Dhr. Callens
Organisatie van de gezondheidszorg
,Inhoudsopgave
1 Kenmerken van het Belgische gezondheidszorgsysteem ...........................................................3
1.1 Definitie gezondheidszorg......................................................................................................... 3
1.2 Gezondheidszorgsystemen ....................................................................................................... 3
1.3 Belgische gezondheidszorgsystemen........................................................................................ 5
1.4 Uitdagingen en aanpassingen voor gezondheidszorgsystemen ............................................... 8
1.5 Bevoegde werkgever............................................................................................................... 10
2 De ziekenhuizen .................................................................................................................... 16
2.1 Wat is een ziekenhuis? Soorten ziekenhuizen? ...................................................................... 16
2.2 Structuren van medische activiteit ......................................................................................... 18
2.3 Betrokkenheid van artsen bij besluitvorming medische raad ................................................ 20
2.4 Recht, programmering & vergunning ..................................................................................... 23
2.5 Erkenning ................................................................................................................................ 24
2.6 Financiering van ziekenhuizen ................................................................................................ 25
2.7 Samenwerkingsvormen tussen ziekenhuizen ......................................................................... 26
3 Eerstelijnszorg ...................................................................................................................... 28
4 De woonzorgcentra ............................................................................................................... 30
5 Geïntegreerde zorg ............................................................................................................... 32
6 Beroepsbeoefenaars in de gezondheidszorg .......................................................................... 33
6.1 Klassieke beroepen ................................................................................................................. 33
6.2 Niet-conventionele praktijken ................................................................................................ 37
6.3 Wet kwaliteitsvolle praktijkvoering ........................................................................................ 38
7 Beroepsgeheim ..................................................................................................................... 42
8 Privacy en de algemene verordening gegevensbescherming ................................................... 43
9 Patiëntenrechten .................................................................................................................. 55
10 Bio-ethiek ............................................................................................................................. 61
11 Medische aansprakelijkheid .................................................................................................. 66
Samenvatting Organisatie van de gezondheidszorg 2
,1 Kenmerken van het Belgische gezondheidszorgsysteem
1.1 Definitie gezondheidszorg
• Gezondheidszorg streeft herstel van verlies aan gezondheid na en behoud en/of bevorderen van
gezondheid
• Gezondheidszorg wordt best bekeken als een systeem → maakt het wel moeilijk om te sturen
o Systeembenadering → er worden beslissingen genomen op verschillende niveaus en die
bepalen hoe de zorg wordt uitgevoerd
o Beslissingen hebben een impact op hoe er met de patiënt wordt omgegaan
o Gezondheidszorg is moeilijk te sturen omdat er op verschillende niveaus beslissingen
genomen worden die een invloed hebben op hoe de gezondheidszorg werkt
o Gezondheidszorg is continu en dynamisch → is altijd aan het evolueren en dat zorgt
ervoor dat het moeilijk is om daar altijd vat op te hebben
o Het maakt deel uit van een groter geheel
▪ Ziekenhuizen, WZC en patiënten
▪ Regels van milieu, scholen voor verpleegkunde, kine, etc.
▪ Factoren van de maatschappij en ontwikkelingen
o → alle lagen hebben een impact op de andere lagen van de GZHZ (bv. epidemiologische
ontwikkelingen en artificiële intelligentie overheid, consultaties op afstand (apps
kunnen ervoor zorgen dat bepaalde parameters continu gemonitord kunnen worden en
geeft een beter beeld dan een eenmalige consultatie)
1.2 Gezondheidszorgsystemen
• Kenmerken
o Voortdurend in beweging → sturing is niet eenvoudig maar is wel mogelijk
o Verschillende sectoren met grote verschillen (ook qua bevoegdheid):
▪ Preventie/curatief
▪ Ziekenhuissector-huisartsenpraktijken
o Beslissingen op verschillende niveaus
o → pas goede organisatie van gezondheidszorg als er besef is van wisselwerking tussen
gezondheidszorgsysteem en gezondheidssysteem
• Inhoud
o Omvat
▪ Verschillende determinanten die invloed hebben op gezondheid
(risicopreventie, wetenschappelijk onderzoek, opleiding,… )
▪ Activiteiten die tot doel hebben gezondheid te bevorderen/te herstellen/te
behouden
▪ Activiteiten die gezondheid indirect beïnvloeden (onderwijs, milieu,
onderzoek…)
o Doelstelling:
▪ Individuele (=bevorderen van individuele zorgverstrekking) en collectieve
doelstelling (=bescherming van volksgezondheid/gezondheid van bevolking):
• Voorkomen van ziekte
• Verlengen van levensduur
• Bevorderen van gezondheid
• Verbeteren van kwaliteit van zorg
Samenvatting Organisatie van de gezondheidszorg 3
, • Wisselwerking gezondheidszorg- en gezondheidssysteem
o Definitie van volksgezondheid (W.G.U.)
o Omschrijving van gezondheidssysteem →besluitvorming beïnvloed door andere
systemen (o.a. maatschappij)
• Wisselwerking gezondheidszorg en maatschappij
o Zie arbeid
o Zie technologie
o Invloed van socio-economische factoren op de gezondheid
▪ Gezinssituatie
▪ Levenswijze → roken, alcohol, sportief, etc.
