Gaswisseling en uitscheiding
Het ademhalingsstelsel van de mens
Ademhalingstelsel: longen en luchtwegen. Met het ademhalingsstelsel neemt het lichaam gassen
uit de lucht op en geeft het gassen aan de lucht af = gaswisseling.
De neusholte is bekleed met neusslijmvlies. De buitenste laag cellen van
het neusslijmvlies bestaat uit trilhaarephitheel = hier komen
slijmproducerende cellen en trilhaarcellen voor.
Inademen neus is gezonder dan mond, omdat?
- neusharen houden grote ingeademde stofdeeltjes tegen
- Kleine stofdeeltjes en ziekteverwekkers blijven aan het slijm op de
neusslijmvlies kleven
Bewegingen van de trilharen brengen het slijm naar de keelholte,
waar het samen met het speeksel wordt doorgeslikt. De
binnenstomende lucht wordt door het slijm vochtig gemaakt en door
het bloed verwarmd.
De neusholte is verbonden met de holten in de schedelbeenderen =
bijholte - kaakholte, voorhoofdholte.
Verkoudheid: het neus en bijholtevlies zwelt op.
Stembanden liggen in de strottenhoofd = stevige vliezen die gaan
trillen als er lucht langs komt= geluid. Klanken maken -> stand van de tong, tanden en lippen
geven vorm aan de klank.
In de wand van de luchtpijp zitten hoefijzervormige kraakbeenringen. De luchtpijp splitst zich in
twee bronchiën. Ook hier zitten hoefijzervormige kraakbeenringen. Bronchiën splitsen zich in
steeds fijne zijtakjes = bronchiolen = spierweefsel.
Door samentrekking of ontspanning kunnen bronchiolen zich vernauwen of verwijden. Dit is van
invloed op de hoeveelheid lucht die per ademhaling wordt in- en uitgeademd. Bij astma is dit deel
vernauwd.
1
, Adrenaline kan de bronchiolen laten verwijden.
De binnenwand van de luchtpijp, bronchiën en bronchiolen is bekleed met slijmvlies. De buitenste
laag cellen van dit slijmvlies bestaat uit trilhaarepitheel. Als het slijmvlies wordt geprikkeld, ga je
hoesten.
Aan de uiteinden van bronchiolen zitten longblaasjes - wand is 1 cellaag dik, binnenkant is bedekt
met vocht. Om de longblaasjes zitten longhaarvaten.
Vanuit de lucht in de longblaasjes lost zuurstof eerst op in het laagje vocht aan de binnenkant van
de longblaasjes. Vanuit hier vindt diffusie plaats naar het bloed in de longhaarvaten. Deze diffusie
wordt veroorzaakt door verschil in zuurstofspanning en het vocht en het bloedplasma.
Zuurstofspanning = pO2 = concentratie
zuurstof.
1. lucht in longblaasjes
2. wand van longblaasjes
3. wand van longhaarvat
4. bloedplasma
5. rode bloedcel met hemoglobine
In longhaarvaten zit CO2 opgelost in
bloedplasma en lucht. Door het verschil
pCO2, = koolstofdioxidespanning =
concentratie koolstof, vindt diffusie plaats van
bloedplasma naar het vocht in longblaasjes.
Lucht 78% = stikstof. pN2 = stikstofdruk. Lucht <--- stikstofmoleculen ---> bloedplasma.
Factoren die de uitwisselingssnelheid vergroten:
- gaswisselingsoppervlak: door heel veel longblaasjes is dit groot
- Kleine diffusie afstand: dunne wand van longblaasjes en longhaarvaten.
- Groot verschil van zuurstof- en koolstofdioxidespanning: door ventileren van de lucht in de
longblaasjes en door stroming van het bloed in de longhaarvaten.
Transport van zuurstof en koolstofdioxide
In de longhaarvaten worden O2-moleculen gebonden aan hemoglobine in rode bloedcellen.
Hemoglobine + zuurstof --> Oxyhomoglobine
Hb + O2 --> HbO2
Hoge zuurstofspanning (longhaarvaten) verloopt de reactie naar rechts. Als alle hemoglobine is
omgezet in oxyhemoglobine = verzadigd
Door de binding an O2 aan Hb blijft eer een verschil bestaan tussen de pO2 in het bocht in de
longblaasjes en de pO2 in het bloedplasma, waardoor er meer zuurstof kan worden opgenomen.
Door het spanningsverschil vindt diffusie ban O2 uit de haarvaten naar de weefsels en van CO2 uit
de weefsels naar het bloed plaats.
Een deel van dit CO2 wordt door het bloedplasma vervoerd, een ander deel wordt gebonden aan
hemoglobine.
