS03 Fokkerij en genetica
Les 1: Introductie
Fokkerij is het verbeteren van aanleg van dieren door steeds alleen de beste dieren te
gebruiken als ouderdieren. Je moet meerdere paarden hebben om je lijn te behouden.
- Rasverenigingen
- Stamboeken
- Individuele fokker (vs stamboek)
Fokkerij en maatschappij zijn erg afhankelijk van elkaar. De marktvraag moet namelijk
voorspeld worden want een veulen is er niet zomaar ineens. Daarnaast moet er ook genoeg
geld beschikbaar zijn om te onderzoeken en te fokken.
- Positieve effecten: binnen een lijn blijft de mens verbeteren
- Negatieve effecten: onbedoelde verslechtering (door te ver doorfokken → inteelt)
Een ras heeft uiterlijke kenmerken waardoor paarden op elkaar lijken, erven kenmerken over
en zijn dus ook verschillende rassen. Een ras is niet meteen een stamboek, maar er zijn wel
stamboeken die rasspecifiek zijn.
Er zijn 3 verschillende soorten lijnen in de fokkerij:
- een selectie lijn met verschillende fokdoelen (bijv springvermogen)
- Natuurlijke selectie door omgeving op aanpassingsvermogen en overleven
- Selectie door de mens op basis van fokdoelen
- een bloedlijn gaat over voorouders en eigenschappen
- een inteeltlijn gaat over eigenschappen van fixatie in je bloedlijn
Aspecten fokkerij:
1. Een eigenschap moet erfelijk zijn om gebruikt te kunnen worden in een
fokprogramma (bijvoorbeeld springvermogen of nuchter hoofd etc.)
2. Dieren moeten verschillende genetische achtergronden hebben om selectie mogelijk
te maken
3. De selectie- of fokrichting is bepaald door mensen en uiteindelijk beslist de mens met
welke dieren gefokt wordt.
4. Fokken heeft een doel voor de populatie, en kan worden gezien in het verschil in
gemiddelde fenotype in een generatie
5. Het succes van fokken kan worden gemeten als het resultaat van meerdere
generaties selectief fokken. Fok beslissingen worden dan ook gebaseerd op de
toekomst.
Natuurlijke selectie is de selectie die plaatsvindt door de natuur zelf dmv
aanpassingsvermogen in de omgeving en overlevingsvermogen. Ook al kiest de mens
tegenwoordig veel, blijft natuurlijke selectie een rol spelen.
De fokkerij in Nederland is georganiseerd dmv rasverenigingen, stamboeken en individuele
fokkers.
, Duurzaamheid van een paard is het goed houden van je paard zodat het langer mee gaat. In
de fokkerij wordt constant gewerkt aan de volgende generatie, maar hierbij moet wel gelet
worden op het dierenwelzijn.
Les 2: Exterieur beoordelen
Exterieur beoordelen
Les 3: Genetica
Genetica houdt zich bezig met de erfelijkheid. Veel eigenschappen van het paard, zoals de
vachtkleur, de stokmaat en de bouw zijn erfelijk bepaald. Deze liggen dus (grotendeels) al bij
de geboorte vast. Maar ook sommige ziektes zijn erfelijk. Het is dus van belang om te
begrijpen hoe deze overerving werkt.
Genotype (genen) + omgeving = fenotype (uiterlijk)
DNA is een molecuul (polynucleotide) dat al het erfelijk materiaal van een organisme bevat.
DNA slaat dus alle genetische informatie op en hierdoor is het ook mogelijk om deze
informatie uiteindelijk weer door te geven aan de volgende generatie. Paarden hebben 64
chromosomen in iedere celkern, ze komen voor in paren. Er zijn dus 32 chromosomenparen.
Les 1: Introductie
Fokkerij is het verbeteren van aanleg van dieren door steeds alleen de beste dieren te
gebruiken als ouderdieren. Je moet meerdere paarden hebben om je lijn te behouden.
- Rasverenigingen
- Stamboeken
- Individuele fokker (vs stamboek)
Fokkerij en maatschappij zijn erg afhankelijk van elkaar. De marktvraag moet namelijk
voorspeld worden want een veulen is er niet zomaar ineens. Daarnaast moet er ook genoeg
geld beschikbaar zijn om te onderzoeken en te fokken.
- Positieve effecten: binnen een lijn blijft de mens verbeteren
- Negatieve effecten: onbedoelde verslechtering (door te ver doorfokken → inteelt)
Een ras heeft uiterlijke kenmerken waardoor paarden op elkaar lijken, erven kenmerken over
en zijn dus ook verschillende rassen. Een ras is niet meteen een stamboek, maar er zijn wel
stamboeken die rasspecifiek zijn.
Er zijn 3 verschillende soorten lijnen in de fokkerij:
- een selectie lijn met verschillende fokdoelen (bijv springvermogen)
- Natuurlijke selectie door omgeving op aanpassingsvermogen en overleven
- Selectie door de mens op basis van fokdoelen
- een bloedlijn gaat over voorouders en eigenschappen
- een inteeltlijn gaat over eigenschappen van fixatie in je bloedlijn
Aspecten fokkerij:
1. Een eigenschap moet erfelijk zijn om gebruikt te kunnen worden in een
fokprogramma (bijvoorbeeld springvermogen of nuchter hoofd etc.)
2. Dieren moeten verschillende genetische achtergronden hebben om selectie mogelijk
te maken
3. De selectie- of fokrichting is bepaald door mensen en uiteindelijk beslist de mens met
welke dieren gefokt wordt.
4. Fokken heeft een doel voor de populatie, en kan worden gezien in het verschil in
gemiddelde fenotype in een generatie
5. Het succes van fokken kan worden gemeten als het resultaat van meerdere
generaties selectief fokken. Fok beslissingen worden dan ook gebaseerd op de
toekomst.
Natuurlijke selectie is de selectie die plaatsvindt door de natuur zelf dmv
aanpassingsvermogen in de omgeving en overlevingsvermogen. Ook al kiest de mens
tegenwoordig veel, blijft natuurlijke selectie een rol spelen.
De fokkerij in Nederland is georganiseerd dmv rasverenigingen, stamboeken en individuele
fokkers.
, Duurzaamheid van een paard is het goed houden van je paard zodat het langer mee gaat. In
de fokkerij wordt constant gewerkt aan de volgende generatie, maar hierbij moet wel gelet
worden op het dierenwelzijn.
Les 2: Exterieur beoordelen
Exterieur beoordelen
Les 3: Genetica
Genetica houdt zich bezig met de erfelijkheid. Veel eigenschappen van het paard, zoals de
vachtkleur, de stokmaat en de bouw zijn erfelijk bepaald. Deze liggen dus (grotendeels) al bij
de geboorte vast. Maar ook sommige ziektes zijn erfelijk. Het is dus van belang om te
begrijpen hoe deze overerving werkt.
Genotype (genen) + omgeving = fenotype (uiterlijk)
DNA is een molecuul (polynucleotide) dat al het erfelijk materiaal van een organisme bevat.
DNA slaat dus alle genetische informatie op en hierdoor is het ook mogelijk om deze
informatie uiteindelijk weer door te geven aan de volgende generatie. Paarden hebben 64
chromosomen in iedere celkern, ze komen voor in paren. Er zijn dus 32 chromosomenparen.
