Inleiding psychologie
Docente: Margriet Bolding
In tentamen wordt ook veel naar de kernbegrippen gevraagd!!!!
Inhoudsopgave
Hoorcollege 1: 13 september ............................................................................................................................ 1
Les 2 woe 20 sept. ............................................................................................................................................ 8
Hoorcollege 3: hoofdstuk 4 en 5, leren en geheugen ...................................................................................... 18
Hoorcollege 4| Denken................................................................................................................................... 26
Deel 2: Intelligentie ........................................................................................................................................ 35
Hoorcollege 5 : motivatie en emotie............................................................................................................... 40
Hoorcollege 6: persoonlijkheid ....................................................................................................................... 49
Hoorcollege 7 psychische stoornissen............................................................................................................. 54
Hoorcollege 1: 13 september
Psychologie is geen psychiatrie
Gerardus Heymans
1892: eerste lab in Groningen
Experimentele psychologie: W. Wundt
Freud -> psycholoog.
Tentamentips
MC tentamen vraagt nauwkeurig lezen
Vragen niet te grondig lezen (WTF?!) want dan lijkt elk antwoord goed
Oefen met de stof
Vertrouwen hebben
Het onderwerp en de methode van de psychologie
Psychologie en menswetenschappen:
subject (psycholoog) en object (onderwerp van studie) vallen samen:
We bestuderen met de mens meteen onszelf:
- Is handig, omdat we ons in anderen kunnen verplaatsen
- Is onhandig, omdat we onszelf moeilijk kunnen overstijgen. Moeilijk om je
hoofd of gevoel blanco te maken om dingen en gedrag te accepteren.
-
, - Object en subject vallen samen; dat heeft zo z’n voor- en nadelen; voordeel: we
kunnen ons min of meer verplaatsen in ons onderzoeksobject; het kost ook moeite
om afstand te bewaren.
- Zie vorige dia: welke methode is juist? Of zijn er meerdere bruikbare methoden om
de werkelijkheid te ontsluieren, te kennen?
De wetenschappelijke methode van de psychologie
Hoe stellen we het dan op?
Wetenschappelijke methode
Opstellen hypothese (zegt iets over de verwachting van de uitkomst. Bij het volgen
van colleges onthouden we dingen meer. Verwachting is dan ik denk dat ik 20 procent
van de woorden van de docent onthoud na het eerste hoorcollege) oftewel hebben
hoorcolleges zin?
Zorg ervoor dat je idee falsifieerbaar (iets kunnen weerleggen, het klopt of het
klopt niet) is (Is spinazie lekkerder dan andijvie? Zijn de Rolling Stones beter
dan de Beatles?) zijn geen goede hypotheses, dat is een kwestie van smaak!
Dus gedragen mensen zich na het luisteren van de muziek van de Beatles
vrolijker, glimlachen ze meer en dat weer meten etc.
Operationaliseer begrippen
Doen van voorspellingen
Toetsen door waarneming
experimenten/ vragenlijst / observatie (mensen in hun natuurlijke habitat
observeren. Hoe zitten mensen er bijvoorbeeld bij in de klas om conclusie te
trekken over hoe interessant het is wat de docent verteld)/ casestudy (1.
Object, 1 mens wat je onderzoekt, gebruiken we vaak bij bijzondere
gebeurtenissen. Voorbeeld 1 bijzondere man bij een ongelijk heeft hij een
loden pijp gekregen overleefde dat, maar dingen in hersenen zijn aangetast,
, dus kijken naar hoe hij zich daarvoor en nu gedroeg dat ze kunnen kijken naar
daar in de hersenen komt dat vandaan dat hij nu boos is maar daarvoor niet.)
Evalueren/ Publiceren / Repliceren (publiceren, weten dat iedereen je onderzoekt ziet
en repliceren is dat mensen het onderzoek over kunnen doen controleren of dat nog
steeds zo is etc.)
De methode van de psychologie
Ethische aspecten experimenten?
- Misleiding
- Emotionele impact
- Dierproeven. Is nu discutabel, mag niet echt meer. Dieren hebben ook gevoel en pijn.
Methode van de psychologie
Best lastig om nieuwe kennis te vergaren, want we hebben wel wat beperkingen, o.a.:
- Confirmation bias: de neiging van mensen om op zoek te gaan naar bewijzen voor
hun verwachtingen en informatie die hun verwachtingen tegenspreekt te negeren.
(zijn fouten van een onderzoek) Info opzoeken die jouw mening bevestigt en niet
opzoek gaat naar info die het tegendeel beweert. Alleen dat wat jouw mening
bevestigd.
- Self-serving bias: neiging om jezelf als beter te zien dan de rest (strategische interne
en externe attributie). Info opzoeken die jouw mening bevestigt en niet opzoek gaat
naar info die het tegendeel beweert. Alleen dat wat jouw mening bevestigd.
