METHODOLOGIE VAN DE
SOCIALE
WETENSCHAPPEN
,HOOFDSTUK 1 – WAAROM SOCIAALWETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK?
INLEIDING
Methodologie verwijst naar de wijze waarop het hele proces van wetenschapsbeoefening
functioneert, en houdt dus niet alleen de kennis en beheersing van methoden en
technieken in.
ENKELE VOORBEELDEN
Om te spreken van causaliteit moet er aan drie voorwaarden voldaan zijn:
(1) Er moet een statistisch verband zijn tussen gebeurtenis A en gebeurtenis B
(2) Gebeurtenis A moet voorafgaan aan gebeurtenis B
(3) Het statistisch verband tussen gebeurtenis A en B mag niet te wijten zijn aan een
derde gebeurtenis C
HOOFDSTUK 2 – BOUWSTENEN EN SOORTEN SOCIAALWETENSCHAPPELIJK
ONDERZOEK
INLEIDING
Sociaalwetenschappelijk onderzoek de productie van geldige betrouwbare kennis over de
sociale realiteit door het combineren van theorie en empirie, waarbij methodologische
principes rigoureus worden toegepast.
BOUWSTENEN VAN SOCIAALWETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK
THEORIE
Theorie het geheel van samenhangende uitspraken of proposities die bepaalde
fenomenen beschrijven.
Sociaalwetenschappelijke theorieën zijn opgebouwd uit twee elementen:
(1) Concepten algemeen en abstract idee dat als label dient om waarneembare zaken te
categoriseren
(2) Proposities veronderstelde relaties tussen concepten
JDC-model stelt dat een slopende job (concept) gelinkt is aan stress (propositie)
,Goede sociaalwetenschappelijk theorieën bezitten een aantal belangrijke kenmerken:
(1) Een theorie moet logisch consistent zijn
· De uitspraken die een theorie omvat, mogen elkaar niet tegenspreken
· Hoe spaarzamer de set aan uitspraken die nodig zijn om een fenomeen te
begrijpen, hoe beter
(2) Een theorie moet over een zeker mate van veralgemeenbaarheid beschikken
· Een theorie is meer dan een beschrijving van één fenomeen op een heel concrete
plaats en tijd
· Hoe breed deze reikwijdte is, kan sterk variëren van theorie tot theorie
Formele theorie een soort theorie die ervan uitgaat dat je allerhande sociale fenomenen
los van de concrete inhoud kan verklaren vanuit enkele vormelijke basisprincipes. Een
zeer gedetailleerde en specifieke theorie die vaak wiskundig is en wordt gebruikt voor
nauwkeurige voorspellingen in een specifiek gebied, zoals de natuurwetenschappen.
Grand theorie een soort theorie die sociale fenomenen probeert te vatten vanuit één
abstract conceptueel kader, waarin het ordenen van concepten belangrijker is dan het
begrijpen van de sociale werkelijkheid. Een zeer abstracte en algemene theorie die
probeert fundamentele aspecten van de werkelijkheid te begrijpen, maar niet geschikt is
voor het testen van specifieke situaties. Het heeft een brede toepassing in verschillende
domeinen.
Middle range theorie theorieën die berusten op een reeks aannames over één bepaald
sociaal fenomeen, waaruit hypothesen kunnen worden afgeleid die op hun beurt
empirisch getoetst worden. Een theorie die breder is dan een formele theorie en zich richt
op het verklaren van fenomenen binnen een bepaald vakgebied, zoals sociologie, zonder
te abstract te worden.
(3) Een theorie moet empirisch toetsbaar zijn
· Verifieerbaarheid de mogelijkheid om door observatie te toetsen of theoretische
aannames overeenstemmen met de werkelijkheid
· Falsifieerbaarheid de mogelijkheid om door observatie de eventuele onjuistheid
van kennis aan te tonen, weerlegbaarheid
· Repliceren het herhalen van het onderzoek om te kijken als je tot dezelfde
conclusies komt
, EMPIRIE
Empirie het ervaren van de wereld rondom ons door waarneming
Empirische cyclus bestaat uit vier verschillende fasen:
(1) Observatie het doelgericht verzamelen, groeperen of beschrijven van gegevens over
de werkelijkheid
(2) Inductie vanuit het empirische feitenmateriaal wetmatigheden en theoretische
proposities ontwikkeld
(3) Deductie toetsbare voorspellingen worden opgesteld
(4) Toetsing het nagaan of de vooropgestelde hypothese wordt ondersteund of
verworpen
INDUCTIE
EMPIRIE THEORIE
DEDUCTIE
INDUCTIE EN DEDUCTIE
Inductie op basis van specifieke waarnemingen komen tot een algemene regel
Deductie een gevolgtrekking van het algemene naar het specifieke
Voorbeeld witte en zwarte zwanen
SOCIALE
WETENSCHAPPEN
,HOOFDSTUK 1 – WAAROM SOCIAALWETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK?
