Pathologisch baring en kraambed
PATHOLOGISCHE BARING
1. Algemene inleiding
1.1 Verloskunde wereldwijd
Wat zijn de meest voorkomende oorzaken van maternaal overlijden wereldwijd?
bloedverlies
sepsis
onveilige abortus
pre-eclampsie/eclampsie
niet-vorderende arbeid
Wereldwijd overlijden jaarlijks ongeveer 500 000 vrouwen t.g.v. zwangerschap of
bevalling en grotendeels in de ontwikkelingslanden.
1.2 Verloskunde in de Westerse Wereld
Wat zijn de meest voorkomende oorzaken van maternaal overlijden in de Westerse
Wereld?
sepsis
hypertensie problemen
trombo-embolie
bloedverlies
In Vlaanderen overlijden jaarlijks tussen de 0-5 vrouwen t.g.v. een zwangerschap of
bevalling.
Welke levensreddende handelingen/ontwikkelingen zijn er in de Westerse Wereld
waardoor de maternale morbiditeit zo laag is?
antibiotica
bloedtransfusie
uterotocina
2. Niet vorderende arbeid
2.1 Normale arbeid en baring
3 factoren hebben een invloed op het baringsproces:
power/kracht
Bijvoorbeeld: weeën, al dan niet goed persen, …
passage/kanaal
Bijvoorbeeld: grote bekken, …
passenger/kind
Bijvoorbeeld: grote foetus, gewicht foetus, ligging, presentatie, stand/plaatsing,
…
Om het bekken te gaan bekijken kan men een pelvimetrie (= bekkenmetingen) doen.
Hierbij worden er 2 diameters in het benige baringskanaal gemeten.
2 diameters van benige baringskanaal:
conjugata vera/diameter bekkeningang
1
, De conjugata vera is de diameter van bekkeningang die gemeten wordt van de
bovenrand van de symfyse tot het promontorium. Deze diameter is gemiddeld
11cm.
distantia interspinalis/diameters tussen spinae ischiadica
De distantia interspinalis is de afstand tussen de spinae ischiadica. Deze
diameter is gemiddeld 10cm.
3 fasen van de baring:
fase 1 - ontsluitingsfase
De 1ste fase of ontsluitingsfase loopt van het begin van de arbeid tot er volledige
ontsluiting is. Deze fase duurt bij een nullipara gemiddeld 10-12u en bij een
multipara 6-8u.
fase 2 - uitdrijvingsfase
De 2de fase of uitdrijvingsfase loopt van het moment dat er volledige ontsluiting
is totdat het kind geboren is. Deze fase duurt bij een nullipara gemiddeld 1u en
bij een multipara 0,5u.
fase 3 - nageboortefase
De 3de fase of nageboortefase loopt van de geboorte van het kind tot de
geboorte van de placenta.
2.2 Verlengde duur van de ontsluitingsfase
Vertraagde/niet vorderende ontsluiting
= ontsluiting verandert gedurende 2-4u niet
Mogelijke oorzaken van een niet vorderende ontsluiting:
- gebrek aan power
Bijvoorbeeld: onvoldoende weeën, weeën zijn niet krachtig genoeg, …
Primaire weeënzwakte
= weeën zijn vanaf het begin van de arbeid niet sterk genoeg
Secundaire weeënzwakte
= weeën zijn na enige tijd in de arbeid niet meer sterk genoeg
- problemen in passage
Bijvoorbeeld: te klein bekken, fibroom in onderste uterussegment, …
- problemen met passenger
Bijvoorbeeld: kindje ligt in stuit, kindje ligt dwars, …
Behandeling:
Gebrek power amniotomie, oxytocine-infuus, enzovoort.
Problemen in passage manipulatie van het bekken/houdingen en anders sectio.
