Bestuursrecht samenvatting examenmatrijs
1: Positionering, bevoegdheden en beleidsterreinen
1.1 Belast met wetgeving, uitvoering of rechtspraak
Wetgevende macht: de Eerste en Tweede Kamer zij maken de wetten.
Bestuurlijke macht (uitvoering): de gemeente, provincie en waterschap besturen het land en voeren
de wetten uit.
Rechtsprekende macht: zijn de rechtbanken en zij controleren de uitvoering van de wetten.
Centraal: onder de centrale overheid, verstaan we de regering bestaande uit de koning + de
ministers. Dit is het onderdeel van de Nederlandse overheid dat wettelijke taken heeft op landelijk
niveau.
->> Bestuursorgaan over heel Nederland.
Decentraal: het totaal van provincies, gemeenten, waterschappen en de gemeenschappelijke
regelingen. De decentrale overheid bevat publiekrechtelijke overheidslichamen met een zelfstandige
boekhouding.
->> Kleine bestuursorganen die samen werken.
1.2 Onder het Rijk, provincie, gemeente of OZB valt
De organen van de gemeente: de burgemeester, het college van B&W en de gemeenteraad. Zij treden
namens de gemeente op.
De organen van de provincie: de commissaris van de koning, gedeputeerde staten en provinciale
staten. Zij reden namens de provincie op.
De organen van het Rijk: onder andere de minister + de regering, zij treden namens het Rijk op.
Zelfstandige bestuursorganen (ZBO): hiermee wordt een bestuursorgaan bedoeld dat zelfstandig een
bepaald deel van de bestuurstaak uitvoert en losstaat van de centrale overheid, het staat niet onder
gezag van een minister. Bijvoorbeeld DUO, Kamer van Koophandel, SVB, CBR etc.
1.3 Autonomie of medebewind
Autonomie: de onafhankelijkheid van een bestuursorgaan, het recht om zelf te bepalen wat je doet
zonder daarbij verantwoording te moeten afleggen.
->> Het zelf opleggen van wetten.
Kenmerken autonomie:
1. Het bestuursorgaan heeft specifieke bevoegdheden vastgelegd in wet- en regelgeving.
2. Vrijheid om zelfstandig beleid te formuleren binnen wettelijke grenzen.
3. Controle over eigen financiën, inclusief belastingen en uitgaven.
4. Het bestuursorgaan kan zelfstandig beslissingen nemen zonder directe goedkeuring van
hogere overheden.
5. Een zekere mate van onafhankelijkheid van politieke druk of inmenging.
,Medebewind: de plicht van de lagere overheden om medewerking te geven aan de uitvoering van
regelingen van de hogere overheid.
->> Twee overheidsorganen die moeten samenwerken.
Kenmerken medebewind:
1. Duidelijke verdeling van taken en bevoegdheden tussen hogere en lagere overheden.
2. Hogere overheid oefent toezicht uit en stelt kaders voor de uitvoering van beleid door
lagere overheden.
3. Noodzaak van samenwerking en overleg tussen verschillende overheidslagen.
4. Regelgeving die aangeeft hoe bevoegdheden worden verdeeld en welke rol hogere en
lagere overheden spelen.
5. Beleid moet over het algemeen samenhangen met het beleid van de hogere overheid.
->> De provincie of de gemeente moeten dan een regel van de regering uitvoeren.
2: Legitimiteit van overheidshandelen
2.1 Welke wettelijke bepaling de overheid mag optreden (legaliteitsbeginsel)
Legaliteitsbeginsel: houdt in dat de bevoegdheden van de overheid altijd hun basis moeten vinden in
de wet. Dat geldt ook voor bestuursbevoegdheden.
2.2 Wet in formele/materiële zin
Materieel recht: beschrijft de rechten en plichten van de partijen, dus echt de inhoud van het recht.
Formeel recht: handhaving van het materieel recht, procesrecht.
2.3 Beschikking/besluit met algemene strekking
Besluit
Schriftelijke beslissing
Afkomstig van een bestuursorgaan
Die een publiekrechtelijke rechtshandeling bevat.
Beschikking
Een besluit
Van een bestuursorgaan
Dat is gericht op een individuele persoon of op een concrete zaak.
