samenvatting van celbiologie (1ste deel alleen, HFSTK 1-10)

Inhoud
1. biologie als wetenschap........................................................................................................................................2

2. chemische principes..............................................................................................................................................5

3. macromoleculen..................................................................................................................................................10

4. de cel...................................................................................................................................................................16

5. membranen en transport....................................................................................................................................22

6. celademhaling.....................................................................................................................................................27

7. fotosynthese........................................................................................................................................................32

8. celdeling..............................................................................................................................................................38

9. mendel en erfelijkheid........................................................................................................................................44

10. DNA replicatie en genwerking...........................................................................................................................50




1

,1. BIOLOGIE ALS WETENSCHAP

WAT IS LEVEN?

 Eigenschappen van het leven:
o Cellulaire organisatie: elk levend organisme bestaat uit 1 of meerdere cellen
o Geordende complexiteit: complexe moleculaire structuren vormen ≠ celtypes
o Sensitiviteit: levende organismen kunnen reageren op stimuli
o Groei, ontwikkeling en voortplanting: erfelijk materiaal doorgeven
o Energiemetabolisme: energie opnemen en verbruiken
o Homeostase: interne omgeving constant houden
o Evolutionaire adaptatie: door interactie met omgeving


HIËRARCHISCHE ORGANISATIE

 Cellulair niveau
o Atomen (stikstof, koolstof…)
→ Moleculen (proteïnen, DNA…)
→ Organellen (mitochondriën, kern…)
→ Cellen (zenuwcel, spiercel…)
 Organismaal niveau
o Weefsels (zenuwweefsel)
→ Organen (hersenen)
→ Orgaanstelsels (zenuwstelsel)
→ Multicellulair organisme
 Populatieniveau
o Populatie (alle studenten in Leuven)
→ Soort (mensen)
→ Gemeenschap (wij mensen leven samen met andere levende organismen)
→ Ecosysteem (de aarde)
 Emergente eigenschappen: bij elk hoger organisatieniveau zijn er nieuw bijkomende eigenschappen
die niet zijn af te leiden uit eigenschappen van afzonderlijke delen


BIOLOGIE ALS WETENSCHAP


WETENSCHAPPELIJKE METHODES

 Deductief redeneren: pas algemene principes toe om specifieke resultaten te voorspellen
o Bv: premisse A: alle zoogdieren hebben haar, premisse B: een kat heeft haar


2

, → Conclusie: een kat is een zoogdier
 Inductief redeneren: gebruik specifieke waarnemingen om algemene principes te voorspellen
o Bv: kat A heeft haar
Kat B heeft haar
…
Kat X heeft haar
Conclusie: alle katten hebben (waarschijnlijk) haar


CHARLES DARWIN

 Evolutietheorie
o De wetten van de natuur veroorzaken veranderingen in de tijd
o Verklaring: natuurlijke selectie


DARWIN’S EVOLUTIETHEORIE

 Survival of the fittest: individuen met betere aangepaste eigenschappen hebben meer kans om te
overleven en zich voort te planten dan degenen die deze voordelige eigenschappen niet bezitten.
 Evolutie: deze eigenschappen komen meer frequent in de populatie voor.
o Door natuurlijke selectie
 Soorten stammen af van gemeenschappelijke voorouder


DARWIN’S BEWIJZEN

 Eigenschappen kunnen veranderen door selectie
o Artificieel: aanpassen door domesticeren, als je selecteert op bepaalde eigenschappen
 Bv: landbouwgewassen, vee, huisdieren
o Natuurlijke selectie
 Eigenschappen van verwante soorten variëren van plaats tot plaats
o Bv: organismen op eilanden lijken op die van het nabije vaste land → gemeenschappelijke
voorouder
o Bv: de ≠ bekken van vinken op de Galapagoseilanden → verschillend dieet
 Fossielen
o Fossielen van uitgestorven organismen lijken op de huidige soorten
o Hij voorspelde intermediaire fossielen
 Mechanismen van erfelijkheid
o Hij voorspelde dat eigenschappen erfelijk waren
 Vergelijkende anatomie: anatomische structuren passen zich aan volgens de omgeving
o Homologe structuren: hebben dezelfde evolutionaire oorsprong, maar kunnen verschillen in
structuur en functie


3

, o Analoge structuren: hebben dezelfde structuur, vorm of functie maar ≠ evolutionaire
oorsprong




4