Samenvatting Psychologie van de persoonlijkheid van Asendorpf

Samenvatting Psychologie van de persoonlijkheid van Asendorpf Samenvatting Psychologie van de persoonlijkheid van Asendorpf Samenvatting Het Palet van de Psychologie Samenvatting Therapeutische Modellen 1 Psychologie: een palet vol theorieën 1.1 Wat is psychologie Omtrent de definitie van psychologie, bestaat er geen overeenstemming. Bij de psychologie is er zowel intern als extern geen eenduidigheid over het object/studieonderwerp. Intern bestaan er veel meningsverschillen tussen psychologen, extern kent de psychologie van oudsher veel raakvlakken met andere mens- of sociale wetenschappen. Deze interne en externe onduidelijkheden hebben tot gevolg dat zowel binnen de psychologie als tussen de psychologie en andere wetenschappen rivaliserende beschrijvingen en verklaringen zijn aan te treffen over eenzelfde onderwerp. Een wetenschap kan getypeerd worden a.d.h.v.: (A) Soorten vragen en problemen (depressie?, DSM?, geluk?) (B) Methoden en theorieën (psychoanalyse of behaviorisme?, gesprekken, testen, dromen, …?) (C) Maatschappelijk draagvlak (psychologisering, psychotherapie vs. medicatie, sportpsychologen,…) lOMoARcPSD|4325934 1.2 Functies van theorieën Wetenschappelijke theorieën vervullen drie functies: 1) Systematiseren of ordenen: abstraheren O Wetenschappelijke kennisverwerving verloopt via expliciete regels: duidelijk, controleerbaar, helder, herhaalbaar. 2) Verklaren en voorspellen van gedrag 3) Heuristische functie O Een theorie is nooit af; zij levert weer nieuwe ideeën op. O Deductief – inductief 1.3 Kenmerken van psychologische stromingen O Een stroming heeft een geschiedenis. O Een stroming heeft een mensbeeld. 1.3.1 Geschiedenis van stromingen O Er is altijd een historische ontwikkeling. O Er is altijd een invloed van de cultuur en het tijdstip van ontstaan. * ‘Psychologische stromingen zijn een product van de tijd.’ * Bepaalde stromingen ontstaan vaak op een welbepaald moment. O Stromingen reageerden op elkaar. * Behaviorisme >< cognitieve psychologie O Slingerbeweging * Er is vaak sprake van wisselende modes, wat vroeger populair was is nu terug uit de mode, maar kan terug een opkomst kennen. O Stromingen maken gebruik van elkaars inzichten. * ‘Onbewuste’: psychoanalyse, maar nu ook cognitieve psychologie. Nieuwe eis aan wetenschap: O Nadruk op de effectiviteit van een methode. O Een theorie moet bewijzen dat ze een juist inzicht biedt, dus dat ze werkt. O Het nieuwe begrip is: evidence based. * Afkomstig uit de medische wetenschap. 1.3.2 Mensbeelden bij stromingen Een mensbeeld kent twee aspecten: 1) Een beschrijving van de kenmerkende eigenschappen. 2) Een verwijzing naar hoe mensen behoren te zijn. 1.3.2.1 Mensbeelden in de psychologie Om structuur te brengen in de psychologische theorieën maken we een onderscheid tussen drie niveaus van menselijk gedrag. Elk niveau correspondeert met een mensbeeld. Gedownload door arnoud emmen () lOMoARcPSD|4325934 Alle drie de niveaus zijn in menselijk gedrag aanwezig, waarbij het persoonlijke niveau het hoogste en meest complexe is. 1) Het mechanistische mensbeeld Mensen worden beschreven als mechanieken die door externe krachten worden voortbewogen. De mechanistische visie houdt in dat delen van mensen afzonderlijk bestudeerd kunnen worden. Het betekent ook dat mensen bestudeerd kunnen worden los van de sociale of materiële omgeving waarin ze functioneren. Het verklaringsmodel dat wordt gebruikt is lineair causaal. In deze visie is het geheel gelijk aan de som der delen. = DE MENS ALS MACHINE 2) Het organistische mensbeeld (ook dieren behoren hiertoe) In het organistische mensbeeld worden mensen opgevat als groeiende en bloeiende organismen, als één geheel. Het organisme kent een interne dynamiek: de onderdelen beïnvloeden elkaar en zijn niet los van elkaar te zien. Het is geen ‘statisch maaksel’ (zoals een machine), maar een ‘levend groeisel’. Het organisme staat in wisselwerking met zijn omgeving. Het organisme wordt beïnvloed door de omgeving en beïnvloedt zelf de omgeving. Daarom is het niet zinvol om gedrag te bestuderen zonder rekening te houden met de sociale en materiële omgeving. Het verklaringsmodel dat wordt gebruikt is circulair causaal: geen oorzaak-gevolg denken, maar een wisselwerking (A veroorzaakt B, en B veroorzaakt opnieuw A). Het geheel is meer dan de som van de delen. = DE MENS ALS LEVEND ORGANISME 3) Het personalistische mensbeeld In de personalistische visie wordt het unieke karakter van mensen binnen de levende natuur benadrukt. Er wordt m.a.w. een principieel onderscheid gemaakt tussen mensen en overige organismen. Het menselijk handelen is in deze visie doelgericht, mensen geven zin aan hun leven. Mensen worden gezien als één geheel dat niet alleen in wisselwerking staat met de omgeving, maar er mede vorm aan geeft. Mensen moeten als mens bestudeerd worden. Vergelijkingen met dieren schieten tekort, omdat deze geen cultureel leven kennen. Kennis uit dierexperimenten wordt als ontoereikend gezien. = DE MENS ALS ORGANISEREND EN SCHEPPEND WEZEN Hoe moeten we nu gebruikmaken van de mensbeelden en theorieën?