Samenvatting geschiedenis social work
2 vragen staan centraal:
Waarom zou een samenleving zich bekommeren om kwetsbare groepen?
Wie moet zich bezighouden met sociaal werk?
Les 1:
Motieven voor sociaal werk:
1. Godsdienstig motief
-> Vanuit joodse, christelijke en islamitische geschriften
-> Naastenliefde, barmhartigheid, gerechtigheid
-> Vaak verplicht, maar niet altijd opgevolgd
2. Humanitaire waarden en deugden
-> Oorsprong in de oudheid
-> Humanitas: menselijkheid
-> Philantropia: menslievendheid
-> DEUGDEN: wat is een goede mens? (gastvrijheid,…)
3. Uit eigenbelang en voor openbare orde
-> Openbare orde en veiligheid voor de burgers
-> Armenzorg, onderwijs, voorzieningen, verenigingen
4. Sociale angst
-> Sociale wetten/hulp invoeren uit angst voor revolutie/opstand
5. Arbeids(plicht)
-> Om de arbeidsmarkt op peil te houden, is het nodig mensen zonder werk in leven
te houden, dan kunnen ze gezond en wel aan de slag als er weer werk is
6. Schuldgevoel en verontwaardiging
-> De elite voelt zich schuldig over de grote verschillen tussen arm en rijk
7. Emancipatie
-> Vrouwen kregen niet de kans om ‘professioneel’ actief te worden
-> Alleen: als vrijwilliger, met een taak in het verlengde van hun ‘zorgende’ natuur
-> Vanaf eind negentiende eeuw kregen ze steeds meer kansen. Daarom zijn
vrouwen van oudsher veel betrokken bij het ontstaan van sociaal werk
8. Professionalisering
-> Niet iets om ‘er naast’ te doen, maar volwaardig werk
-> Een beroep waarvoor je moet studeren en waarvoor een beroepscode geldt
-> Erkenning van het beroep Social Worker vanaf eind 19e eeuw
9. Mensenrechten als inspiratiebron
-> Vrijheid en gelijkheid
-> Het beroep van de SW’er is gebaseerd op mensenrechten
-> Internationaal: universele verklaring van de Rechten van de Mens (VN)
-> Nationaal: grondwet met de sociale grondrechten (wie kent er eentje?)
10. Ervaringsdeskundigheid
-> hoop, herstel en empowerment
-> opleiding
, Les 2:
De ontwikkeling van sociaal werk van middeleeuwen tot en met de verlichting
Middeleeuwen
o Sociale stratificatie
-> Standensamenleving
o Religie
-> Memento mori: gedenk te sterven: doe alles zodat je naar de hemel gaat
o Politiek
-> Voornamelijk monarchie, geen macht voor het volk
Godsdienstig motief
Vanuit joodse, christelijke en islamitische geschriften: naastenliefde, barmhartigheid,
gerechtigheid. Vaak verplicht, maar niet altijd opgevolgd
West-Europa in de middeleeuwen: christendom (rooms-katholiek) is alomtegenwoordig en
erg belangrijk. Hulp en zorg zijn geïnspireerd door: de zeven werken van barmhartigheid. Het
doen van deze werken is een opdracht van Jezus aan zijn volgelingen. ‘Ubi caritas ibi deus
est’: waar liefde is, daar is god.
Middeleeuwen: 7 werken van barmharigheid
1. De hongeren voeden
2. Wie dorst heeft, te drinken geven
3. De vreemdeling onderdak geven
4. Wie geen kleren heeft, kleding geven
5. Wie ziek is, verzorgen en bezoeken
6. Wie in de gevangenis zit, bezoeken
7. De doden begraven
-> Wie goed doet komt in de hemel terecht
Gasthuizen
Vanaf 1100 worden er in Nederland en Vlaanderen honderden gasthuizen opgericht door
sociaal ingestelde burgers (en dus niet altijd door de kerk):
o Logies voor pelgrims en reizigers
o Verzorging van zieken
o Pest- en lepralijders naar aparte huizen
o Huisvesting ouderen
o Logies voor daklozen: max. 3 nachten
o Opvang van weeskinderen en vondelingen
o Dolhuizen: voor idioten en onnozelen
Ook kloosters nemen soms deze rol opzich.
Waarom bekommert men zich om de kwetsbaren? Middeleeuwen: godsdienst, openbare
orde, sociale angst
Wie bekommert zich om de kwetsbaren? Middeleeuwen: de kerk, particulier initiatief
2 vragen staan centraal:
Waarom zou een samenleving zich bekommeren om kwetsbare groepen?
