Samenvatting Gespreksvaardigheden
Onder harde doelen verstaan we dan het verkrijgen van informatie of het geven van advies terwijl
zachte doelen betrekking hebben op de relatie met de cliënt
3 De lege spiegel; vier stadia van leren
Eerste stadium: onbewust onwetend De 'kandidaat' kan niet autorijden maar is zich daarvan amper
bewust, omdat hij er niet mee bezig is.
Tweede stadium: bewust onwetend Al tijdens de eerste rijles ontdekt de 'kandidaat' hoe
gecompliceerd foutloos autorijden is en welke welhaast onverenigbare vaardigheden hij moet
beheersen
Derde stadium: bewust wetend
Als de kandidaat aan het rijexamen toe is, beheerst hij genoeg vaardigheden om de auto redelijk
veilig op de weg te houden, maar hij zal nog veel nadenken bij het wegrijden, schakelen, kijken en
sturen enzovoort.
Vierde stadium: onbewust wetend Een chauffeur met jarenlange ervaring schakelt en stuurt vanzelf,
houdt rekening met het verkeer en anticipeert er op. Datzelfde geldt voor een ervaren
rechtsbijstandverlener die gebruik maakt van zijn vaardigheden en zich dat veelal nauwelijks bewust
is.
4 Afwisseling van denken en doen
Er is echter één basale voorwaarde om goed gesprekken te leren voeren, of gespreksvoering u nu van
nature goed ligt of juist niet: u moet bereid en in staat zijn om kritisch naar u zelf te kijken en
feedback te ontvangen. Met andere woorden, u moet ervoor openstaan om nieuwe dingen te
leren die u juist in de interactie met anderen oefent, waardoor u zich kwetsbaar opstelt.
Het helpt als u feedback op uw gedrag kunt onderscheiden van kritiek op uw persoonlijkheid. Tegelijk
is het van belang dat u in gesprekken uw persoonlijke eigenschappen zoveel mogelijk benut:
wie bent u?
Vaardigheden worden geleerd door ze te oefenen
Het principe is simpel: als onderdeel van uw totale voorbereiding op het gesprek denkt u van tevoren
na wat uw sterke en zwakke punten zijn bij het gesprek dat u gaat voeren (of voor gesprekken in het
algemeen), u voert het gesprek, na afloop analyseert u wat er gebeurde, wat er goed ging en wat er
minder goed ging, en hoe dat kwam en - heel belangrijk - hoe u dat een volgende keer zou kunnen
voorkomen.
Schön is een Amerikaanse auteur die onderzoek heeft gedaan naar de manier waarop professionals
problemen oplossen. Heel in het kort is zijn basisstelling dat het traditionele wetenschappelijke
model van theorie en praktijk niet opgaat.
, Schön beschrijft twee processen over hoe zij dan wel met hun problemen omgaan: het ene is
knowing-in-action, het andere is reflection-in-action.
knowing in action: een kind weet/ heeft de kennis dat het de bal moet vangen, maar op 2 jarige
leeftijd is het hier nog niet toe in staat, op latere leeftijd wel. Op latere leeftijd is het kind hier wel toe
in staat omdat zijn kennis is opgedaan door ervaring
Reflection in action: Het reflecteren op de omstandigheden. Je weet wat je moet doen maar als je
merkt dat de omstandigheden verandert zijn pas je je handelingen hier op aan.
Wat is communicatie?
Verbale communicatie
Ideeën, gedachten en gevoelens kunnen wij aan een ander kenbaar maken met woorden, mondeling
of schriftelijk, waarbij we gebruik maken van taal. Het is belangrijk dat binnen de taal mensen
dezelfde waardes aan woorden hechten.
Voor juristen is taal een essentieel medium. Elke jurist weet dat 'gewone' Nederlandse woorden in
een juridische context een geheel andere betekenis kunnen hebben. Daarom zult u er in een gesprek
met een (niet juridisch geschoolde) cliënt op bedacht moeten zijn dat de betekenis van woorden die
voor u vanzelfsprekend zijn, dat niet het geval is voor de cliënt en zult u vaak extra uitleg moeten
geven.
Non-verbale communicatie
Wie de ander aankijkt tijdens een gesprek, maakt een open en eerlijke indruk en vooral ook een
luisterende indruk (zolang hij niet staart). Neergeslagen ogen duiden op verlegenheid, wegkijken
wekt wantrouwen, dit is weer anders in Oosterse culturen (gebrek aan respect bij aankijken). Een
ferme handdruk duidt op een open karakter
Boodschappen uitwisselen
De boodschap is het signaal dat weergeeft wat u wilt of juist niet wilt, hoe u denkt of voelt. Elke uiting
van gedrag is een vorm van communicatie. Een boodschap is dus ook een boodschap als u het signaal
onbewust geeft.
Wat veroorzaakt miscommunicatie?
Het communicatieproces bestaat uit een zender, ontvanger en een boodschap. Hier kan iets misgaan,
voorbeelden zijn:
- Problemen in de situatie. (achtergrondgeluid)
- Problemen bij de zender (kan vanalles bij de zender misgaan, nervositeit, onduidelijke praat)
- Problemen bij de ontvanger in de waarneming
- Problemen bij de ontvanger in de interpretatie
Er zijn twee belangrijke nadelen verbonden aan vooroordelen:
- meestal pakken ze negatief uit: als u vooroordelen over een bepaalde groep heeft, verwacht u
meestal dat die groep een of meer negatieve eigenschappen heeft;
Onder harde doelen verstaan we dan het verkrijgen van informatie of het geven van advies terwijl
zachte doelen betrekking hebben op de relatie met de cliënt
3 De lege spiegel; vier stadia van leren
Eerste stadium: onbewust onwetend De 'kandidaat' kan niet autorijden maar is zich daarvan amper
bewust, omdat hij er niet mee bezig is.
