Samenvatting Erfrecht

DEEL 1: ERFRECHT
HOOFDSTUK 1: ERVEN

AFDELING 1: BASISBEGRIPPEN

• Erven: zij die het vermogen, door overlijden verkrijgen dat vermogen
• Erfopvolging: ze volgen de overleden persoon op; zij verkrijgen dat vermogen van de
erflater
• Nalatenschap/erfenis: het vermogen dat nagelaten is en door nieuwe titularissen
wordt geërfd
• Erfgenaam/erfopvolger (3 hoedanigheden)
o Wettelijke erfgenaam: wettelijke bepaling
o Testamentaire erfgenaam: testament waar “ik” in voorkom
o Contractuele erfgenaam: huwelijkscontract
• Erfgenaam is gerechtigd en heeft een keuze de erfenis al dan niet te aanvaarden
• Erfbekwaam vs onwaardig om te erven
• Decuius (DC) of de overledene
• 3 modaliteiten om al dan niet te aanvaarden
o Ik kan niet zuiver aanvaarden
o Ik kan niet erven → verwerpen
o Ik aanvaard: onder hoorrecht van boedelbeschrijving → er kan nooit beslag
worden gelegd op je privébezit in geval van schulden van het
nalatenschap/erfenis

AFDELING 2: OPENVALLEN VAN DE NALATENSCHAP

• Openvallen nalatenschap
o Overlijden – overlijdensakte (ambtenaar van de burgerlijke stand)
o Vonnis – gerechtelijke vaststelling (vermist – stoffelijk overschot wordt niet
gevonden)
o Verklaring van afwezigheid (onzekerheid omtrent leven of dood –
gerechtelijke procedure)

• Devolutie vererving
o Wettelijke devolutie of intestaat: erven volgens het burgerlijk wetboek
o Testamentaire devolutie
o Contractuele devolutie

• Gevolgen openvallen nalatenschap; zie datum van overlijden




Margaux Foré 1

, • Waar valt nalatenschap open:
o Woonplaats DC op ogenblik van overlijden
o Hoofdverblijfplaats/gewone verblijfplaats ongeacht ingeschreven in de
bevolkingsregisters
▪ Hoofdverblijfplaats: plaats waar je het meest verblijft voor het naleven
van burgerlijke rechten en plichten
o Territoriale bevoegdheid; België zal het land zijn waar de vererving
plaatsvindt; het zal gebeuren via het Belgische recht
▪ Machtiging tot verkoop onroerend goed
▪ Vordering tot verdeling nalatenschap


HOOFDSTUK 2: ERFBEKWAAMHEID

AFDELING 1: BEGRIP & VOORWAARDEN

• Er zijn 4 voorwaarden om te kunnen erven/om erfenis te kunnen aanvaarden
(cumulatief voldaan)
o Bestaan op het moment van de nalatenschap
o In leven zijn op het ogenblik van openvallen van de nalatenschap
o Niet uitgesloten of vervallen verklaard zijn om te kunnen erven
o Niet onwaardig zijn


AFDELING 2: BESTAANSVOORWAARDE

• Juridisch bestaan begint bij de geboorte = fysieke persoon
• Aanvulling inzake een “reeds verwekt kind” & dus geboren wordt na het openvallen
van de erfenis
o Levend & levensvatbaar worden


AFDELING 3: OVERLEVINGSVOORWAARDE

• Erfgenaam is nog in leven op het ogenblik van het overlijden DC
• Zelfs zeer kort in leven, zelfs minder dan één minuut, na dat de erflater komt te
overlijden
• Onzeker
o Afwezig: we weten niet waar die persoon zich bevind
▪ Kan vertegenwoordigd worden
▪ Gerechtelijke bewindvoerder – gerechtelijke procedure
o Vermist: verdwenen in levensbedreigende omstandigheden
▪ Vertegenwoordigd door notaris


Margaux Foré 2

, • Gelijktijdig overlijden; commoriëntes
o = leer van het samen overlijden
o Vader overlijdt op ogenblik t1, zoon overlijdt op ogenblik t1
o Arts handelt in eer en geweten dat ze op hetzelfde ogenblik dood zijn gegaan
▪ Bv. Een auto-ongeluk
o Vader en zoon kunnen nooit van elkaar erven


AFDELING 4: UITSLUITING EN VERVAL VAN ERFRECHT

• = ontzetting uit het ouderlijk gezag
o De ouder erft niet in het nalatenschap van zijn kind
o De ouder kan op vraag van afstammelingen, eveneens ontzet worden uit de
erfrechten ten opzicht van de andere ouder of de wettelijk samenwonende
partner


AFDELING 5: ONWAARDIGHEID OM TE ERVEN

• = civiele straf die ook kan gelden, los van strafrechtelijke veroordeling
• Er zijn 3 gronden die leiden tot de onwaardigheid om te erven
o Feiten plegen die geleid hebben tot de dood van de erflater – poging tot een
dergelijk feit
o Idem maar dader/mededader/medeplichtige is reeds overleden
o Feiten plegen die een ernstige inbreuk betekenen op de fysieke integriteit van
de DC zonder de dood tot gevolg
▪ Bv. Oudermishandeling
▪ Slachtoffer kan testamentaire vergiffenis schenken en dus
onwaardigheid ongedaan maken

• Gevolgen van onwaardigheid zijn:
o Uitsluiting van de nalatenschap DC (intestaat erfrecht - ook reserve !)
o Schenking legaat blijven behouden maar kunnen wegens ondankbaarheid
herroepen worden (eventueel reeds clausule voorzien in geval van schenking
of via testament in geval van legaat)
o Kinderen van de onwaardige erfgenaam komen in zijn plaats (plaatsvervulling)
o De onwaardige verliest het VG op de erfgoederen ten voordele van zijn
kinderen indien deze minderjarig zijn
o Bij vooroverlijden van zijn kinderen, waar hij tot diens nalatenschap zou
komen, kan hij nooit die goederen erven, afkomstig uit de erfenis waar hij
uitgesloten was



Margaux Foré 3

, HOOFDSTUK 3: WETTELIJKE ERFGERECHTIGDEN

AFDELING 1: ERFRECHTELIJKE SITUATIES OF ORDES
AFDELING 2: LIJNEN, GRADEN EN PLAATSVERVULLING

• Bloedverwanten
o Afstammelingen; kinderen, rechte lijn daalt
o Ascendenten; bv. Ouders, rechte lijn
o Zijverwanten; bv. Collateralen, zijlijn
▪ Bevoorrecht; bv. Broer, zus + hun kinderen (neef en nicht)
▪ Niet-bevoorrecht; bv. Oom, tante + hun kinderen
• Langstlevende echtgenoot
• 4 ordes (orde is geen synoniem voor graad; binnen de orde wel graden)
o 1ste orde: descendenten of afstammelingen
▪ Kind 1 en kind 2 staan in de eerste graad




o 2de orde: bevoorrechte zijlijn of collateralen = broers en zussen, en hun
afstammelingen
▪ Ook vrouw en/of man indien nog in leven




▪ Indien er geen collateralen zijn, maar wel een vrouw en/of man (vader
en moeder), dan behoren vrouw en/of man (ouders) tot de 3de orde




o 3de orde: ascendenten bij afwezigheid van collateralen
▪ Verdere ascendenten zoals GV/GM
▪ Vaderlijke linie & moederlijke linie
▪ Kloving
• Vaderlijke linie
• Moederlijke linie


Margaux Foré 4