2
Het ademhalingsstelsel van de mens
Ademhalingstelsel: longen en luchtwegen. Met het ademhalingsstelsel neemt het lichaam gassen
uit de lucht op en geeft het gassen aan de lucht af = gaswisseling.
De neusholte is bekleed met neusslijmvlies. De buitenste laag cellen van
het neusslijmvlies bestaat uit trilhaarephitheel = hier komen
slijmproducerende cellen en trilhaarcellen voor.
Inademen neus is gezonder dan mond, omdat?
- neusharen houden grote ingeademde stofdeeltjes tegen
- Kleine stofdeeltjes en ziekteverwekkers blijven aan het slijm op de
neusslijmvlies kleven
Bewegingen van de trilharen brengen het slijm naar de keelholte,
waar het samen met het speeksel wordt doorgeslikt. De
binnenstomende lucht wordt door het slijm vochtig gemaakt en door
het bloed verwarmd.
De neusholte is verbonden met de holten in de schedelbeenderen =
bijholte - kaakholte, voorhoofdholte.
Verkoudheid: het neus en bijholtevlies zwelt op.
Stembanden liggen in de strottenhoofd = stevige vliezen die gaan
trillen als er lucht langs komt= geluid. Klanken maken -> stand van de tong, tanden en lippen
geven vorm aan de klank.
In de wand van de luchtpijp zitten hoefijzervormige kraakbeenringen. De luchtpijp splitst zich in
twee bronchiën. Ook hier zitten hoefijzervormige kraakbeenringen. Bronchiën splitsen zich in
steeds fijne zijtakjes = bronchiolen = spierweefsel.
Door samentrekking of ontspanning kunnen bronchiolen zich vernauwen of verwijden. Dit is van
invloed op de hoeveelheid lucht die per ademhaling wordt in- en uitgeademd. Bij astma is dit deel
vernauwd.
1
, Adrenaline kan de bronchiolen laten verwijden.
De binnenwand van de luchtpijp, bronchiën en bronchiolen is bekleed met slijmvlies. De buitenste
laag cellen van dit slijmvlies bestaat uit trilhaarepitheel. Als het slijmvlies wordt geprikkeld, ga je
hoesten.
Aan de uiteinden van bronchiolen zitten longblaasjes - wand is 1 cellaag dik, binnenkant is bedekt
met vocht. Om de longblaasjes zitten longhaarvaten.
Vanuit de lucht in de longblaasjes lost zuurstof eerst op in het laagje vocht aan de binnenkant van
de longblaasjes. Vanuit hier vindt diffusie plaats naar het bloed in de longhaarvaten. Deze diffusie
wordt veroorzaakt door verschil in zuurstofspanning en het vocht en het bloedplasma.
Zuurstofspanning = pO2 = concentratie
zuurstof.
1. lucht in longblaasjes
2. wand van longblaasjes
3. wand van longhaarvat
4. bloedplasma
5. rode bloedcel met hemoglobine
In longhaarvaten zit CO2 opgelost in
bloedplasma en lucht. Door het verschil
pCO2, = koolstofdioxidespanning =
concentratie koolstof, vindt diffusie plaats van
bloedplasma naar het vocht in longblaasjes.
Lucht 78% = stikstof. pN2 = stikstofdruk. Lucht <--- stikstofmoleculen ---> bloedplasma.
Factoren die de uitwisselingssnelheid vergroten:
- gaswisselingsoppervlak: door heel veel longblaasjes is dit groot
- Kleine diffusie afstand: dunne wand van longblaasjes en longhaarvaten.
- Groot verschil van zuurstof- en koolstofdioxidespanning: door ventileren van de lucht in de
longblaasjes en door stroming van het bloed in de longhaarvaten.
Transport van zuurstof en koolstofdioxide
In de longhaarvaten worden O2-moleculen gebonden aan hemoglobine in rode bloedcellen.
Hemoglobine + zuurstof --> Oxyhomoglobine
Hb + O2 --> HbO2
Hoge zuurstofspanning (longhaarvaten) verloopt de reactie naar rechts. Als alle hemoglobine is
omgezet in oxyhemoglobine = verzadigd
Door de binding an O2 aan Hb blijft eer een verschil bestaan tussen de pO2 in het bocht in de
longblaasjes en de pO2 in het bloedplasma, waardoor er meer zuurstof kan worden opgenomen.
Door het spanningsverschil vindt diffusie ban O2 uit de haarvaten naar de weefsels en van CO2 uit
de weefsels naar het bloed plaats.
Een deel van dit CO2 wordt door het bloedplasma vervoerd, een ander deel wordt gebonden aan
hemoglobine.
2
