Samenvatting Laboratorium statistiek alle onderwerpen

Statistiek samenvatting
Keuze diagnostische testen

Kwaliteitskenmerken van diagnostische testen

Enkele kentallen zijn van belang voor inschatten van ziektekansen:
- Positief voorspellende waarde
- Negatief voorspellende waarde
- Positieve likelihoodratio
- Negatieve likelihoodratio
-
Naast deze kentallen voor ziektekansen zijn er nog andere kenmerken die de keuze voor een
nieuwe test bepalen: Sensitiviteit, Specificiteit, ROC (receiver operator characteristic) –curve,
AUC (area under curve)

Sensitiviteit en specificiteit
Sensitiviteit
- percentage (terecht) positieven onder zieken
- “gevoeligheid”
- hoe hoger de sensitiviteit hoe groter de kans dat een
zieke een positieve uitslag krijgt. (TP)
Specificiteit
- Percentage (terecht) negatieven onder niet-zieken
- Hoe hoger de specificiteit hoe groter de kans dat een
gezond persoon een negatieve uitslag krijgt (TN)




Berekening van sensitiviteit en specificiteit gaat makkelijk via 2x2 tabellen
Algemene structuur van 2x2-tabel:

,Sensitiviteit en specificiteit zijn goede maten om te bepalen welke test gebruikt moet
worden
- Stel je wil dat een zieke niet onterecht naar huis gestuurd wordt (bijv bij HIV): heb je
grote sensitiviteit of grote specificiteit nodig?
- Grote sensitiviteit (weinig FN)

Sensitiviteit en specificiteit zijn goede maten om te bepalen welke test gebruikt moet
worden
- Stel je wil dat een gezond persoon niet onterecht behandeld wordt (bijv bij een
zware operatie): heb je grote sensitiviteit of grote specificiteit nodig?
- Grote specificiteit (weinig FP)

Sensitiviteit en specificiteit goed voor jou als testontwikkelaar of voor testkeuze, maar niet
altijd informatief voor patiënt. Die wil weten of hij ziek is. Geschiktere maten daarvoor:
Positief voorspellende waarde & Negatief voorspellende waarde
PPV = positive predictive value
NPV = negative predictive value

Je testuitslag is positief. Hoe groot is nu de kans dat je ziek bent? PPV!
- PPV=welk deel van de positief gemeten mensen is ziek?
Je testuitslag is negatief. Hoe groot is nu de kans dat je niet ziek bent? NPV!
- NPV=welk deel van de negatief gemeten mensen is niet ziek?




Samenvatting 2x2 tabel

, PPV en NPV helaas niet alleen afhankelijk van sensitiviteit en specificiteit, maar ook van
prevalentie. Prevalentie = het aantal ziektegevallen in een populatie op een bepaald
moment.
Bepaal sensitiviteit, specificiteit, PPV en NPV
Sens = 99,3%
Spec = 99,8%
PPV = 93,1%
NPV =99,98%




Bepaal sensitiviteit, specificiteit, PPV en
NPV
Sens = 99,5%
Spec = 99,8%
PPV = 49,9%
NPV = 99,999…%


PPV veel lager bij een lagere prevalentie waarde

- Als prevalentie groter, dan PPV neemt toe
- Als prevalentie kleiner, dan NPV verbetert.
- Je hebt dus alleen iets aan PPV en NPV als de prevalentie bij die waarden hetzelfde is
als jouw prevalentie.

Nadeel PPV en NPV: afhankelijk van prevalentie. Andere maat die patiënt informatie geeft
over kans dat hij ziek is: likelihoodratio’s.
Likelihoodratio = maat voor aannemelijkheid van het resultaat van een diagnostische test.

LR+ (positieve likelihoodratio): hoeveel aannemelijker wordt het dat patiënt ziek is als het
resultaat positief is (aantonende kracht). Groter dan 1, graag dicht bij oneindig

𝑘𝑎𝑛𝑠 𝑜𝑝 𝑝𝑜𝑠𝑖𝑡𝑖𝑒𝑓 𝑏𝑖𝑗 𝑧𝑖𝑒𝑘 𝑠𝑒𝑛𝑠
𝐿𝑅 + = =
𝑘𝑎𝑛𝑠 𝑜𝑝 𝑝𝑜𝑠𝑖𝑡𝑖𝑒𝑓 𝑏𝑖𝑗 𝑛𝑖𝑒𝑡 − 𝑧𝑖𝑒𝑘 1 − 𝑠𝑝𝑒𝑐

LR- (negatieve likelihoodratio): in welke mate wordt ziekte minder aannemelijk bij
negatieve uitslag (ontkennende kracht). Kleiner dan 1, graag dicht bij 0

𝑘𝑎𝑛𝑠 𝑜𝑝 𝑛𝑒𝑔𝑎𝑡𝑖𝑒𝑓 𝑏𝑖𝑗 𝑧𝑖𝑒𝑘 1 − 𝑠𝑒𝑛𝑠
𝐿𝑅−= =
𝑘𝑎𝑛𝑠 𝑜𝑝 𝑛𝑒𝑔𝑎𝑡𝑖𝑒𝑓 𝑏𝑖𝑗 𝑛𝑖𝑒𝑡 − 𝑧𝑖𝑒𝑘 𝑠𝑝𝑒𝑐