INLEIDING
Methodologie verwijst naar de wijze waarop het hele proces van wetenschapsbeoefening
functioneert, en houdt dus niet alleen de kennis en beheersing van methoden en
technieken in.
ENKELE VOORBEELDEN
Om te spreken van causaliteit moet er aan drie voorwaarden voldaan zijn:
(1) Er moet een statistisch verband zijn tussen gebeurtenis A en gebeurtenis B
(2) Gebeurtenis A moet voorafgaan aan gebeurtenis B
(3) Het statistisch verband tussen gebeurtenis A en B mag niet te wijten zijn aan een
derde gebeurtenis C
HOOFDSTUK 2 – BOUWSTENEN EN SOORTEN SOCIAALWETENSCHAPPELIJK
ONDERZOEK
INLEIDING
Sociaalwetenschappelijk onderzoek de productie van geldige betrouwbare kennis over de
sociale realiteit door het combineren van theorie en empirie, waarbij methodologische
principes rigoureus worden toegepast.
BOUWSTENEN VAN SOCIAALWETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK
THEORIE
Theorie het geheel van samenhangende uitspraken of proposities die bepaalde
fenomenen beschrijven.
Sociaalwetenschappelijke theorieën zijn opgebouwd uit twee elementen:
(1) Concepten algemeen en abstract idee dat als label dient om waarneembare zaken te
categoriseren
(2) Proposities veronderstelde relaties tussen concepten
JDC-model stelt dat een slopende job (concept) gelinkt is aan stress (propositie)
,Goede sociaalwetenschappelijk theorieën bezitten een aantal belangrijke kenmerken:
(1) Een theorie moet logisch consistent zijn
· De uitspraken die een theorie omvat, mogen elkaar niet tegenspreken
· Hoe spaarzamer de set aan uitspraken die nodig zijn om een fenomeen te
begrijpen, hoe beter
(2) Een theorie moet over een zeker mate van veralgemeenbaarheid beschikken
· Een theorie is meer dan een beschrijving van één fenomeen op een heel concrete
plaats en tijd
· Hoe breed deze reikwijdte is, kan sterk variëren van theorie tot theorie
Formele theorie een soort theorie die ervan uitgaat dat je allerhande sociale fenomenen
los van de concrete inhoud kan verklaren vanuit enkele vormelijke basisprincipes. Een
zeer gedetailleerde en specifieke theorie die vaak wiskundig is en wordt gebruikt voor
nauwkeurige voorspellingen in een specifiek gebied, zoals de natuurwetenschappen.
Grand theorie een soort theorie die sociale fenomenen probeert te vatten vanuit één
abstract conceptueel kader, waarin het ordenen van concepten belangrijker is dan het
begrijpen van de sociale werkelijkheid. Een zeer abstracte en algemene theorie die
probeert fundamentele aspecten van de werkelijkheid te begrijpen, maar niet geschikt is
voor het testen van specifieke situaties. Het heeft een brede toepassing in verschillende
domeinen.
Middle range theorie theorieën die berusten op een reeks aannames over één bepaald
sociaal fenomeen, waaruit hypothesen kunnen worden afgeleid die op hun beurt
empirisch getoetst worden. Een theorie die breder is dan een formele theorie en zich richt
op het verklaren van fenomenen binnen een bepaald vakgebied, zoals sociologie, zonder
te abstract te worden.
(3) Een theorie moet empirisch toetsbaar zijn
· Verifieerbaarheid de mogelijkheid om door observatie te toetsen of theoretische
aannames overeenstemmen met de werkelijkheid
· Falsifieerbaarheid de mogelijkheid om door observatie de eventuele onjuistheid
van kennis aan te tonen, weerlegbaarheid
· Repliceren het herhalen van het onderzoek om te kijken als je tot dezelfde
conclusies komt
, EMPIRIE
Empirie het ervaren van de wereld rondom ons door waarneming
Empirische cyclus bestaat uit vier verschillende fasen:
(1) Observatie het doelgericht verzamelen, groeperen of beschrijven van gegevens over
de werkelijkheid
(2) Inductie vanuit het empirische feitenmateriaal wetmatigheden en theoretische
proposities ontwikkeld
(3) Deductie toetsbare voorspellingen worden opgesteld
(4) Toetsing het nagaan of de vooropgestelde hypothese wordt ondersteund of
verworpen
INDUCTIE
EMPIRIE THEORIE
DEDUCTIE
INDUCTIE EN DEDUCTIE
Inductie op basis van specifieke waarnemingen komen tot een algemene regel
Deductie een gevolgtrekking van het algemene naar het specifieke
Voorbeeld witte en zwarte zwanen