Problemen met passenger manipulatie foetus en anders sectio
2.3 Verlengde duur van de uitdrijvingsfase
Niet vorderende uitdrijving
= uitdrijving duurt langer dan 2u bij een nullipara en langer dan 1u bij een multipara
Mogelijke oorzaken van een niet vorderende uitdrijvingsfase:
- gebrek power
Bijvoorbeeld: onvoldoende weeën, weeën zijn niet krachtig genoeg, …
- problemen in passage
Bijvoorbeeld: vernauwd bekken, …
2
, - problemen met passenger
Bijvoorbeeld: macrosomie, achterhoogdligging met kleine fontanel achter, …
Behandeling:
Gebrek power uterotonica, enzovoort.
Problemen in passage manipulatie bekken/houdingen en anders sectio.
Problemen met passenger manipulatie foetus en anders sectio
3. dystocie
Schouderdystocie
= na de geboorte additionele handelingen moeten doen om de schouders geboren
te laten worden
Mechanisme van schouderdystocie:
thorax roteerd niet
schoudergordel blijft in voor-achterwaarde diameter t.h.v. H2
voorste schouder blijft haken achter de symfyse
3.1 Risicofactoren en gevolgen van schouderdystocie
Risicofactoren:
- macrosomie
- obesitas
- diabetes
- langdurige ontsluiting- of uitdrijvingsfase
- kunstverlossing
- schouderdystocie in voorgeschiedenis
Vaak is er eigenlijk geen risicofactor aanwezig!
Mogelijke gevolgen van schouderdystocie:
fracturen van foetale clavicula of humerus
hypo- (= O2-tekort in bloed) of anoxie (= O2-tekort in
organen en weefsels)
schade aan plexus brachialis
erbse parese
klumpje parese
3.2 Beleid bij schouderdystocie
Nadat het hoofd geboren is is er nog 4-5min tijd om de rest van het lichaam te laten
geboren worden.
BIJ SCHOUDERDYSTOCIE MAG ER NOOIT FUNDUSDRUK GEGEVEN WORDEN!!
Wat moet men (proberen te) doen om de schouderdystocie op te lossen?
schouders smaller maken
schouder draaien
bekken manipuleren
HELPERR-beleid bij schouderdystocie:
H(ulp roepen)
Roep hulp! Start de tijdsklok en zorg voor een LEGE BLAAS indien mogelijk!
Zorg ook dat je tussen de benen kunt staan.
3
, E(episiotomie)
Overweeg een episiotomie.
L(legs)
Zorg dat de heupen/benen in maximale flexie en abductie zijn. Hierbij gaat men
de bene van de vrouw eerst strekken en dan weer in de beensteunen leggen.
Dit noemt het maneuver van McRoberts. Vaak kan de achterste schouder
hierdoor dieper komen en is er meer ruimte voor de voorste schouder.
(supra) P(ubische druk)
Bij supra pubische druk geeft men net boven het schaambeen druk op de rug
van de foetus. Als je niet weet waar de rug ligt druk je het best centraal. Het
doel van de supra pubische druk is om de schouder onder de symfyse te laten
glijden.
E(enter maneuvers/rotatiemaneuvers)
Het doel van het maneuver van Rubin of Woods is om de schouder in schuine
stand onder de symfyse te brengen. Hierbij vraag je aan de vrouw om niet mee
te persen zodat je makkelijker je maneuver uit kan voeren.
Maneuver van Rubin
Hierbij gaat men vanuit de vagina op de scapula van de voorste schouder
drukken waardoor de breedt van de schoudergordel verkleint en de
schouders uit de AP-positie geduwt worden.
Maneuver van Woods/kurkentrekker
Hierbij gaat men vanuit de vagine op de scapula van de voorste schouder
en op de voorzijde van de achterste schouder drukken.
R(emove posterior arm)
Bij remove de posterior arm gaat men de onderste/achterste arm als eerste
geboren laten worden. Het kan hierbij helpen om druk te geven in de
elleboogplooi waardoor het kindje de arm gaat flexteren en men het handje kan
nemen om het vervolgens geboren te laten worden.
