HC5 Bestuur en toezicht: positie van het bestuur (en bestuursmodellen)
15 november 2017
Governance = Wijze waarop het bestuur en toezicht op het bestuur wordt
ingericht en verantwoording wordt afgelegd
– Boek 2 BW
– Sectorale wetgeving
• Huisvesting (art. 22 e.v. Woningwet)
• Zorg (art. 9 Wtzi/art. 6 Uitv. Besluit Wtzi)
• Onderwijs (WPO, WVO, WEB, WHW)
• Pensioenfondsen (art. 99 e.v Pensioenwet)
– Codes
– Semi publieke instelling: privaatrechtelijke organisaties die door de
overhead zijn ingeschakeld en een publieke taak uitvoeren.
1. Er zijn een hoop bijzondere regels voor verenigingen en stichtingen. Niet al deze
bijzondere wetten stroken met de algemene regels in Boek 2. Er komt een
wetsvoorstel om kwaliteit van het toezicht op het bestuur te vergroten. Regels van
de NV en BV worden ook van toepassing op de vereniging en de stichting.
Formering van deze regels, de vraag is of dit wenselijk is.
2. Er komt straks in boek 2 een wettelijke grondslag voor de raad van
commissarissen voor verenigingen en stichtingen. Dat bestaat nu niet. Dit wordt
dus uniform door getrokken.
3. Een belangrijk motief is geweest het falen van semi publieke instellingen en dat
wij vervolgens opdraaien voor de kosten daarvan.
4. Verruiming van de ontslaggronden voor bestuurders van stichtingen.
Velen stellen een governance code op: hier staat in hoe de structuur van toezicht is
geregeld en het bestuur, ook belangen van stakeholders etc worden hierin geregeld.
Bestuur
Taak en bevoegdheid: er bestaat een verband tussen de bevoegdheden en de
verantwoordelijkheden.
Verantwoordelijkheid/aansprakelijkheid: Als er geen bevoegdheden zijn kun je ze ook
niet verantwoordelijk houden.
Rechtspositie bestuurder: is hij ook in dienst? Waar ontleent hij zijn bevoegdheden aan?
Verhouding bestuur – directie: directie staat niet in boek 2.
Bestuursmodellen: veel gangbare modellen.
Besturen art. 2:44/291 BW
– Taak en bevoegdheid uitoefenen in het belang van de vereniging of
stichting. Geen regeling hiervoor in boek 2. Dit gaat veranderen in het
wetsvoorstel doordat er uniforme rechtsregels komen. Op grond van
jurisprudentie geldt deze norm wel al voor verenigingen en stichtingen.
• Wat is het belang van een vereniging of stichting?
, Dit wordt in eerste instantie bepaald door de statutaire doelomschrijving.
Daarnaast hangt het af van de omstandigheden van het geval. Houdt de
rechtspersoon ook een onderneming in stand dan is het belang ook bepaald door
het succes van de onderneming. Zij heeft belang bij een goed draaiende
onderneming, ook hierbij wel kijken naar de omstandigheden van het geval.
– Behoudens beperkingen volgens statuten.
• Vb. Goedkeuringsrecht AV of ander orgaan
• Toekennen van bepaalde taken aan ander orgaan
– Welk orgaan heeft als bestuur te gelden?
• Kernbevoegdheden
– Bestuursbevoegdheid 44/291: behoudens beperkingen in
de statuten.
– Vertegenwoordigingsbevoegdheid: om het moment dat je de
bestuurstaak uitholt is het van belang dat je dit kan
beperken.
– Bestuur is verplicht tot beheer van administratie en
financiën
– Bevoegdheden in het kader van fusie, splitsing e.d. hier
hebben zij een belangrijke rol.
• Uitoefening bestuurstaak
• Autonomie: zelfstandig, de Av heeft niet iets te vertellen met betrekking tot het
bestuur. Forumbank arrest binnen de grenzen van de wet en de statuten kan de
Av hoofdlijnen aangegeven wat betreft het beleid van het bestuur. Het moet wel
gaan om algemene aanwijzingen. Deze instructiebevoegdheid moet je wel in de
statuten regelen. Het bestuur moet deze algemene aanwijzingen volgen tenzij het
bestuur meent dat de aanwijzing meent dat het in strijd is met het belang van de
vereniging. De AvA mag wel altijd het bestuur ontslaan. Dit is de instructiemacht
(niet verwarren met de instructiebevoegdheid).
• College (collectieve verantwoordelijkheid): de wet gaat uit van een bestuur als
collectief. De wet bepaald niet hoe de samenstelling of omvang van een bestuur
eruit moet zien. Ze gaan uit van meerdere bestuurders, dit is een waarborg want
bestuurder hebben een corrigerende werking op elkaar. Er is in de wet alleen
niets hierover gezegd dus het is niet verplicht.
– Behoorlijke taakvervulling
• Duty of care/ duty of loyalty
Art. 9 lid 3 Wv BTR: bestuurders richten zich bij de vervulling van hun taak naar het
belang van de rechtspersoon en daarmee verbonden onderneming of organisatie. Elke
bestuurder is aansprakelijk voor de algemene gang van zaken. Algemene gang van zaken
houdt bijvoorbeeld in de administratie, de vervulling van het statutaire doel, het
financiële beleid etc. hiervoor kun je wel verdelingen maken maar elke bestuurder blijft
hiervoor aansprakelijk. Je bent verplicht je loyaal en zorgvuldig op te stellen naar de
vereniging. Je mag van een bestuurder verwachten dat hij naar algemeen inzicht als
bekwaam bestuurder bestuurt. Naar algemeen inzicht houdt onder andere in dat een
bestuurder indien hij deskundigheid mist, een ander inschakelt etc.