Jezelf als beter zien dan de rest. Hoe goed kan je autorijden, dan zegt die dan ik kan
beter autorijden dan gemiddeld.
Object en subject vallen samen; dat heeft zo z’n voor- en nadelen; voordeel: we kunnen
ons min of meer verplaatsen in ons onderzoeksobject; het kost ook moeite om afstand te
bewaren.
“Clever Hans (hans is het paard)”: een voorbeeld van een experimenter-expectancy effect,
waarbij men (on)bewust proefpersonen beïnvloedt in de richting van het gewenste effect
, Paard die werd getraind om rekensommen te maken. Moest aangeven met aantal keren met
z’n hoef stampen.
Bleek dat zn baas onbewust een knikte gaf of wat dan ook om aan te geven dat paard moest
stoppen. Dus eigenlijk was het paard aangeleerd te stoppen op het moment dat zijn baas
een bepaalde beweging deed. Een onbewuste reactie waarop het paard reageerde. Daarom
meer bewust op het effect wat de onderzoeker heeft op de geproefde personen. Zoals
meeknikken etc. kan niet.
Hoe vertekeningen dan te beperken (soorten onderzoek):
Placebo (iets doen wat totaal geen invloed zou moeten hebben maar dat toch
hebben. Zoals bijvoorbeeld denken dat je medicijnen slikt tegen hoofdpijn,
maar is niet zo want is eigenlijk suikertabletje dus zat in je hoofd.) kunnen niet
vaststellen dat het dus echt zo is vanwege dit effect.
Randomisering (zo random mogelijk maken dus zo random mogelijk mensen
onderzoeken en niet perse van die ene afdeling. )
(dubbel)blind onderzoek (is onderzoek waarbij de onderzoeker ook niet weet
wie de interventie krijgt of niet.?????
Perspectieven binnen de psychologie
Je kunt op verschillende manier en vanuit verschillende invalshoeken naar iets (waaronder
psychologische fenomenen) kijken.
Voor sommige onderzoeksvragen zijn bepaalde perspectieven handiger dan andere
Je kunt een perspectief zien als een “focus”/ “aanvliegroute”. Voorbeeld je wil wat weten
over de hersenen dus die je een neuropsychologie als aanvliegroute.
1. Biologisch perspectief
Descartes: (17e eeuw) (ik denk dus ik ben zei hij)
• Grondlegger van het Dualisme: Lichaam en spirituele geest zijn gescheiden.
Docente: Margriet Bolding
In tentamen wordt ook veel naar de kernbegrippen gevraagd!!!!
Inhoudsopgave
Hoorcollege 1: 13 september ............................................................................................................................ 1
Les 2 woe 20 sept. ............................................................................................................................................ 8
Hoorcollege 3: hoofdstuk 4 en 5, leren en geheugen ...................................................................................... 18
Hoorcollege 4| Denken................................................................................................................................... 26
Deel 2: Intelligentie ........................................................................................................................................ 35
Hoorcollege 5 : motivatie en emotie............................................................................................................... 40
Hoorcollege 6: persoonlijkheid ....................................................................................................................... 49
Hoorcollege 7 psychische stoornissen............................................................................................................. 54
Hoorcollege 1: 13 september
Psychologie is geen psychiatrie
Gerardus Heymans
1892: eerste lab in Groningen
Experimentele psychologie: W. Wundt
Freud -> psycholoog.
Tentamentips
MC tentamen vraagt nauwkeurig lezen
Vragen niet te grondig lezen (WTF?!) want dan lijkt elk antwoord goed
Oefen met de stof
Vertrouwen hebben
Het onderwerp en de methode van de psychologie
Psychologie en menswetenschappen:
subject (psycholoog) en object (onderwerp van studie) vallen samen:
We bestuderen met de mens meteen onszelf:
- Is handig, omdat we ons in anderen kunnen verplaatsen
- Is onhandig, omdat we onszelf moeilijk kunnen overstijgen. Moeilijk om je
hoofd of gevoel blanco te maken om dingen en gedrag te accepteren.
-
, - Object en subject vallen samen; dat heeft zo z’n voor- en nadelen; voordeel: we
kunnen ons min of meer verplaatsen in ons onderzoeksobject; het kost ook moeite
om afstand te bewaren.
- Zie vorige dia: welke methode is juist? Of zijn er meerdere bruikbare methoden om
de werkelijkheid te ontsluieren, te kennen?
De wetenschappelijke methode van de psychologie
Hoe stellen we het dan op?
Wetenschappelijke methode
Opstellen hypothese (zegt iets over de verwachting van de uitkomst. Bij het volgen
van colleges onthouden we dingen meer. Verwachting is dan ik denk dat ik 20 procent
van de woorden van de docent onthoud na het eerste hoorcollege) oftewel hebben
hoorcolleges zin?
