Hoorcollege aantekeningen estate planning

Hoorcolleges estate planning
W1 P3
Introductie
Programma Estate Planning:
Huwelijksvermogensrecht
Erfrecht
Schenking
Bedrijfsopvolging
Levenstestament
Doelvermogens, ANBI’s en internationale aspecten

Verplichte stof bestaat uit:
Compendium Estate Planning (laatste druk)
Overige literatuur, jurisprudentie, besluiten, etc., zoals op Canvas geplaatst of vermeld
Stof behandeld tijdens de colleges
Estate planning
 Estate planning is het geheel van maatregelen dat de omvang en de samenstelling van een
nalatenschap beïnvloedt, waarbij optimaal rekening wordt gehouden met de civiel- en
fiscaalrechtelijke positie van een aspirant- erflater en diens toekomstige erfgenamen.
(Estateplanningexpert.nl)
 Estate planning is the process of anticipating and arranging, during a person's life, for the
management and disposal of that person's estate during the person's life, in the event the
person becomes incapacitated and after death. The planning includes the bequest of assets
to heirs and may include minimizing gift, estate, generation skipping transfer, and taxes.
(Wikipedia)

Estate planning bevindt zich op raakvlak van civiel en fiscaal recht Estate planning is meer dan fiscale
optimalisatie:
Uitkomst moet ook overigens / civielrechtelijk wenselijk zijn Maatschappelijke / ethische aspecten
Planning moet ‘client proof’ zijn
Estate planning is niet alleen voor (zeer) vermogenden

Huwelijk
Hoofdlijnen wettelijk systeem:
Artt. 1:30 – 80 BW regelen het huwelijk
Artt. 1:80a – 80g BW regelen het geregistreerd partnerschap
Vermogensrechtelijke aspecten huwelijkartt. 1:81 – 143 BW
Art. 1:80b BW: deze bepalingen (titels 6, 7 en 8) zijn overeenkomstig van toepassing op geregistreerd
partnerschap
Fiscaal: gelijkstelling geregistreerd partnerschap met huwelijk o.g.v. art. 2 lid 6 AWR
- Ook fiscaal gelijk dus dit geldt voor alle belastingen

Huwelijksvermogensrecht civiel
Systematiek huwelijksvermogensrecht:
Artt. 1:81 – 92a BWrechten en verplichtingen van echtgenoten
Artt. 1:93 – 113 BWgemeenschap van goederen
Artt. 114 – 143 BWhuwelijkse voorwaarden/ verrekenbedingen volgende week te bespreken
Rechten/ verplichtingen van echtgenoten: belangrijke regelingen
- Elkaar het nodige verschaffen (art. 1:81 BW)
o Kan ook een toelage zijn als 1 van de echtgenoten heel rijk is dan is dit vaak geen
schenking
- Kosten van de huishouding (art. 1:84 BW)

, - Vergoedingsrechten (art. 1:87 BW)
- Toestemmingsvereiste (artt. 1: BW)
o 1 echtgenoot verricht bepaalde handelingen: bijv. schenkingen die niet algemeen of
bovenmatig zijn, dan heb je toestemming nodig
- Bestuursbevoegdheid (art. 1:90 BW)
o Kan fiscale gevolgen hebben in de inkomstenbelasting.

Hoofdregel vergoedingsrechten: vergoeding beweegt mee met waarde onderliggend
vermogensbestanddeel
D.w.z. beleggingsleer i.p.v. nominaliteitsgedachte uit jurisprudentie
Toepassing kan bewerkelijk zijnvastlegging aan te bevelen bij groter financieel belang
Afwijkende afspraken mogelijk (art. 1:87 lid 4 BW)
Sub a: moment van investering de totale waarde van het goed
Sub b: aflossing van schulden elke maand aflossen.
- Je mag wel anders afspreken anders moet je elke maand kijken. De toepassing is niet heel
gemakkelijk
Fiscaal heeft vernietiging geen terugwerkende kracht wel art. 53 SW

