Scheikunde samenvatting hoofdstuk 4
Paragraaf 4.1: Zure en basische oplossingen
Elke waterige oplossing heeft een bepaalde pH-waarde die je kunt meten. Met de pH word
aangegeven hoe zuur of hoe basisch een oplossing is. Water is zelf niet zuur of basisch, maar als je
iets oplost in water word het wel zuur of basisch. (Een oplossing vind altijd plaats in water!)
Zure oplossing: (ontkalkingsmiddelen)
Een zure oplossing is een oplossing van een zuur in water, en heeft ook een kenmerkende geur/smaak.
Voorbeeld:
- Azijn (C2H4O2 (=azijnzuur) gemengd met H2O (water) =
• Tafelazijn = 4 massa% azijnzuur, gebruiken om toe te voegen aan de sla
• Schoonmaakazijn = 8 massa% azijnzuur, gebruiken als schoonmaakmiddel
- Zoutzuur (HCL (=waterstofchloride / zure stof) gemengd met H2O (water) =
Gebruikt voor schoonmaakmiddel waarmee je cement kunt verwijderen of straatstenen kunt
schoonmaken (=agressieve zuur oplossing)
Basische oplossing: (ontvettingsmiddelen)
Een basische oplossing is een oplossing van een base in water, en voelt meestal zeepachtig aan.
Voorbeeld:
- Ammonia (NH3 (=ammoniak) gemengd met H2O (water) =
Gebruikt als ontvettingsmiddel of hulpmiddel bij het verven van haren. Ammonia heeft een
prikkelende en vervelende geur.
- Natronloog (NaOH (=natriumhydroxide) gemengd met H2O (water)
Gebruikt voor als je gootsteen of douchputje verstopt zit (=agressieve basische oplossing)
Hoe lager de pH hoe zuurder een oplossing is.
pH hoger dan 7 = basische oplossing
pH 7 = neutrale oplossing
pH lager dan 7 = zure oplossing
Met een indicator kan je de pH-waarde aangeven. Bij elke pH-waarde hoort een
andere kleur. Als je aan een oplossing een indicator toevoegt kan je dus aan de kleur
de pH-waarde meten. Als je bijvoorbeeld bij cola (=een zuur) een beetje thymolblauw
(=indicator) toevoegt kan je aan de oranje kleur aflezen dat de pH-waarde tussen de
1,2 en 2,8 is. Als je bij cola de indicator methyloranje toevoegt kleurt het rood.
Daaraan kan je aflezen dat de pH onder 3.2 zit!
Bij 2 dezelfde oplossingen worden 2 verschillende indicatoren toegevoegd. Bepaal de pH-waarde:
Oplossing + methyloranje → oranje gele kleur = pH hoger dan 4.4
Oplossing + broomthymolblauw → gele kleur = pH lager dan 6
= pH tussen 4.4 en 6
, Er bestaat ook een universeel indicatorpapiertje, waarop meerdere indicatorstoffen
zijn aangebracht. Als je het indicatorpapiertje in de oplossing doopt kan je aan de
kleur de pH-waarde aflezen.
pH in maag is erg laag → is nodig om binnengekomen bacteriën te doden
pH in dunne darm is neutraal → dan groeien darmbacteriën die nodig zijn voor de spijsvertering
Als een zure en een basische oplossing met elkaar reageren vind er een zuur-basereactie plaats, ze
neutraliseren elkaar!
Paragraaf 4.2: Reactiewarmte
Bij elke chemische reactie is er energie nodig of komt er energie vrij, Meestal in de vorm van warmte.
Exotherme reactie = Er komt energie vrij na een reactie (omgeving word verwarmd)
Endotherme reactie = Er is energie nodig voor de reactie (omgeving word afgekoeld)
Vormen energie uiting: (energie verdwijnt niet, het word dan omgezet in andere vormen van energie)
Verbranding benzine in scooter → van chemische energie naar bewegingsenergie en warmte
In een batterij → van chemische energie naar elektrische energie
Verbranding van aardgas in een cv-ketel → van chemische energie naar warmte
In een energiediagram word de chemische energie van de beginstoffen en van de reactieproducten
weergegeven.
E = chemische energie
Eact = activeringsenergie
∆E = reactiewarmte (hoeveelheid energie die vrijkomt of nodig is bij een chemische reactie)
Exotherme reactie, Chemische energie word Endotherme reactie, Chemische energie
minder omdat het vrijkomt word meer omdat er energie nodig is
De activeringsenergie is de energie die nodig is om een reactie op gang te brengen.
