Samenvatting Ethiek
Introductie ethiek (1)
Inhoud
- Opnames
- Lesmethode
- Cursusindeling
- Boekseminaries
- Examenvorm en wat te kennen
- Tips
- Wat is ethiek: demarcatie van het veld
- Opdrachtje (deel 2 college)
Opnames
- Alle online colleges worden opgenomen en zijn te vinden in Collaborate
live
- Opgelet: pas bereik aan
- Online lessen
Lesmethode
- Hybride met inzet van verschillende werkvormen
- Begeleide zelfstudie: eerste uur theoretische inlichting, tweede uur
praktisch
- Primair: boek lezen voor boekseminaries => de dashboardsamenleving
- Cursorische lezing
Cursus indeling 1
- ECTS fiche geeft veel toelichting
- Op Toledo heeft elk college een mapje met ppt en mogelijke
examenvragen
- Mogelijke examenvragen worden bij iedere les opgesomd
Cursus indeling 2
- Boekseminarie: voorlaatste twee colleges
o Je moet dir boek gelezen hebben
o Op examen mag je boek gebruiken
o Belangrijkste secties en grote lijnen worden behandeld tijdens
seminarie
- Responsiecollege: laatste college
o Vragen stellen
Boekseminarie
- De werkcolleges en seminaries zijn een bijzondere vorm van academisch
onderwijs, met activerende werkvormen, gericht op het bijbrengen van de
vaardigheden met specifieke aandacht voor analytische,
probleemoplossende, wetenschappelijke, informatie- en
, communicatievaardigheden. Het lezen van het boek ‘de
dashboardsamenleving’ past in deze beschreven werkvorm.
Examenvorm
- Examen is schriftelijk
o Zie ook look en feel vorige examens (cf. Sociale psychologie)
o Stellingen
o Open essay vragen
o 20 punten
- Open boek examen – je mag materiaal gebruiken
o Boekseminarie: papieren versie boek
- Examen bestaat uit
o Dichotome stellingen (ja/nee)
o Open vragen
o Casuïstiek
o Geen giscorrectie
o Vraag over boek
Tips
- Geen redundantie (geen overbodige informatie geven)
- Structuur in je antwoord
- Geef antwoord op de vragen – lees goed!
- Zorg dat je referenties geeft bij open boek en essay vragen: p, x, y en z
- Wees volledig in je antwoord
- Ga niet uit van kennis docent, voeg uitleg toe bij moeilijke
woorden/begrippen
- Wees creatief, eigen voorbeelden gebruiken
Wat is Ethiek: demarcatie van het veld
- Ethiek vs. moraal
- Welke moraalvormen zijn er?
- Wat zijn morele dilemma’s?
- Ethiek: juist handelen in relatie tot referentiekaders
- Welke referentiekaders zijn er?
- Hoe gebruikt met de verschillende weegschalen?
o Opstapje naar stappenplan ethiek als hulp voor reflectie
Hypermorele samenleving
We zijn gevoelig geworden voor wat wij denken dat het morele is.
Verzuilde samenleving
Mensen die kerkelijk waren, het zeggen hadden en mensen die industrieel
waren.
Paternalisme
,Individu past zich aan aan de omgeving.
Emancipatie
Staat tegenover paternalisme en verzuilde samenleving, mensen die opkomen
voor zichzelf.
Zakelijke aanpak
Management denken in het sociaal werk, nieuwe moraal.
Bemoeizorg
Problemen aanpakken.
Vraaggericht werken
Eigen kracht staat centraal.
Praktische opdracht
- Lees ‘Etica Jurja Steenmeijer: eigen beroepscode maakt sociale
professionals sterker’ 17 juni 2022: https://sociaal.net/achtergrond/eigen-
beroepscode-maakt-sociale-professionals-sterker/
- Grasduin in nieuwe beroepscode sociaal werk (sinds januari 2022) zoals
die in Nederland bestaat: https://www.bpsw.nl/dossiers/nieuwe-
beroepscode-sociaal-werk/
Moraal als opstap naar ethiek (2)
Moraal vs. Ethiek
Beginselen moraal
Komt later in de evolutie. Alles wat te maken heeft met rationaal denken zit
hierin. Wortels in de neocortex. Begint uit te gaan van afgesproken beginselen.