Vergoedingsrechten fiscaal
• Fiscale aandachtspunten bij vergoedingsrechten:
Economische eigendom?-->Nee: art. 5e AWR regelt dat vergoedingsrecht of -plicht niet leidt tot
fiscaal relevant belang bij vermogensbestanddeel
NB niet voor afwijkende regeling!
- Bij een afwijkende regelen moet je opnieuw gaan kwalificeren of er een fiscaal relevant
belang is.
Zijn vergoedingsrechten bruto of netto? Afwijkend vergoedingsrecht als schenking
Bv. al dan niet vergoeden van rente

Gemeenschap van goederen
Huidige wettelijk systeem: beperkte gemeenschap van goederen, die omvat (art. 1:94 BW):
- Gezamenlijke voorhuwelijkse goederen en schulden (ongeacht verhouding)
- Nahuwelijks verkregen goederen vallen wel in de gemeenschap, m.u.v.:
o Erfenissen/ giften (m.u.v. insluitingsclausule)
o Bepaalde pensioenrechten en erfrechtelijke aanspraken
o Verknochte goederen en schulden, behoudens als verknochtheid zich niet verzet
 Vennoot in vof, dit is verknocht maar wel de waarde bij scheiding verrekenen
o Vruchten van goederen buiten gemeenschap

Schulden buiten gemeenschap:
Die goederen buiten gemeenschap betreffen
Behorend tot nalatenschap waarin een echtgenoot gerechtigd is
Uit hoofde van door de echtgenoot gemaakt quasilegaat
Afwijking van uitsluitingsclausule bij huwelijkse voorwaarden is niet mogelijk
- Je kunt niet stellen dat het erin valt

Vergoedingsrechten:
- Vergoeding door echtgenoot aan gemeenschap (récompense)
- Vergoeding door gemeenschap aan echtgenoot (reprise)
- Berekening vergoedingsrecht overeenkomstig systematiek art. 1:87 BW
Ondernemingsvermogen buiten gemeenschap (art. 1:95a BW)

,Redelijke vergoeding t.b.v. gemeenschap  geen bedrag in de wet opgenomen, het is overgelaten
aan de rechter gemakshalve. Bij een vechtscheiding is dit vaak een probleem als de echtgenoten het
eens zijn is het niet zo een probleem
- Geen overgangsrecht!

Fiscale aspecten
Inkomstenbelasting:
- Partnerbegrip
- Eigen woning
- Winst uit onderneming
- Resultaat uit overige werkzaamheden
- Aanmerkelijkbelangregeling
- Overbruggingswet box 3
Successiewet:
- Partnerbegrip
- Gevolgen aangaan huwelijk / gemeenschap van goederen

Inkomstenbelasting partnerbegrip
Hoofdregel AWR (art. 5a AWR)geldend voor alle Rijksbelastingen: je bent partner indien:
- Je Echtgenoot bent (en door gelijkstelling geregistreerd partner)
o Van tafel en bed gescheiden personen worden aangemerkt als ongehuwd
o Duurzaam gescheiden leven doorbreekt partnerschap niet tenzij, ergens anders wonen
en de echtscheiding aanvragen
- Ongehuwde samenwonend partner indien:
o Beiden meerderjarig zijn
o Notarieel samenlevingscontract
o Inschrijving op zelfde adres in GBA

Inkomstenbelasting partnerbegrip
Einde partnerschap door (lid 4):
Indiening verzoek tot echtscheiding of scheiding van tafel en bed; én Einde aan registratie op
hetzelfde adres
Slechts één partner: de oudste huwelijksverbintenis/ samenlevingsovereenkomst is leidend (lid 5)
Bijzondere regeling samenwoners bij opname in verpleeg- / verzorgingshuis (lid 7) men blijft
partner, tenzij kennisgeving dat men niet langer partners wil zijn