Exotherme reactie = ∆E altijd negatief, eenmalige energie toevoer nodig om reactie te laten verlopen
Endotherme reactie = ∆E altijd positief, voortdurende energie toevoer nodig om reactie laten verlopen
Paragraaf 4.1: Zure en basische oplossingen
Elke waterige oplossing heeft een bepaalde pH-waarde die je kunt meten. Met de pH word
aangegeven hoe zuur of hoe basisch een oplossing is. Water is zelf niet zuur of basisch, maar als je
iets oplost in water word het wel zuur of basisch. (Een oplossing vind altijd plaats in water!)
Zure oplossing: (ontkalkingsmiddelen)
Een zure oplossing is een oplossing van een zuur in water, en heeft ook een kenmerkende geur/smaak.
Voorbeeld:
- Azijn (C2H4O2 (=azijnzuur) gemengd met H2O (water) =
• Tafelazijn = 4 massa% azijnzuur, gebruiken om toe te voegen aan de sla
• Schoonmaakazijn = 8 massa% azijnzuur, gebruiken als schoonmaakmiddel
- Zoutzuur (HCL (=waterstofchloride / zure stof) gemengd met H2O (water) =
Gebruikt voor schoonmaakmiddel waarmee je cement kunt verwijderen of straatstenen kunt
schoonmaken (=agressieve zuur oplossing)
Basische oplossing: (ontvettingsmiddelen)
Een basische oplossing is een oplossing van een base in water, en voelt meestal zeepachtig aan.
Voorbeeld:
- Ammonia (NH3 (=ammoniak) gemengd met H2O (water) =
Gebruikt als ontvettingsmiddel of hulpmiddel bij het verven van haren. Ammonia heeft een
prikkelende en vervelende geur.
- Natronloog (NaOH (=natriumhydroxide) gemengd met H2O (water)
Gebruikt voor als je gootsteen of douchputje verstopt zit (=agressieve basische oplossing)
Hoe lager de pH hoe zuurder een oplossing is.
pH hoger dan 7 = basische oplossing
pH 7 = neutrale oplossing
pH lager dan 7 = zure oplossing
Met een indicator kan je de pH-waarde aangeven. Bij elke pH-waarde hoort een
andere kleur. Als je aan een oplossing een indicator toevoegt kan je dus aan de kleur
de pH-waarde meten. Als je bijvoorbeeld bij cola (=een zuur) een beetje thymolblauw
(=indicator) toevoegt kan je aan de oranje kleur aflezen dat de pH-waarde tussen de
1,2 en 2,8 is. Als je bij cola de indicator methyloranje toevoegt kleurt het rood.
Daaraan kan je aflezen dat de pH onder 3.2 zit!
Bij 2 dezelfde oplossingen worden 2 verschillende indicatoren toegevoegd. Bepaal de pH-waarde:
Oplossing + methyloranje → oranje gele kleur = pH hoger dan 4.4
Oplossing + broomthymolblauw → gele kleur = pH lager dan 6
= pH tussen 4.4 en 6
, Er bestaat ook een universeel indicatorpapiertje, waarop meerdere indicatorstoffen
zijn aangebracht. Als je het indicatorpapiertje in de oplossing doopt kan je aan de
kleur de pH-waarde aflezen.
pH in maag is erg laag → is nodig om binnengekomen bacteriën te doden
pH in dunne darm is neutraal → dan groeien darmbacteriën die nodig zijn voor de spijsvertering
Als een zure en een basische oplossing met elkaar reageren vind er een zuur-basereactie plaats, ze
neutraliseren elkaar!
Paragraaf 4.2: Reactiewarmte
Bij elke chemische reactie is er energie nodig of komt er energie vrij, Meestal in de vorm van warmte.
Exotherme reactie = Er komt energie vrij na een reactie (omgeving word verwarmd)
Endotherme reactie = Er is energie nodig voor de reactie (omgeving word afgekoeld)
Vormen energie uiting: (energie verdwijnt niet, het word dan omgezet in andere vormen van energie)
Verbranding benzine in scooter → van chemische energie naar bewegingsenergie en warmte
In een batterij → van chemische energie naar elektrische energie
Verbranding van aardgas in een cv-ketel → van chemische energie naar warmte
In een energiediagram word de chemische energie van de beginstoffen en van de reactieproducten
weergegeven.
E = chemische energie
Eact = activeringsenergie
∆E = reactiewarmte (hoeveelheid energie die vrijkomt of nodig is bij een chemische reactie)
Exotherme reactie, Chemische energie word Endotherme reactie, Chemische energie
minder omdat het vrijkomt word meer omdat er energie nodig is
De activeringsenergie is de energie die nodig is om een reactie op gang te brengen.
Exotherme reactie = ∆E altijd negatief, eenmalige energie toevoer nodig om reactie te laten verlopen
Endotherme reactie = ∆E altijd positief, voortdurende energie toevoer nodig om reactie laten verlopen