We gaan er een wetgeving van maken.
Hechtingsmoraal, reinigingsmoraal, samenwerkingsmoraal en
geweldsmoraal
Berusten op intuïtie en emotie, diep in de hersenen gelegen.
Moraal
Moraal als oud systeem berust op emotie en intuïtie. Situeert zich in het rode
(reptielenbrein) en limbische systeem in de hersenen.
Ethiek
, Ethiek berust op rationaliteit en argumenten en zal zich in de hersenen situeren
in de corticale, neocorticale gebieden.
Jong of oud
Hoe ouder, hoe dieper het in de hersenen ligt.
Hoe jonger, hoe meer aan de buitenkant van de hersenen.
Waarom is moraal een zaak van systeem 1 en ethiek een zaak van
systeem 2?
Hoe zit het in elkaar met betrekking tot de neuropsychologische benadering?
Systeem is gebaseerd op intuïtie en emotie. Hier spelen bepaalde hersendelen
een rol bij. Bij systeem 2 spelen corticale en neocorticale gebieden in de
hersenen een rol. Rationaliteit, argumenten en logica spelen hier een rol. Dit
maakt dat je de twee kolommen hebt en dat ethiek verbonden is met het ene en
moraal met het andere.
Complementair
De systemen zijn complementair. De moraal is complementair aan ethiek. Beide
systemen hebben elkaar nodig om goed te functioneren. Alles werkt samen om
zo een goed mogelijke beslissing te kunnen nemen.
Neuropsychologische invalshoek
Buitenzijde van de hersenen
Corticale gebieden
Rood
Reptielenbrein, hierin zitten de instincten.
Cerebellum
Aansturing van de organen en vitale structuren.
Limbische systeem
Ontwikkeling van de emoties, hypocampus (geheugen), amygdala (emoties), in
dit systeem zitten emoties, geheugen, motivatie en genot.
Corticale gebieden
Neocortex, rationele en denkende brein.
Dual theorie: systeem 1 vs. Systeem 2
Two systems in judgement and decision-making
(Kahnemann thinking, fast and slow, 2011)
Introductie ethiek (1)
Inhoud
- Opnames
- Lesmethode
- Cursusindeling
- Boekseminaries
- Examenvorm en wat te kennen
- Tips
- Wat is ethiek: demarcatie van het veld
- Opdrachtje (deel 2 college)
Opnames
- Alle online colleges worden opgenomen en zijn te vinden in Collaborate
live
- Opgelet: pas bereik aan
- Online lessen
Lesmethode
- Hybride met inzet van verschillende werkvormen
- Begeleide zelfstudie: eerste uur theoretische inlichting, tweede uur
praktisch
- Primair: boek lezen voor boekseminaries => de dashboardsamenleving
- Cursorische lezing
Cursus indeling 1
- ECTS fiche geeft veel toelichting
- Op Toledo heeft elk college een mapje met ppt en mogelijke
examenvragen
- Mogelijke examenvragen worden bij iedere les opgesomd
Cursus indeling 2
- Boekseminarie: voorlaatste twee colleges
o Je moet dir boek gelezen hebben
o Op examen mag je boek gebruiken
o Belangrijkste secties en grote lijnen worden behandeld tijdens
seminarie
- Responsiecollege: laatste college
o Vragen stellen
Boekseminarie
- De werkcolleges en seminaries zijn een bijzondere vorm van academisch
onderwijs, met activerende werkvormen, gericht op het bijbrengen van de
vaardigheden met specifieke aandacht voor analytische,
probleemoplossende, wetenschappelijke, informatie- en
, communicatievaardigheden. Het lezen van het boek ‘de
dashboardsamenleving’ past in deze beschreven werkvorm.
Examenvorm
- Examen is schriftelijk
o Zie ook look en feel vorige examens (cf. Sociale psychologie)
o Stellingen
o Open essay vragen
o 20 punten
- Open boek examen – je mag materiaal gebruiken
o Boekseminarie: papieren versie boek
- Examen bestaat uit
o Dichotome stellingen (ja/nee)
o Open vragen
o Casuïstiek
o Geen giscorrectie
o Vraag over boek
Tips
- Geen redundantie (geen overbodige informatie geven)
- Structuur in je antwoord
- Geef antwoord op de vragen – lees goed!