15 november 2017
Governance = Wijze waarop het bestuur en toezicht op het bestuur wordt
ingericht en verantwoording wordt afgelegd
– Boek 2 BW
– Sectorale wetgeving
• Huisvesting (art. 22 e.v. Woningwet)
• Zorg (art. 9 Wtzi/art. 6 Uitv. Besluit Wtzi)
• Onderwijs (WPO, WVO, WEB, WHW)
• Pensioenfondsen (art. 99 e.v Pensioenwet)
– Codes
– Semi publieke instelling: privaatrechtelijke organisaties die door de
overhead zijn ingeschakeld en een publieke taak uitvoeren.
1. Er zijn een hoop bijzondere regels voor verenigingen en stichtingen. Niet al deze
bijzondere wetten stroken met de algemene regels in Boek 2. Er komt een
wetsvoorstel om kwaliteit van het toezicht op het bestuur te vergroten. Regels van
de NV en BV worden ook van toepassing op de vereniging en de stichting.
Formering van deze regels, de vraag is of dit wenselijk is.
2. Er komt straks in boek 2 een wettelijke grondslag voor de raad van
commissarissen voor verenigingen en stichtingen. Dat bestaat nu niet. Dit wordt
dus uniform door getrokken.
3. Een belangrijk motief is geweest het falen van semi publieke instellingen en dat
wij vervolgens opdraaien voor de kosten daarvan.
4. Verruiming van de ontslaggronden voor bestuurders van stichtingen.
Velen stellen een governance code op: hier staat in hoe de structuur van toezicht is
geregeld en het bestuur, ook belangen van stakeholders etc worden hierin geregeld.
Bestuur
Taak en bevoegdheid: er bestaat een verband tussen de bevoegdheden en de
verantwoordelijkheden.
Verantwoordelijkheid/aansprakelijkheid: Als er geen bevoegdheden zijn kun je ze ook
niet verantwoordelijk houden.
Rechtspositie bestuurder: is hij ook in dienst? Waar ontleent hij zijn bevoegdheden aan?
Verhouding bestuur – directie: directie staat niet in boek 2.
Bestuursmodellen: veel gangbare modellen.
Besturen art. 2:44/291 BW
– Taak en bevoegdheid uitoefenen in het belang van de vereniging of
stichting. Geen regeling hiervoor in boek 2. Dit gaat veranderen in het
wetsvoorstel doordat er uniforme rechtsregels komen. Op grond van
jurisprudentie geldt deze norm wel al voor verenigingen en stichtingen.
• Wat is het belang van een vereniging of stichting?
, Dit wordt in eerste instantie bepaald door de statutaire doelomschrijving.
Daarnaast hangt het af van de omstandigheden van het geval. Houdt de
rechtspersoon ook een onderneming in stand dan is het belang ook bepaald door
het succes van de onderneming. Zij heeft belang bij een goed draaiende
onderneming, ook hierbij wel kijken naar de omstandigheden van het geval.
– Behoudens beperkingen volgens statuten.
• Vb. Goedkeuringsrecht AV of ander orgaan
• Toekennen van bepaalde taken aan ander orgaan
– Welk orgaan heeft als bestuur te gelden?
• Kernbevoegdheden
– Bestuursbevoegdheid 44/291: behoudens beperkingen in
de statuten.
– Vertegenwoordigingsbevoegdheid: om het moment dat je de
bestuurstaak uitholt is het van belang dat je dit kan
beperken.
– Bestuur is verplicht tot beheer van administratie en
financiën
– Bevoegdheden in het kader van fusie, splitsing e.d. hier
hebben zij een belangrijke rol.
• Uitoefening bestuurstaak
• Autonomie: zelfstandig, de Av heeft niet iets te vertellen met betrekking tot het
bestuur. Forumbank arrest binnen de grenzen van de wet en de statuten kan de
Av hoofdlijnen aangegeven wat betreft het beleid van het bestuur. Het moet wel
gaan om algemene aanwijzingen. Deze instructiebevoegdheid moet je wel in de
statuten regelen. Het bestuur moet deze algemene aanwijzingen volgen tenzij het
bestuur meent dat de aanwijzing meent dat het in strijd is met het belang van de
vereniging. De AvA mag wel altijd het bestuur ontslaan. Dit is de instructiemacht
(niet verwarren met de instructiebevoegdheid).
• College (collectieve verantwoordelijkheid): de wet gaat uit van een bestuur als
collectief. De wet bepaald niet hoe de samenstelling of omvang van een bestuur
eruit moet zien. Ze gaan uit van meerdere bestuurders, dit is een waarborg want
bestuurder hebben een corrigerende werking op elkaar. Er is in de wet alleen
niets hierover gezegd dus het is niet verplicht.
– Behoorlijke taakvervulling
• Duty of care/ duty of loyalty
Art. 9 lid 3 Wv BTR: bestuurders richten zich bij de vervulling van hun taak naar het
belang van de rechtspersoon en daarmee verbonden onderneming of organisatie. Elke
bestuurder is aansprakelijk voor de algemene gang van zaken. Algemene gang van zaken
houdt bijvoorbeeld in de administratie, de vervulling van het statutaire doel, het
financiële beleid etc. hiervoor kun je wel verdelingen maken maar elke bestuurder blijft
hiervoor aansprakelijk. Je bent verplicht je loyaal en zorgvuldig op te stellen naar de
vereniging. Je mag van een bestuurder verwachten dat hij naar algemeen inzicht als
bekwaam bestuurder bestuurt. Naar algemeen inzicht houdt onder andere in dat een
bestuurder indien hij deskundigheid mist, een ander inschakelt etc.