Uitbreiding partnerbegrip Wet IB 2001 (art. 1.2 Wet IB 2001) Betreft ongehuwd samenwonenden
volgende week te bespreken
Deel van het jaar partnerhele jaar partner (lid 2)
- Deel van het jaar wordt uitgebreid naar het hele jaar.
- Maximaal één partner (lid 3)
Gelijkstelling partners o.g.v. art. 1.2 Wet IB 2001 of art. 5a AWR met gehuwden (lid 6)
- Partners die ongehuwd samenwonen worden gelijk gesteld met gehuwden
- Uitzonderingen op deze regeling zodat je geen partner kan zijn met je meerderjarige
kinderen

IB toerekening tussen partners
Toerekening gemeenschappelijke bestanddelen tussen partners (art. 2.17 Wet IB 2001):
Partners mogen vrij toedelen, mits totaal 100%
Als je niet kiest of meer dan 100% verdeeld dan: Standaardverdeling is 50%/50% (bij geen of
onzuivere keuze)

, Verdeling is een gezamenlijke keuze
Verhouding is te wijzigen totdat aanslag onherroepelijk vaststaat, zolang je in bezwaar gaat of de
termijn nog niet is verstreken

Gemeenschappelijk zijn: Gemeenschappelijke inkomensbestanddelen: deze inkomsten mag je
onderling verdelen:
 Belastbare inkomsten uit eigen woning (o.a. aftrekbare rente en kosten) eigenwoning forfait
 Inkomen uit aanmerkelijk belang voor vermindering met persoonsgebonden aftrek. Tarief is
op dit moment vlak.
 Persoonsgebonden aftrek (o.a. betaalde alimentatie en aftrekbare giften)

Gezamenlijke grondslag sparen en beleggen
Als voorheffing in aanmerking te nemen geheven dividendbelasting
Dus niet:
- Werk
- Eigen arbeid component

Voorbeeld:
 X en Y zijn gehuwd buiten gemeenschap van goederen
 X houdt 100% van de aandelen in X BV
 In 2022 verkoopt X de aandelen en behaalt een winst van € 2 miljoen; deze winst wordt niet
verantwoord in de aangifte inkomstenbelasting
 In 2023 scheiden X en Y
 In 2024 ontdekt de inspecteur de aanmerkelijkbelangwinst en legt hij een
navorderingsaanslag op
Gevolgen:
C en Y worden ieder voor 50% door partnerschap in de heffing getrokken en er is geen keuze
gemaakt voor de toedeling.
Partnerschap staat los van het huwelijksvermogensregime

Gemeenschappelijke inkomensbestanddelen zijn slechts gemeenschappelijk bij voljaarspartnerschap
Bij partnerschap gedurende deel van het jaaroptie voor voljaarspartnerschap onder
omstandigheden mogelijk,
Gezamenlijke keuze vereist (kan totdat aangifte definitief vaststaat) Uitzondering voor bepaalde
immigratie- / emigratiesituaties
Opteren voor voljaarspartnerschap ook mogelijk in jaar van overlijden en echtscheiding ook

Voorbeeld:
 A en B, gehuwd in gemeenschap van goederen, gaan in 2023 scheiden
 De echtelijke woning wordt toegedeeld aan A
 In ruil voor deze overbedeling (€ 300.000), komen A en B overeen dat B geen alimentatie
verschuldigd zal zijn
 Dit voordeel van € 300.000 voor A box 1-inkomen
 Hoe verloopt de heffing van inkomstenbelasting?
 BIJ OPTIE
 A wordt belast tegen het voordeel (max. 49,5%), B mag dit bedrag aftrekken (max.
40%) ALS JE NIKS DOET
 Als je wel wat doet: Bij optie voor voljaarspartnerschap kunnen voordeel en aftrek
beide aan A worden toegerekend (effectief 12,5%)

IB eigenwoningregeling
Eigendom of VvE, de waarde verandering moet jouw grotendeels aangaan