Klinische pathologie
Hoofdstuk 5 algemene tumorleer
Pagina 61-75
Tumor= gezwel, die bestaan uit nakomelingen van een cel die zich autonoom (zelfstandig) deelt. Door
de ongecontroleerde mitosen (celdeling) verdubbelt de tumormassa zich steeds. De belangrijkste
indeling van tumoren is die in benigne (goedaardig) en maligne (kwaadaardig) (kanker).
Risico factoren:
- Chemische stoffen (alcohol, sigaretten en verkoold vlees)
- Ioniserende stralen (zon en röntgen)
- Chronische ontstekingen (COPD)
- Virusinfectie baarmoederhalskanker, leverkanker en wratten.
Hoog gedifferentieerd gespecialiseerd op eigen functie
Verlies van differentatie door verkeerde (bovenstaande prikkels) kunnen stukken DNA die normaal
afgedekt zijn, vrij komen te liggen. Zo kan het voor het weefseltype ongewone erfelijke info tot uiting
komen.
Sommige gezwellen maken tumormarkers (stoffen die kenmerkend zijn voor bepaalde tumoren).
Normale celdelingen worden gereguleerd door stukken DNA die groeigenen heten. Deze kunnen
ontregeld raken door langdurige risico factoren. Wanneer de groeigenen vrij spel krijgen kunnen
cellen ongecontroleerd gaan delen. Bij mensen met en zwakke afweer door aanleg, stress of aids, is
de kans op tumoren groter.
Benigne
Een benigne tumor drukt de omringende weefsels opzij. Dit heet expansieve groei. Normaal is een
goedaardig gezwel een afgeronde massa met een kapsel erom. Bij en benigne tumor treedt geen
metastasering (uitzaaiing) op, omdat het gezwel niet door lymfevaten en bloedvaten groeit.
Goedaardige gezwellen worden genoemd naar het weefsel waarvan ze afkomstig zijn met daarachter
– oom:
- Adenoom (klier)
- Angioom (vaat)
- Lipoom (vetbultje)
- Myoom (spier)
- Meningeoom (hersenvlies)
- Neurioom (zenuw)
De patiënt voelt het gezwel vaak zelf. Het kan ook klachten veroorzaken. Extra onderzoek over
goedaardigheid van het gezwel geeft histologisch onderzoek. Hierbij wordt een stukje weefsel
onderzocht (biopt) en kan dus zien hoe het gezwel zich gedraagt ten opzichte van zijn omgeving. De
benigne wordt meestal operatief verwijderd (excisie).
Maligne
Meestal is er geen (echt) kapsel en een maligne tumor groeit infiltratief (de uitlopers van de kanker
dringen door in de omringende weefselstructuren). Ingroei in lymfevaten, bloedvaten en
lichaamsholten kan metastasering (uitzaaiing) veroorzaken. De cellen van een maligne tumor wijken
vaak sterk af van de cellen in het weefsel van oorsprong. Men spreek dan van een lage differentiatie.
Wanneer de uitlopers van een maligne tumor tot in een lymfevat groeien, kunnen losgeraakte
kankercellen meegesleept worden naar lymfeknopen. Als de maligne cellen daar ook gaan groeien,
spreekt men van lymfogene metastasering. Wanneer kankercellen losraken in de bloedvaten kan het
megesleept worden naar bv lever, longen, botten en hersenen. Als de maligne daar ook vermeerderd
dan heet het hematogene metastasering. De eerste hematogene metastasen van maligniteiten in de
buikholte komen bijna altijd in de lever. Het bloed uit de buik gaat namelijk via de vena porta naar de
Hoofdstuk 5 algemene tumorleer
Pagina 61-75
Tumor= gezwel, die bestaan uit nakomelingen van een cel die zich autonoom (zelfstandig) deelt. Door
de ongecontroleerde mitosen (celdeling) verdubbelt de tumormassa zich steeds. De belangrijkste
indeling van tumoren is die in benigne (goedaardig) en maligne (kwaadaardig) (kanker).
Risico factoren:
- Chemische stoffen (alcohol, sigaretten en verkoold vlees)
- Ioniserende stralen (zon en röntgen)
- Chronische ontstekingen (COPD)
- Virusinfectie baarmoederhalskanker, leverkanker en wratten.
Hoog gedifferentieerd gespecialiseerd op eigen functie
Verlies van differentatie door verkeerde (bovenstaande prikkels) kunnen stukken DNA die normaal
afgedekt zijn, vrij komen te liggen. Zo kan het voor het weefseltype ongewone erfelijke info tot uiting
komen.
Sommige gezwellen maken tumormarkers (stoffen die kenmerkend zijn voor bepaalde tumoren).
Normale celdelingen worden gereguleerd door stukken DNA die groeigenen heten. Deze kunnen
ontregeld raken door langdurige risico factoren. Wanneer de groeigenen vrij spel krijgen kunnen
cellen ongecontroleerd gaan delen. Bij mensen met en zwakke afweer door aanleg, stress of aids, is
de kans op tumoren groter.
Benigne
Een benigne tumor drukt de omringende weefsels opzij. Dit heet expansieve groei. Normaal is een
goedaardig gezwel een afgeronde massa met een kapsel erom. Bij en benigne tumor treedt geen
metastasering (uitzaaiing) op, omdat het gezwel niet door lymfevaten en bloedvaten groeit.
Goedaardige gezwellen worden genoemd naar het weefsel waarvan ze afkomstig zijn met daarachter
– oom:
- Adenoom (klier)
- Angioom (vaat)
- Lipoom (vetbultje)
- Myoom (spier)
- Meningeoom (hersenvlies)
- Neurioom (zenuw)
De patiënt voelt het gezwel vaak zelf. Het kan ook klachten veroorzaken. Extra onderzoek over
goedaardigheid van het gezwel geeft histologisch onderzoek. Hierbij wordt een stukje weefsel
onderzocht (biopt) en kan dus zien hoe het gezwel zich gedraagt ten opzichte van zijn omgeving. De
benigne wordt meestal operatief verwijderd (excisie).
Maligne
Meestal is er geen (echt) kapsel en een maligne tumor groeit infiltratief (de uitlopers van de kanker
dringen door in de omringende weefselstructuren). Ingroei in lymfevaten, bloedvaten en
lichaamsholten kan metastasering (uitzaaiing) veroorzaken. De cellen van een maligne tumor wijken
vaak sterk af van de cellen in het weefsel van oorsprong. Men spreek dan van een lage differentiatie.
Wanneer de uitlopers van een maligne tumor tot in een lymfevat groeien, kunnen losgeraakte
kankercellen meegesleept worden naar lymfeknopen. Als de maligne cellen daar ook gaan groeien,
spreekt men van lymfogene metastasering. Wanneer kankercellen losraken in de bloedvaten kan het
megesleept worden naar bv lever, longen, botten en hersenen. Als de maligne daar ook vermeerderd
dan heet het hematogene metastasering. De eerste hematogene metastasen van maligniteiten in de
buikholte komen bijna altijd in de lever. Het bloed uit de buik gaat namelijk via de vena porta naar de