4
PATHOLOGISCHE BARING
1. Algemene inleiding
1.1 Verloskunde wereldwijd
Wat zijn de meest voorkomende oorzaken van maternaal overlijden wereldwijd?
bloedverlies
sepsis
onveilige abortus
pre-eclampsie/eclampsie
niet-vorderende arbeid
Wereldwijd overlijden jaarlijks ongeveer 500 000 vrouwen t.g.v. zwangerschap of
bevalling en grotendeels in de ontwikkelingslanden.
1.2 Verloskunde in de Westerse Wereld
Wat zijn de meest voorkomende oorzaken van maternaal overlijden in de Westerse
Wereld?
sepsis
hypertensie problemen
trombo-embolie
bloedverlies
In Vlaanderen overlijden jaarlijks tussen de 0-5 vrouwen t.g.v. een zwangerschap of
bevalling.
Welke levensreddende handelingen/ontwikkelingen zijn er in de Westerse Wereld
waardoor de maternale morbiditeit zo laag is?
antibiotica
bloedtransfusie
uterotocina
2. Niet vorderende arbeid
2.1 Normale arbeid en baring
3 factoren hebben een invloed op het baringsproces:
power/kracht
Bijvoorbeeld: weeën, al dan niet goed persen, …
passage/kanaal
Bijvoorbeeld: grote bekken, …
passenger/kind
Bijvoorbeeld: grote foetus, gewicht foetus, ligging, presentatie, stand/plaatsing,
…
Om het bekken te gaan bekijken kan men een pelvimetrie (= bekkenmetingen) doen.
Hierbij worden er 2 diameters in het benige baringskanaal gemeten.
2 diameters van benige baringskanaal:
conjugata vera/diameter bekkeningang
1
, De conjugata vera is de diameter van bekkeningang die gemeten wordt van de
bovenrand van de symfyse tot het promontorium. Deze diameter is gemiddeld
11cm.
distantia interspinalis/diameters tussen spinae ischiadica
De distantia interspinalis is de afstand tussen de spinae ischiadica. Deze
diameter is gemiddeld 10cm.
3 fasen van de baring:
fase 1 - ontsluitingsfase
De 1ste fase of ontsluitingsfase loopt van het begin van de arbeid tot er volledige
ontsluiting is. Deze fase duurt bij een nullipara gemiddeld 10-12u en bij een
multipara 6-8u.
fase 2 - uitdrijvingsfase
De 2de fase of uitdrijvingsfase loopt van het moment dat er volledige ontsluiting
is totdat het kind geboren is. Deze fase duurt bij een nullipara gemiddeld 1u en
bij een multipara 0,5u.
fase 3 - nageboortefase
De 3de fase of nageboortefase loopt van de geboorte van het kind tot de
geboorte van de placenta.
2.2 Verlengde duur van de ontsluitingsfase
Vertraagde/niet vorderende ontsluiting
= ontsluiting verandert gedurende 2-4u niet
Mogelijke oorzaken van een niet vorderende ontsluiting:
- gebrek aan power
Bijvoorbeeld: onvoldoende weeën, weeën zijn niet krachtig genoeg, …
Primaire weeënzwakte
= weeën zijn vanaf het begin van de arbeid niet sterk genoeg
Secundaire weeënzwakte
= weeën zijn na enige tijd in de arbeid niet meer sterk genoeg
- problemen in passage
Bijvoorbeeld: te klein bekken, fibroom in onderste uterussegment, …
- problemen met passenger
Bijvoorbeeld: kindje ligt in stuit, kindje ligt dwars, …
Behandeling:
Gebrek power amniotomie, oxytocine-infuus, enzovoort.
Problemen in passage manipulatie van het bekken/houdingen en anders sectio.