- Zorg dat je referenties geeft bij open boek en essay vragen: p, x, y en z
- Wees volledig in je antwoord
- Ga niet uit van kennis docent, voeg uitleg toe bij moeilijke
woorden/begrippen
- Wees creatief, eigen voorbeelden gebruiken
Wat is Ethiek: demarcatie van het veld
- Ethiek vs. moraal
- Welke moraalvormen zijn er?
- Wat zijn morele dilemma’s?
- Ethiek: juist handelen in relatie tot referentiekaders
- Welke referentiekaders zijn er?
- Hoe gebruikt met de verschillende weegschalen?
o Opstapje naar stappenplan ethiek als hulp voor reflectie
Hypermorele samenleving
We zijn gevoelig geworden voor wat wij denken dat het morele is.
Verzuilde samenleving
Mensen die kerkelijk waren, het zeggen hadden en mensen die industrieel
waren.
Paternalisme
,Individu past zich aan aan de omgeving.
Emancipatie
Staat tegenover paternalisme en verzuilde samenleving, mensen die opkomen
voor zichzelf.
Zakelijke aanpak
Management denken in het sociaal werk, nieuwe moraal.
Bemoeizorg
Problemen aanpakken.
Vraaggericht werken
Eigen kracht staat centraal.
Praktische opdracht
- Lees ‘Etica Jurja Steenmeijer: eigen beroepscode maakt sociale
professionals sterker’ 17 juni 2022: https://sociaal.net/achtergrond/eigen-
beroepscode-maakt-sociale-professionals-sterker/
- Grasduin in nieuwe beroepscode sociaal werk (sinds januari 2022) zoals
die in Nederland bestaat: https://www.bpsw.nl/dossiers/nieuwe-
beroepscode-sociaal-werk/
Moraal als opstap naar ethiek (2)
Moraal vs. Ethiek
Beginselen moraal
Komt later in de evolutie. Alles wat te maken heeft met rationaal denken zit
hierin. Wortels in de neocortex. Begint uit te gaan van afgesproken beginselen.
We gaan er een wetgeving van maken.
Hechtingsmoraal, reinigingsmoraal, samenwerkingsmoraal en
geweldsmoraal
Berusten op intuïtie en emotie, diep in de hersenen gelegen.
Moraal
Moraal als oud systeem berust op emotie en intuïtie. Situeert zich in het rode
(reptielenbrein) en limbische systeem in de hersenen.
Ethiek
, Ethiek berust op rationaliteit en argumenten en zal zich in de hersenen situeren
in de corticale, neocorticale gebieden.
Jong of oud
Hoe ouder, hoe dieper het in de hersenen ligt.
Hoe jonger, hoe meer aan de buitenkant van de hersenen.
Waarom is moraal een zaak van systeem 1 en ethiek een zaak van
systeem 2?
Hoe zit het in elkaar met betrekking tot de neuropsychologische benadering?
Systeem is gebaseerd op intuïtie en emotie. Hier spelen bepaalde hersendelen
een rol bij. Bij systeem 2 spelen corticale en neocorticale gebieden in de
hersenen een rol. Rationaliteit, argumenten en logica spelen hier een rol. Dit
maakt dat je de twee kolommen hebt en dat ethiek verbonden is met het ene en
moraal met het andere.
Complementair
De systemen zijn complementair. De moraal is complementair aan ethiek. Beide
systemen hebben elkaar nodig om goed te functioneren. Alles werkt samen om
zo een goed mogelijke beslissing te kunnen nemen.
Neuropsychologische invalshoek
Buitenzijde van de hersenen
Corticale gebieden
Rood
Reptielenbrein, hierin zitten de instincten.
Cerebellum
Aansturing van de organen en vitale structuren.
Limbische systeem
Ontwikkeling van de emoties, hypocampus (geheugen), amygdala (emoties), in
dit systeem zitten emoties, geheugen, motivatie en genot.
Corticale gebieden
Neocortex, rationele en denkende brein.
Dual theorie: systeem 1 vs. Systeem 2
Two systems in judgement and decision-making
(Kahnemann thinking, fast and slow, 2011)