Wie moet zich bezighouden met sociaal werk?
Les 1:
Motieven voor sociaal werk:
1. Godsdienstig motief
-> Vanuit joodse, christelijke en islamitische geschriften
-> Naastenliefde, barmhartigheid, gerechtigheid
-> Vaak verplicht, maar niet altijd opgevolgd
2. Humanitaire waarden en deugden
-> Oorsprong in de oudheid
-> Humanitas: menselijkheid
-> Philantropia: menslievendheid
-> DEUGDEN: wat is een goede mens? (gastvrijheid,…)
3. Uit eigenbelang en voor openbare orde
-> Openbare orde en veiligheid voor de burgers
-> Armenzorg, onderwijs, voorzieningen, verenigingen
4. Sociale angst
-> Sociale wetten/hulp invoeren uit angst voor revolutie/opstand
5. Arbeids(plicht)
-> Om de arbeidsmarkt op peil te houden, is het nodig mensen zonder werk in leven
te houden, dan kunnen ze gezond en wel aan de slag als er weer werk is
6. Schuldgevoel en verontwaardiging
-> De elite voelt zich schuldig over de grote verschillen tussen arm en rijk
7. Emancipatie
-> Vrouwen kregen niet de kans om ‘professioneel’ actief te worden
-> Alleen: als vrijwilliger, met een taak in het verlengde van hun ‘zorgende’ natuur
-> Vanaf eind negentiende eeuw kregen ze steeds meer kansen. Daarom zijn
vrouwen van oudsher veel betrokken bij het ontstaan van sociaal werk
8. Professionalisering
-> Niet iets om ‘er naast’ te doen, maar volwaardig werk
-> Een beroep waarvoor je moet studeren en waarvoor een beroepscode geldt
-> Erkenning van het beroep Social Worker vanaf eind 19e eeuw
9. Mensenrechten als inspiratiebron
-> Vrijheid en gelijkheid
-> Het beroep van de SW’er is gebaseerd op mensenrechten
-> Internationaal: universele verklaring van de Rechten van de Mens (VN)
-> Nationaal: grondwet met de sociale grondrechten (wie kent er eentje?)
10. Ervaringsdeskundigheid
-> hoop, herstel en empowerment
-> opleiding
, Les 2:
De ontwikkeling van sociaal werk van middeleeuwen tot en met de verlichting
Middeleeuwen
o Sociale stratificatie
-> Standensamenleving
o Religie
-> Memento mori: gedenk te sterven: doe alles zodat je naar de hemel gaat
o Politiek
-> Voornamelijk monarchie, geen macht voor het volk
Godsdienstig motief
Vanuit joodse, christelijke en islamitische geschriften: naastenliefde, barmhartigheid,
gerechtigheid. Vaak verplicht, maar niet altijd opgevolgd
West-Europa in de middeleeuwen: christendom (rooms-katholiek) is alomtegenwoordig en
erg belangrijk. Hulp en zorg zijn geïnspireerd door: de zeven werken van barmhartigheid. Het
doen van deze werken is een opdracht van Jezus aan zijn volgelingen. ‘Ubi caritas ibi deus
est’: waar liefde is, daar is god.
Middeleeuwen: 7 werken van barmharigheid
1. De hongeren voeden
2. Wie dorst heeft, te drinken geven
3. De vreemdeling onderdak geven
4. Wie geen kleren heeft, kleding geven
5. Wie ziek is, verzorgen en bezoeken
6. Wie in de gevangenis zit, bezoeken
7. De doden begraven
-> Wie goed doet komt in de hemel terecht
Gasthuizen
Vanaf 1100 worden er in Nederland en Vlaanderen honderden gasthuizen opgericht door
sociaal ingestelde burgers (en dus niet altijd door de kerk):
o Logies voor pelgrims en reizigers
o Verzorging van zieken
o Pest- en lepralijders naar aparte huizen
o Huisvesting ouderen
o Logies voor daklozen: max. 3 nachten
o Opvang van weeskinderen en vondelingen
o Dolhuizen: voor idioten en onnozelen
Ook kloosters nemen soms deze rol opzich.
Waarom bekommert men zich om de kwetsbaren? Middeleeuwen: godsdienst, openbare
orde, sociale angst
Wie bekommert zich om de kwetsbaren? Middeleeuwen: de kerk, particulier initiatief