▪ Arm/rijk
▪ Studeren → hogere levensverwachting, hoe hoger de behaalde graad van
onderwijs is
▪ Eigen woning/huren van woning
• Verschillende soorten gezondheidszorgsystemen → er zijn 2 grote soorten
o Publiek-gefinancierde systemen
▪ Duitsland begon in de 19de eeuw met sociale zekerheid omdat mensen niet
kunnen kiezen of voorspellen dat ze ziek worden of iets voorhebben → de
inkomsten worden beheerd door de werkgevers en werknemers door sociale
bijdrage en de toegang tot sociale zekerheid is niet op basis van inkomen, maar
op basis van behoefte
▪ Verenigd koninkrijk werkt met centraal georganiseerde systemen → via
belastingen organiseert en financiert de overheid de gezondheidszorg
o Privé-gefinancierde systemen
▪ In Amerika is het voornamelijk privé → zolang dat je werk hebt, heb je een
“deftige” verzekering, maar bij dit systeem vallen veel mensen uit de boot
• Financiering gezondheidszorgsystemen
o Privé financiering → klemtoon op individuele privéstrekking/efficiëntie
▪ Voordeel is kosteneffectief → mensen gaan kijken of dat de zorg wel
verantwoord is, moet die zorg wel gedaan worden? → er is minder
overconsumptie en dus gaan mensen gaan zeer kostenefficiënt te werk
▪ Nadeel is dat het niet toegankelijk is en mensen gaan dood, kunnen geen
gebruikmaken van goede ziekenhuizen en vallen uit de boot
▪ → Het is dus misschien wel kosteneffectief, maar absoluut niet rechtvaardig
aangezien heel veel mensen geen zorg ontvangen
o Publieke financiering → via belastingen of sociale bijdragen, hierbij is er meer aandacht
voor toegankelijkheid
o De wijze van financiering van gezondheidszorg heeft een invloed op het systeem →
spreiding en toegankelijkheid van de zorg, kosteneffectiviteit
o Wijze van financiering van zorgaanbieder heeft ook een invloed op het systeem →
indien er geen bemoeienis is van een derde partij ontstaat er informatie-asymmetrie
• Objectieven gezondheidszorgsystemen → kostenefficiënt en toegankelijk voor iedereen
Samenvatting Organisatie van de gezondheidszorg 4
Organisatie van de gezondheidszorg
,Inhoudsopgave
1 Kenmerken van het Belgische gezondheidszorgsysteem ...........................................................3
1.1 Definitie gezondheidszorg......................................................................................................... 3
1.2 Gezondheidszorgsystemen ....................................................................................................... 3
1.3 Belgische gezondheidszorgsystemen........................................................................................ 5
1.4 Uitdagingen en aanpassingen voor gezondheidszorgsystemen ............................................... 8
1.5 Bevoegde werkgever............................................................................................................... 10
2 De ziekenhuizen .................................................................................................................... 16
2.1 Wat is een ziekenhuis? Soorten ziekenhuizen? ...................................................................... 16
2.2 Structuren van medische activiteit ......................................................................................... 18
2.3 Betrokkenheid van artsen bij besluitvorming medische raad ................................................ 20
2.4 Recht, programmering & vergunning ..................................................................................... 23
2.5 Erkenning ................................................................................................................................ 24
2.6 Financiering van ziekenhuizen ................................................................................................ 25
2.7 Samenwerkingsvormen tussen ziekenhuizen ......................................................................... 26
3 Eerstelijnszorg ...................................................................................................................... 28
4 De woonzorgcentra ............................................................................................................... 30
5 Geïntegreerde zorg ............................................................................................................... 32
6 Beroepsbeoefenaars in de gezondheidszorg .......................................................................... 33
6.1 Klassieke beroepen ................................................................................................................. 33
6.2 Niet-conventionele praktijken ................................................................................................ 37
6.3 Wet kwaliteitsvolle praktijkvoering ........................................................................................ 38
7 Beroepsgeheim ..................................................................................................................... 42
8 Privacy en de algemene verordening gegevensbescherming ................................................... 43
9 Patiëntenrechten .................................................................................................................. 55
10 Bio-ethiek ............................................................................................................................. 61
11 Medische aansprakelijkheid .................................................................................................. 66
Samenvatting Organisatie van de gezondheidszorg 2
,1 Kenmerken van het Belgische gezondheidszorgsysteem
1.1 Definitie gezondheidszorg
• Gezondheidszorg streeft herstel van verlies aan gezondheid na en behoud en/of bevorderen van
gezondheid
• Gezondheidszorg wordt best bekeken als een systeem → maakt het wel moeilijk om te sturen
o Systeembenadering → er worden beslissingen genomen op verschillende niveaus en die
bepalen hoe de zorg wordt uitgevoerd
o Beslissingen hebben een impact op hoe er met de patiënt wordt omgegaan
o Gezondheidszorg is moeilijk te sturen omdat er op verschillende niveaus beslissingen
genomen worden die een invloed hebben op hoe de gezondheidszorg werkt
o Gezondheidszorg is continu en dynamisch → is altijd aan het evolueren en dat zorgt
ervoor dat het moeilijk is om daar altijd vat op te hebben
o Het maakt deel uit van een groter geheel
▪ Ziekenhuizen, WZC en patiënten
▪ Regels van milieu, scholen voor verpleegkunde, kine, etc.
