VLP1B 2017 – 2018
Inleiding in de pedagogiek; Annemarie Becker
Hoofdstuk 1 Het begrip opvoeding
1.2 Beschrijving van het begrip pedagogiek
Pedagogiek is afgeleid uit het grieks paidagoogia en betekend kindleiden.
Andere woorden voor pedagogiek; die wel eigen betekenis hebben
1. Opvoedkunde vaardigheden van de opvoeder
2. Opvoedingsleer vergaren van kennis over opvoeden
3. Opvoedingswetenschap ontwikkelen van theorieën over en methoden met
betrekking tot opvoeden.
Pedagogiek heeft zelfstandige positie in wetenschappelijk denken; eigen theorieën en
methoden. Pedagogiek ontleent zich aan psychologische, sociale, filosofische, theologische
(levensbeschouwelijke) en andragogische wetenschappen hulpwetenschappen
Definitie opvoeding
Opvoeding is alle omgang tussen ouder en kind waarbij de ouder gericht een relatie met het
kind aangaat. In deze omgang biedt een ouder het kind liefde, geborgenheid, veiligheid,
intimiteit, aandacht, grenzen, instructie, ondersteuning en controle. Hierdoor zal het kind tot
zelfontplooiing komen en over het nodige zelfvertrouwen en de nodige zelfstandigheid en
zelfredzaamheid beschikken om richting te geven aan zijn verdere leven.
Er is sprake van opvoeding als
1. Wederzijds respect
2. Voldoende veiligheid, vertrouwen, acceptatie en steun is vanuit de ouders.
3. Kind uitgedaagd wordt om beslissingen te nemen en te experimenteren met nieuwe
dingen vertrouwen in de omgeving.
1.3 de vier basisdimensies van opvoeden
1. Ondersteuning bieden
2. Instructie geven
3. Controle uitoefenen
4. Grenzen stellen
Beschreven door Rispens, Hermanns en Meeus (1996)
Ondersteuning bieden Ondersteuning door middel van straffen:
- Vaak negatieve lading want toegepast bij
grensoverschrijdend gedrag
- Consequent gedrag van de ouder; reactie en straf
moet wel kloppen bij actie/ gedrag
- Opgelegde straf nabespreken is raadzaam
Ondersteuning door middel van belonen:
- Bestaat uit handelingen die leiden tot een
emotioneel prettig gevoel
Instructie geven Duidelijk maken aan het kind wat de bedoeling van iets is en
welk gedrag verwacht wordt. Proces verloopt gevraagd en
ongevraagd.
Kinderen overladen met instructies kan volgende gevolgen
1
, VLP1B 2017 – 2018
hebben:
- Geen zal geen eigen initiatief ontplooien
- Kind durft niet te handelen; veel bezig met wat
ouder van geplande actie vind
Controle uitoefenen Autoritaire controle
- Ouder oefent druk uit zodat kind correct gedrag gaat
vertonen. Macht en gezag ouder hebben centrale rol
- Negatieve invloed op ontwikkeling van het kind
- Kind kan moeite krijgen met aangeven van eigen
gevoelens en verlangens.
Autoritatieve controle
- Uitleg wordt gegeven door ouders en eisen worden
gesteld aan de zelfstandigheid
- Ouder geeft kind informatie, instructie, suggesties en
aanwijzingen voor gewenste gedrag.
- Meeste gevallen positief effect op het kind; kind
krijgt ruimte om zijn eigen weg te vormen
- Inductie; gedrag van de ouder is erop gericht dat het
kind zover komt dat hij tegemoetkomt aan zijn
wensen.
Grenzen stellen - Meest moeilijke onderdeel van de opvoeding
- Kind leert eigen grenzen stellen en aan te geven
Vier opvoedingsdimensies zijn met elkaar verbonden. Elke actie die een ouder
onderneemt om het gedrag van het kind te veranderen heeft weerslag op alle dimensies.
1.4Pedagogische opvoedingsstijlen
Intentioneel opvoedgedrag ouder is erop gericht om bewust/ onbewust
doelstellingen te bereiken bij het kind.
Drie algemene opvoedingsdoelen
1 Zelfstandigheid Individu Bedoeling dat het kind zelf beslissingen leert
nemen, een eigen leven leert leiden en
eigenmogelijkheden leert ontdekken
2 Zelfredzaamheid Samenleving Kind wordt geleerd om op een positieve manier
vorm te geven aan zijn toekomstige rol in de
samenleving.
3 Zelfvertrouwen Toekomst Kind kan een bijdrage leveren aan de toekomst
en is in staat om technische/ praktische
problemen op te lossen.
De mate en wijze waarop een kind de 4 basisdimenties ervaart bij het ontwikkelen van de
drie Z’s zal bepalen of het kind behoefte heeft om acties met een ouder te delen.
Specifieke opvoedingsdoelen afhankelijk van de opvattingen van de ouder en diens
normen en waarden.