Tweede stadium: bewust onwetend Al tijdens de eerste rijles ontdekt de 'kandidaat' hoe
gecompliceerd foutloos autorijden is en welke welhaast onverenigbare vaardigheden hij moet
beheersen
Derde stadium: bewust wetend
Als de kandidaat aan het rijexamen toe is, beheerst hij genoeg vaardigheden om de auto redelijk
veilig op de weg te houden, maar hij zal nog veel nadenken bij het wegrijden, schakelen, kijken en
sturen enzovoort.
Vierde stadium: onbewust wetend Een chauffeur met jarenlange ervaring schakelt en stuurt vanzelf,
houdt rekening met het verkeer en anticipeert er op. Datzelfde geldt voor een ervaren
rechtsbijstandverlener die gebruik maakt van zijn vaardigheden en zich dat veelal nauwelijks bewust
is.
4 Afwisseling van denken en doen
Er is echter één basale voorwaarde om goed gesprekken te leren voeren, of gespreksvoering u nu van
nature goed ligt of juist niet: u moet bereid en in staat zijn om kritisch naar u zelf te kijken en
feedback te ontvangen. Met andere woorden, u moet ervoor openstaan om nieuwe dingen te
leren die u juist in de interactie met anderen oefent, waardoor u zich kwetsbaar opstelt.
Het helpt als u feedback op uw gedrag kunt onderscheiden van kritiek op uw persoonlijkheid. Tegelijk
is het van belang dat u in gesprekken uw persoonlijke eigenschappen zoveel mogelijk benut:
wie bent u?
Vaardigheden worden geleerd door ze te oefenen
Het principe is simpel: als onderdeel van uw totale voorbereiding op het gesprek denkt u van tevoren
na wat uw sterke en zwakke punten zijn bij het gesprek dat u gaat voeren (of voor gesprekken in het
algemeen), u voert het gesprek, na afloop analyseert u wat er gebeurde, wat er goed ging en wat er
minder goed ging, en hoe dat kwam en - heel belangrijk - hoe u dat een volgende keer zou kunnen
voorkomen.
Schön is een Amerikaanse auteur die onderzoek heeft gedaan naar de manier waarop professionals
problemen oplossen. Heel in het kort is zijn basisstelling dat het traditionele wetenschappelijke
model van theorie en praktijk niet opgaat.
, Schön beschrijft twee processen over hoe zij dan wel met hun problemen omgaan: het ene is
knowing-in-action, het andere is reflection-in-action.
knowing in action: een kind weet/ heeft de kennis dat het de bal moet vangen, maar op 2 jarige
leeftijd is het hier nog niet toe in staat, op latere leeftijd wel. Op latere leeftijd is het kind hier wel toe
in staat omdat zijn kennis is opgedaan door ervaring
Reflection in action: Het reflecteren op de omstandigheden. Je weet wat je moet doen maar als je
merkt dat de omstandigheden verandert zijn pas je je handelingen hier op aan.
Wat is communicatie?
Verbale communicatie
Ideeën, gedachten en gevoelens kunnen wij aan een ander kenbaar maken met woorden, mondeling
of schriftelijk, waarbij we gebruik maken van taal. Het is belangrijk dat binnen de taal mensen
dezelfde waardes aan woorden hechten.
Voor juristen is taal een essentieel medium. Elke jurist weet dat 'gewone' Nederlandse woorden in
een juridische context een geheel andere betekenis kunnen hebben. Daarom zult u er in een gesprek
met een (niet juridisch geschoolde) cliënt op bedacht moeten zijn dat de betekenis van woorden die
voor u vanzelfsprekend zijn, dat niet het geval is voor de cliënt en zult u vaak extra uitleg moeten
geven.
Non-verbale communicatie
Wie de ander aankijkt tijdens een gesprek, maakt een open en eerlijke indruk en vooral ook een
luisterende indruk (zolang hij niet staart). Neergeslagen ogen duiden op verlegenheid, wegkijken
wekt wantrouwen, dit is weer anders in Oosterse culturen (gebrek aan respect bij aankijken). Een
ferme handdruk duidt op een open karakter
Boodschappen uitwisselen
De boodschap is het signaal dat weergeeft wat u wilt of juist niet wilt, hoe u denkt of voelt. Elke uiting
van gedrag is een vorm van communicatie. Een boodschap is dus ook een boodschap als u het signaal
onbewust geeft.
Wat veroorzaakt miscommunicatie?
Het communicatieproces bestaat uit een zender, ontvanger en een boodschap. Hier kan iets misgaan,
voorbeelden zijn:
- Problemen in de situatie. (achtergrondgeluid)
- Problemen bij de zender (kan vanalles bij de zender misgaan, nervositeit, onduidelijke praat)
- Problemen bij de ontvanger in de waarneming
- Problemen bij de ontvanger in de interpretatie
Er zijn twee belangrijke nadelen verbonden aan vooroordelen:
- meestal pakken ze negatief uit: als u vooroordelen over een bepaalde groep heeft, verwacht u
meestal dat die groep een of meer negatieve eigenschappen heeft;