▪ Factoren van de maatschappij en ontwikkelingen
o → alle lagen hebben een impact op de andere lagen van de GZHZ (bv. epidemiologische
ontwikkelingen en artificiële intelligentie overheid, consultaties op afstand (apps
kunnen ervoor zorgen dat bepaalde parameters continu gemonitord kunnen worden en
geeft een beter beeld dan een eenmalige consultatie)
1.2 Gezondheidszorgsystemen
• Kenmerken
o Voortdurend in beweging → sturing is niet eenvoudig maar is wel mogelijk
o Verschillende sectoren met grote verschillen (ook qua bevoegdheid):
▪ Preventie/curatief
▪ Ziekenhuissector-huisartsenpraktijken
o Beslissingen op verschillende niveaus
o → pas goede organisatie van gezondheidszorg als er besef is van wisselwerking tussen
gezondheidszorgsysteem en gezondheidssysteem
• Inhoud
o Omvat
▪ Verschillende determinanten die invloed hebben op gezondheid
(risicopreventie, wetenschappelijk onderzoek, opleiding,… )
▪ Activiteiten die tot doel hebben gezondheid te bevorderen/te herstellen/te
behouden
▪ Activiteiten die gezondheid indirect beïnvloeden (onderwijs, milieu,
onderzoek…)
o Doelstelling:
▪ Individuele (=bevorderen van individuele zorgverstrekking) en collectieve
doelstelling (=bescherming van volksgezondheid/gezondheid van bevolking):
• Voorkomen van ziekte
• Verlengen van levensduur
• Bevorderen van gezondheid
• Verbeteren van kwaliteit van zorg
Samenvatting Organisatie van de gezondheidszorg 3
, • Wisselwerking gezondheidszorg- en gezondheidssysteem
o Definitie van volksgezondheid (W.G.U.)
o Omschrijving van gezondheidssysteem →besluitvorming beïnvloed door andere
systemen (o.a. maatschappij)
• Wisselwerking gezondheidszorg en maatschappij
o Zie arbeid
o Zie technologie
o Invloed van socio-economische factoren op de gezondheid
▪ Gezinssituatie
▪ Levenswijze → roken, alcohol, sportief, etc.
▪ Arm/rijk
▪ Studeren → hogere levensverwachting, hoe hoger de behaalde graad van
onderwijs is
▪ Eigen woning/huren van woning
• Verschillende soorten gezondheidszorgsystemen → er zijn 2 grote soorten
o Publiek-gefinancierde systemen
▪ Duitsland begon in de 19de eeuw met sociale zekerheid omdat mensen niet
kunnen kiezen of voorspellen dat ze ziek worden of iets voorhebben → de
inkomsten worden beheerd door de werkgevers en werknemers door sociale
bijdrage en de toegang tot sociale zekerheid is niet op basis van inkomen, maar
op basis van behoefte
▪ Verenigd koninkrijk werkt met centraal georganiseerde systemen → via
belastingen organiseert en financiert de overheid de gezondheidszorg
o Privé-gefinancierde systemen
▪ In Amerika is het voornamelijk privé → zolang dat je werk hebt, heb je een
“deftige” verzekering, maar bij dit systeem vallen veel mensen uit de boot
• Financiering gezondheidszorgsystemen
o Privé financiering → klemtoon op individuele privéstrekking/efficiëntie
▪ Voordeel is kosteneffectief → mensen gaan kijken of dat de zorg wel
verantwoord is, moet die zorg wel gedaan worden? → er is minder
overconsumptie en dus gaan mensen gaan zeer kostenefficiënt te werk
▪ Nadeel is dat het niet toegankelijk is en mensen gaan dood, kunnen geen
gebruikmaken van goede ziekenhuizen en vallen uit de boot
▪ → Het is dus misschien wel kosteneffectief, maar absoluut niet rechtvaardig
aangezien heel veel mensen geen zorg ontvangen
o Publieke financiering → via belastingen of sociale bijdragen, hierbij is er meer aandacht
voor toegankelijkheid
o De wijze van financiering van gezondheidszorg heeft een invloed op het systeem →
spreiding en toegankelijkheid van de zorg, kosteneffectiviteit
o Wijze van financiering van zorgaanbieder heeft ook een invloed op het systeem →
indien er geen bemoeienis is van een derde partij ontstaat er informatie-asymmetrie
• Objectieven gezondheidszorgsystemen → kostenefficiënt en toegankelijk voor iedereen
Samenvatting Organisatie van de gezondheidszorg 4
