Samenvatting Ethiek de basis - Ethiek de basis

Samenvatting Ethiek

Hoofdstuk 1:

Moreel oordeel > een oordeel dat gaat over het gedrag van mensen en hoe mensen met
elkaar omgaan. Het gaat om het maken van een beslissing war juist of fout is, gebaseerd op
jouw eigen waarden en normen. Het is een soort morele kompas dat je helpt bepalen wat je
wel en niet goed vindt.

Intuïtief moreel oordeel = een moreel oordeel dat kant-en-klaar ontstaat in je bewustzijn
zonder dat je erover na hoeft te denken.

5 kenmerken van het herkennen van morele oordelen:

- Moreel oordeel gaat over menselijk gedrag
- Moreel oordeel overstijgt het individuele – universaliteitsprincipe = dat iets alleen
goed is als het voor iedereen geldt. Dus als een regel of handeling niet eerlijk is voor
iedereen, dan is het niet goed. Het helpt ons om te bepalen wat eerlijk en
rechtvaardig is voor iedereen.
- Moreel oordeel is normatief – hoe je behoort te handelen
- Moreel oordeel is gericht op het goede – goed samenleven
- Moreel oordeel kan morele verontwaardiging veroorzaken – als je immoreel wordt
behandeld, Morele verontwaardiging is wanneer je heel boos of verontwaardigd bent
omdat iets oneerlijk of slecht is. Het is een sterke reactie op iets wat niet klopt
volgens jouw eigen normen en waarden.

Onderscheiden moreel oordeel:

- Subjectief: je voelt dat je het oneens bent met de ander. Het oordeel brengt een
bepaald gevoel met zich mee (ervaren).
- Objectief: je weet wat je mening is. Je kent je oordeel (Feiten, kennis).
- Normatief: je oordeelt dat iets goed of slecht is. Je vindt dat het goed is (oordelen).

Moreel uitgangspunt = omschrijving van iets dat op zichzelf nastrevenswaardig is betreffende
menselijke samenleving. Kenmerk is dat ze universeel zijn.

Moraal = het geheel van gedeelde morele oordelen van een groep dat ontstaat in het
gesprek. Het is het geheel van morele regels waaraan wij onszelf en anderen in redelijkheid
gehouden achten.

Ethiek = de wetenschap die moraal bestudeert en die tracht de moraal verder te helpen door
nieuwe argumenten te ontwikkelen en te gebruiken in afwegingen.

Verschillende morele oordelen, verschillen in moraal tussen landen (normen en waarden).

Normen en waarden zijn universeel. (gelden voor iedereen)

, Moreel vertoog = het geheel aan communicatie en interactie waarin mensen hun morele
oordelen, en daarmee hun moraal, vormen en op elkaar afstemmen.

Moraal is doorlopend in ontwikkeling nu.

Gedrag afmeten aan de goede/ slechte kant > wegen en oordelen > hoe doe je dat? > morele
vragen stellen en beantwoorden > oordeel

Vragen:
 Mag je liegen?
 Hoor je afspraken na te komen?
 Hoor je rekening te houden met anderen?
 Mag je pesten op de werkvloer/in de klas?

*normen > Hoor

Bij een specifieke morele vraag gaat het in de kern om een algemenere vraag. De specifieke
vraag
Mag de minister liegen over zijn nevenfuncties?
Gaat over een algemene vraag
Mag je liegen? Of
Gelden morele regels voor iedereen?

Norm is gedragsregel is de weg richting de waarde (hogere doel), norm kan niet zonder
waarde en andersom.

Wat goed en fout is liggen besloten in onze waarden (morele uitgangspunten) en normen.

Waarden ken je als 1 woord een woord waar mensen blij van woord
(Morele) waarden zijn begrippen waarmee we uitdrukken wat we het doel vinden van goed
gedrag. Voorbeelden:

 Vrede
 Eerlijkheid
 Rechtvaardigheid
 Openheid
 Vrijheid
 Gelijkheid
 Mededogen
 Democratie
 Netheid