1.5Opvoeden als circulair proces
2
Inleiding in de pedagogiek; Annemarie Becker
Hoofdstuk 1 Het begrip opvoeding
1.2 Beschrijving van het begrip pedagogiek
Pedagogiek is afgeleid uit het grieks paidagoogia en betekend kindleiden.
Andere woorden voor pedagogiek; die wel eigen betekenis hebben
1. Opvoedkunde vaardigheden van de opvoeder
2. Opvoedingsleer vergaren van kennis over opvoeden
3. Opvoedingswetenschap ontwikkelen van theorieën over en methoden met
betrekking tot opvoeden.
Pedagogiek heeft zelfstandige positie in wetenschappelijk denken; eigen theorieën en
methoden. Pedagogiek ontleent zich aan psychologische, sociale, filosofische, theologische
(levensbeschouwelijke) en andragogische wetenschappen hulpwetenschappen
Definitie opvoeding
Opvoeding is alle omgang tussen ouder en kind waarbij de ouder gericht een relatie met het
kind aangaat. In deze omgang biedt een ouder het kind liefde, geborgenheid, veiligheid,
intimiteit, aandacht, grenzen, instructie, ondersteuning en controle. Hierdoor zal het kind tot
zelfontplooiing komen en over het nodige zelfvertrouwen en de nodige zelfstandigheid en
zelfredzaamheid beschikken om richting te geven aan zijn verdere leven.
Er is sprake van opvoeding als
1. Wederzijds respect
2. Voldoende veiligheid, vertrouwen, acceptatie en steun is vanuit de ouders.
3. Kind uitgedaagd wordt om beslissingen te nemen en te experimenteren met nieuwe
dingen vertrouwen in de omgeving.
1.3 de vier basisdimensies van opvoeden
1. Ondersteuning bieden
2. Instructie geven
3. Controle uitoefenen
4. Grenzen stellen
Beschreven door Rispens, Hermanns en Meeus (1996)
Ondersteuning bieden Ondersteuning door middel van straffen:
- Vaak negatieve lading want toegepast bij
grensoverschrijdend gedrag
- Consequent gedrag van de ouder; reactie en straf
moet wel kloppen bij actie/ gedrag
- Opgelegde straf nabespreken is raadzaam
Ondersteuning door middel van belonen:
- Bestaat uit handelingen die leiden tot een
emotioneel prettig gevoel
Instructie geven Duidelijk maken aan het kind wat de bedoeling van iets is en
welk gedrag verwacht wordt. Proces verloopt gevraagd en
ongevraagd.
Kinderen overladen met instructies kan volgende gevolgen
1
, VLP1B 2017 – 2018
hebben:
- Geen zal geen eigen initiatief ontplooien
- Kind durft niet te handelen; veel bezig met wat
ouder van geplande actie vind
Controle uitoefenen Autoritaire controle
- Ouder oefent druk uit zodat kind correct gedrag gaat
vertonen. Macht en gezag ouder hebben centrale rol
- Negatieve invloed op ontwikkeling van het kind
- Kind kan moeite krijgen met aangeven van eigen
gevoelens en verlangens.
Autoritatieve controle
- Uitleg wordt gegeven door ouders en eisen worden
gesteld aan de zelfstandigheid
- Ouder geeft kind informatie, instructie, suggesties en
aanwijzingen voor gewenste gedrag.
- Meeste gevallen positief effect op het kind; kind
krijgt ruimte om zijn eigen weg te vormen
- Inductie; gedrag van de ouder is erop gericht dat het
kind zover komt dat hij tegemoetkomt aan zijn
wensen.
Grenzen stellen - Meest moeilijke onderdeel van de opvoeding
- Kind leert eigen grenzen stellen en aan te geven
Vier opvoedingsdimensies zijn met elkaar verbonden. Elke actie die een ouder
onderneemt om het gedrag van het kind te veranderen heeft weerslag op alle dimensies.
1.4Pedagogische opvoedingsstijlen
Intentioneel opvoedgedrag ouder is erop gericht om bewust/ onbewust
doelstellingen te bereiken bij het kind.
Drie algemene opvoedingsdoelen
1 Zelfstandigheid Individu Bedoeling dat het kind zelf beslissingen leert
nemen, een eigen leven leert leiden en
eigenmogelijkheden leert ontdekken
2 Zelfredzaamheid Samenleving Kind wordt geleerd om op een positieve manier
vorm te geven aan zijn toekomstige rol in de
samenleving.
3 Zelfvertrouwen Toekomst Kind kan een bijdrage leveren aan de toekomst
en is in staat om technische/ praktische
problemen op te lossen.
De mate en wijze waarop een kind de 4 basisdimenties ervaart bij het ontwikkelen van de
drie Z’s zal bepalen of het kind behoefte heeft om acties met een ouder te delen.
Specifieke opvoedingsdoelen afhankelijk van de opvattingen van de ouder en diens
normen en waarden.
1.5Opvoeden als circulair proces
2