Problemen met passenger manipulatie foetus en anders sectio
2.3 Verlengde duur van de uitdrijvingsfase
Niet vorderende uitdrijving
= uitdrijving duurt langer dan 2u bij een nullipara en langer dan 1u bij een multipara
Mogelijke oorzaken van een niet vorderende uitdrijvingsfase:
- gebrek power
Bijvoorbeeld: onvoldoende weeën, weeën zijn niet krachtig genoeg, …
- problemen in passage
Bijvoorbeeld: vernauwd bekken, …
2
, - problemen met passenger
Bijvoorbeeld: macrosomie, achterhoogdligging met kleine fontanel achter, …
Behandeling:
Gebrek power uterotonica, enzovoort.
Problemen in passage manipulatie bekken/houdingen en anders sectio.
Problemen met passenger manipulatie foetus en anders sectio
3. dystocie
Schouderdystocie
= na de geboorte additionele handelingen moeten doen om de schouders geboren
te laten worden
Mechanisme van schouderdystocie:
thorax roteerd niet
schoudergordel blijft in voor-achterwaarde diameter t.h.v. H2
voorste schouder blijft haken achter de symfyse
3.1 Risicofactoren en gevolgen van schouderdystocie
Risicofactoren:
- macrosomie
- obesitas
- diabetes
- langdurige ontsluiting- of uitdrijvingsfase
- kunstverlossing
- schouderdystocie in voorgeschiedenis
Vaak is er eigenlijk geen risicofactor aanwezig!
Mogelijke gevolgen van schouderdystocie:
fracturen van foetale clavicula of humerus
hypo- (= O2-tekort in bloed) of anoxie (= O2-tekort in
organen en weefsels)
schade aan plexus brachialis
erbse parese
klumpje parese
3.2 Beleid bij schouderdystocie
Nadat het hoofd geboren is is er nog 4-5min tijd om de rest van het lichaam te laten
geboren worden.
BIJ SCHOUDERDYSTOCIE MAG ER NOOIT FUNDUSDRUK GEGEVEN WORDEN!!
Wat moet men (proberen te) doen om de schouderdystocie op te lossen?
schouders smaller maken
schouder draaien
bekken manipuleren
HELPERR-beleid bij schouderdystocie:
H(ulp roepen)
Roep hulp! Start de tijdsklok en zorg voor een LEGE BLAAS indien mogelijk!
Zorg ook dat je tussen de benen kunt staan.
3
, E(episiotomie)
Overweeg een episiotomie.
L(legs)
Zorg dat de heupen/benen in maximale flexie en abductie zijn. Hierbij gaat men
de bene van de vrouw eerst strekken en dan weer in de beensteunen leggen.
Dit noemt het maneuver van McRoberts. Vaak kan de achterste schouder
hierdoor dieper komen en is er meer ruimte voor de voorste schouder.
(supra) P(ubische druk)
Bij supra pubische druk geeft men net boven het schaambeen druk op de rug
van de foetus. Als je niet weet waar de rug ligt druk je het best centraal. Het
doel van de supra pubische druk is om de schouder onder de symfyse te laten
glijden.
E(enter maneuvers/rotatiemaneuvers)
Het doel van het maneuver van Rubin of Woods is om de schouder in schuine
stand onder de symfyse te brengen. Hierbij vraag je aan de vrouw om niet mee
te persen zodat je makkelijker je maneuver uit kan voeren.
Maneuver van Rubin
Hierbij gaat men vanuit de vagina op de scapula van de voorste schouder
drukken waardoor de breedt van de schoudergordel verkleint en de
schouders uit de AP-positie geduwt worden.
Maneuver van Woods/kurkentrekker
Hierbij gaat men vanuit de vagine op de scapula van de voorste schouder
en op de voorzijde van de achterste schouder drukken.
R(emove posterior arm)
Bij remove de posterior arm gaat men de onderste/achterste arm als eerste
geboren laten worden. Het kan hierbij helpen om druk te geven in de
elleboogplooi waardoor het kindje de arm gaat flexteren en men het handje kan
nemen om het vervolgens geboren te laten worden.
4