, Besluiten
Besluiten met Beschikkingen
algemene strekking
Algemeen
verbindende
voorschriften
Beleidsregels
Plannen
1: Positionering, bevoegdheden en beleidsterreinen
1.1 Belast met wetgeving, uitvoering of rechtspraak
Wetgevende macht: de Eerste en Tweede Kamer zij maken de wetten.
Bestuurlijke macht (uitvoering): de gemeente, provincie en waterschap besturen het land en voeren
de wetten uit.
Rechtsprekende macht: zijn de rechtbanken en zij controleren de uitvoering van de wetten.
Centraal: onder de centrale overheid, verstaan we de regering bestaande uit de koning + de
ministers. Dit is het onderdeel van de Nederlandse overheid dat wettelijke taken heeft op landelijk
niveau.
->> Bestuursorgaan over heel Nederland.
Decentraal: het totaal van provincies, gemeenten, waterschappen en de gemeenschappelijke
regelingen. De decentrale overheid bevat publiekrechtelijke overheidslichamen met een zelfstandige
boekhouding.
->> Kleine bestuursorganen die samen werken.
1.2 Onder het Rijk, provincie, gemeente of OZB valt
De organen van de gemeente: de burgemeester, het college van B&W en de gemeenteraad. Zij treden
namens de gemeente op.
De organen van de provincie: de commissaris van de koning, gedeputeerde staten en provinciale
staten. Zij reden namens de provincie op.
De organen van het Rijk: onder andere de minister + de regering, zij treden namens het Rijk op.
Zelfstandige bestuursorganen (ZBO): hiermee wordt een bestuursorgaan bedoeld dat zelfstandig een
bepaald deel van de bestuurstaak uitvoert en losstaat van de centrale overheid, het staat niet onder
gezag van een minister. Bijvoorbeeld DUO, Kamer van Koophandel, SVB, CBR etc.
1.3 Autonomie of medebewind
Autonomie: de onafhankelijkheid van een bestuursorgaan, het recht om zelf te bepalen wat je doet
zonder daarbij verantwoording te moeten afleggen.
->> Het zelf opleggen van wetten.
Kenmerken autonomie:
1. Het bestuursorgaan heeft specifieke bevoegdheden vastgelegd in wet- en regelgeving.
2. Vrijheid om zelfstandig beleid te formuleren binnen wettelijke grenzen.
3. Controle over eigen financiën, inclusief belastingen en uitgaven.
4. Het bestuursorgaan kan zelfstandig beslissingen nemen zonder directe goedkeuring van
hogere overheden.
5. Een zekere mate van onafhankelijkheid van politieke druk of inmenging.
,Medebewind: de plicht van de lagere overheden om medewerking te geven aan de uitvoering van
regelingen van de hogere overheid.
->> Twee overheidsorganen die moeten samenwerken.
Kenmerken medebewind:
1. Duidelijke verdeling van taken en bevoegdheden tussen hogere en lagere overheden.
2. Hogere overheid oefent toezicht uit en stelt kaders voor de uitvoering van beleid door
lagere overheden.
3. Noodzaak van samenwerking en overleg tussen verschillende overheidslagen.
4. Regelgeving die aangeeft hoe bevoegdheden worden verdeeld en welke rol hogere en
lagere overheden spelen.
5. Beleid moet over het algemeen samenhangen met het beleid van de hogere overheid.
->> De provincie of de gemeente moeten dan een regel van de regering uitvoeren.
2: Legitimiteit van overheidshandelen
2.1 Welke wettelijke bepaling de overheid mag optreden (legaliteitsbeginsel)
Legaliteitsbeginsel: houdt in dat de bevoegdheden van de overheid altijd hun basis moeten vinden in
de wet. Dat geldt ook voor bestuursbevoegdheden.
2.2 Wet in formele/materiële zin
Materieel recht: beschrijft de rechten en plichten van de partijen, dus echt de inhoud van het recht.
Formeel recht: handhaving van het materieel recht, procesrecht.
2.3 Beschikking/besluit met algemene strekking
Besluit
Schriftelijke beslissing
Afkomstig van een bestuursorgaan
Die een publiekrechtelijke rechtshandeling bevat.
Beschikking
Een besluit
Van een bestuursorgaan
Dat is gericht op een individuele persoon of op een concrete zaak.
, Besluiten
Besluiten met Beschikkingen
algemene strekking
Algemeen
verbindende
voorschriften
Beleidsregels
Plannen