Zorg ervoor dat je idee falsifieerbaar (iets kunnen weerleggen, het klopt of het
klopt niet) is (Is spinazie lekkerder dan andijvie? Zijn de Rolling Stones beter
dan de Beatles?) zijn geen goede hypotheses, dat is een kwestie van smaak!
Dus gedragen mensen zich na het luisteren van de muziek van de Beatles
vrolijker, glimlachen ze meer en dat weer meten etc.
Operationaliseer begrippen
Doen van voorspellingen
Toetsen door waarneming
experimenten/ vragenlijst / observatie (mensen in hun natuurlijke habitat
observeren. Hoe zitten mensen er bijvoorbeeld bij in de klas om conclusie te
trekken over hoe interessant het is wat de docent verteld)/ casestudy (1.
Object, 1 mens wat je onderzoekt, gebruiken we vaak bij bijzondere
gebeurtenissen. Voorbeeld 1 bijzondere man bij een ongelijk heeft hij een
loden pijp gekregen overleefde dat, maar dingen in hersenen zijn aangetast,
, dus kijken naar hoe hij zich daarvoor en nu gedroeg dat ze kunnen kijken naar
daar in de hersenen komt dat vandaan dat hij nu boos is maar daarvoor niet.)
Evalueren/ Publiceren / Repliceren (publiceren, weten dat iedereen je onderzoekt ziet
en repliceren is dat mensen het onderzoek over kunnen doen controleren of dat nog
steeds zo is etc.)
De methode van de psychologie
Ethische aspecten experimenten?
- Misleiding
- Emotionele impact
- Dierproeven. Is nu discutabel, mag niet echt meer. Dieren hebben ook gevoel en pijn.
Methode van de psychologie
Best lastig om nieuwe kennis te vergaren, want we hebben wel wat beperkingen, o.a.:
- Confirmation bias: de neiging van mensen om op zoek te gaan naar bewijzen voor
hun verwachtingen en informatie die hun verwachtingen tegenspreekt te negeren.
(zijn fouten van een onderzoek) Info opzoeken die jouw mening bevestigt en niet
opzoek gaat naar info die het tegendeel beweert. Alleen dat wat jouw mening
bevestigd.
- Self-serving bias: neiging om jezelf als beter te zien dan de rest (strategische interne
en externe attributie). Info opzoeken die jouw mening bevestigt en niet opzoek gaat
naar info die het tegendeel beweert. Alleen dat wat jouw mening bevestigd.
Jezelf als beter zien dan de rest. Hoe goed kan je autorijden, dan zegt die dan ik kan
beter autorijden dan gemiddeld.
Object en subject vallen samen; dat heeft zo z’n voor- en nadelen; voordeel: we kunnen
ons min of meer verplaatsen in ons onderzoeksobject; het kost ook moeite om afstand te
bewaren.
“Clever Hans (hans is het paard)”: een voorbeeld van een experimenter-expectancy effect,
waarbij men (on)bewust proefpersonen beïnvloedt in de richting van het gewenste effect
, Paard die werd getraind om rekensommen te maken. Moest aangeven met aantal keren met
z’n hoef stampen.
Bleek dat zn baas onbewust een knikte gaf of wat dan ook om aan te geven dat paard moest
stoppen. Dus eigenlijk was het paard aangeleerd te stoppen op het moment dat zijn baas
een bepaalde beweging deed. Een onbewuste reactie waarop het paard reageerde. Daarom
meer bewust op het effect wat de onderzoeker heeft op de geproefde personen. Zoals
meeknikken etc. kan niet.
Hoe vertekeningen dan te beperken (soorten onderzoek):
Placebo (iets doen wat totaal geen invloed zou moeten hebben maar dat toch
hebben. Zoals bijvoorbeeld denken dat je medicijnen slikt tegen hoofdpijn,
maar is niet zo want is eigenlijk suikertabletje dus zat in je hoofd.) kunnen niet
vaststellen dat het dus echt zo is vanwege dit effect.
Randomisering (zo random mogelijk maken dus zo random mogelijk mensen
onderzoeken en niet perse van die ene afdeling. )
(dubbel)blind onderzoek (is onderzoek waarbij de onderzoeker ook niet weet
wie de interventie krijgt of niet.?????
Perspectieven binnen de psychologie
Je kunt op verschillende manier en vanuit verschillende invalshoeken naar iets (waaronder
psychologische fenomenen) kijken.
Voor sommige onderzoeksvragen zijn bepaalde perspectieven handiger dan andere
Je kunt een perspectief zien als een “focus”/ “aanvliegroute”. Voorbeeld je wil wat weten
over de hersenen dus die je een neuropsychologie als aanvliegroute.
1. Biologisch perspectief
Descartes: (17e eeuw) (ik denk dus ik ben zei hij)
• Grondlegger van het Dualisme: Lichaam en spirituele geest zijn gescheiden.
