Wat is politiek?
Algemeen belang
Politiek: de wijze waarop een land wordt bestuurd.
Politiek gaat over keuzes maken. Het nemen van besluiten kost tijd, omdat er verschillende
oplossingen zijn.
Het gaat om zaken die van algemeen belang zijn en waar jij nu of later mee te maken krijgt:
• openbare orde en veiligheid
• buitenlandse betrekkingen
• infrastructuur
• welvaart
• welzijn
• onderwijs
Voor het realiseren van al dit soort plannen betalen burgers belasting.. Tegenover die
belastingplicht staan het recht om te stemmen.
Democratie
Democratie: directe zeggenschap van het volk.
Referendum: een volksstemming over een bepaald wetsvoorstel.
Nederland heeft geen directe democratie maar een indirecte democratie/parlementaire democratie:
hierin neemt het volk zelf geen beslissingen maar gekozen vertegenwoordigers.
Kenmerken parlementaire democratie
Voor een goed functionerende democratie zijn regels nodig -> grondwet.
• Burgers hebben politieke grondrechten:
• >18 stemrecht
• iedereen mag partij oprichten
• iedereen mag demonstreren
• Politieke besluitvorming:
• Leden Staten-Generaal/Parlement/Eerste+Tweede Kamer zijn gekozen door geheime
stemming.
• Weten worden vastgesteld door de regering en Staten-Generaal
• Vrije Media:
• geen toestemming om te publiceren
• overheid zorgt zelf voor juiste informatie om te publiceren
Dictatuur
Dictatuur/autocratie= de drie machten zijn niet van elkaar gescheiden, maar in handen van een
kleine groep mensen.
Kenmerken dictatuur:
- weinig/geen vrijheid
- politiek en leger hebben veel macht
- geen beperking voor regering
- veel censuur
- rechters afhankelijk en aanhangers van machthebbers
- grondrecht worden niet beschermd
- geen vrije pers
- oppositiepartijen zijn verboden
- verkiezingsfraude
1
, Fascisten: zeer nationalistisch, wijzen democratie af. Willen sterke leiders die zelfstandig, zonder
democratie, besluiten nemen.
Religieuze dictatuur (Iran=islamitische wetgeving): Religie als hoogste en/of enige autoriteit die de
kwaliteit van een samenleving of cultuur bepaalt, dicteert en bestuurt.
Militaire dictatuur: leger heeft alle macht in handen (Myanmar)
Politieke stromingen
Ideologieën
Wanneer de eerste politieke partijen ontstonden grepen zij terug op de 3 ideologische, politieke
stromingen:
- liberalisme
- confessionalisme
- socialisme
Ideologie: een samenhangend geheel van ideeën over de mens en de gewenste inrichting van de
samenleving.
Standpunten die uit ideologieën voortkomen hebben te maken met 3 aspecten:
1. Normen en waarden -> grenzen van individuele vrijheid
2. Sociaal/economische verhouding -> Wat is een rechtvaardige verdeling van de samenleving?
3. Gewenste machtsverdeling -> wie doet wat?
Progressief en conservatief
Progressief: vooruitstrevend, veranderen, richten op de toekomst, benadrukken van de gebreken
en pleiten voor verandering.
Conservatief: behoudend, gericht op heden en verleden, benadrukken van wat we al hebben
bereikt.
Soms willen conservatieven de vervanging van de regels terugdraaien -> reactionair.
Reactionair: achteruit strevend - naar het verleden willen.
Links en rechts
Links:
• gelijkwaardigheid (werk, onderwijs, inkomen)
• overheid moet actief zijn
• zwakkeren beschermen
• SP, GroenLinks, PvdA
Rechts:
• vrijheid
• eigen verantwoordelijkheid
• overheid moet zich op sociaal-economische terrein passief opstellen
• VVD, PVV
Politiek Midden:
• gezamenlijke verantwoordelijkheid van burgers en overheid
• D66, CDA
2
Algemeen belang
Politiek: de wijze waarop een land wordt bestuurd.
Politiek gaat over keuzes maken. Het nemen van besluiten kost tijd, omdat er verschillende
oplossingen zijn.
Het gaat om zaken die van algemeen belang zijn en waar jij nu of later mee te maken krijgt:
• openbare orde en veiligheid
• buitenlandse betrekkingen
• infrastructuur
• welvaart
• welzijn
• onderwijs
Voor het realiseren van al dit soort plannen betalen burgers belasting.. Tegenover die
belastingplicht staan het recht om te stemmen.
Democratie
Democratie: directe zeggenschap van het volk.
Referendum: een volksstemming over een bepaald wetsvoorstel.
Nederland heeft geen directe democratie maar een indirecte democratie/parlementaire democratie:
hierin neemt het volk zelf geen beslissingen maar gekozen vertegenwoordigers.
Kenmerken parlementaire democratie
Voor een goed functionerende democratie zijn regels nodig -> grondwet.
• Burgers hebben politieke grondrechten:
• >18 stemrecht
• iedereen mag partij oprichten
• iedereen mag demonstreren
• Politieke besluitvorming:
• Leden Staten-Generaal/Parlement/Eerste+Tweede Kamer zijn gekozen door geheime
stemming.
• Weten worden vastgesteld door de regering en Staten-Generaal
• Vrije Media:
• geen toestemming om te publiceren
• overheid zorgt zelf voor juiste informatie om te publiceren
Dictatuur
Dictatuur/autocratie= de drie machten zijn niet van elkaar gescheiden, maar in handen van een
kleine groep mensen.
Kenmerken dictatuur:
- weinig/geen vrijheid
- politiek en leger hebben veel macht
- geen beperking voor regering
- veel censuur
- rechters afhankelijk en aanhangers van machthebbers
- grondrecht worden niet beschermd
- geen vrije pers
- oppositiepartijen zijn verboden
- verkiezingsfraude
1
, Fascisten: zeer nationalistisch, wijzen democratie af. Willen sterke leiders die zelfstandig, zonder
democratie, besluiten nemen.
Religieuze dictatuur (Iran=islamitische wetgeving): Religie als hoogste en/of enige autoriteit die de
kwaliteit van een samenleving of cultuur bepaalt, dicteert en bestuurt.
Militaire dictatuur: leger heeft alle macht in handen (Myanmar)
Politieke stromingen
Ideologieën
Wanneer de eerste politieke partijen ontstonden grepen zij terug op de 3 ideologische, politieke
stromingen:
- liberalisme
- confessionalisme
- socialisme
Ideologie: een samenhangend geheel van ideeën over de mens en de gewenste inrichting van de
samenleving.
Standpunten die uit ideologieën voortkomen hebben te maken met 3 aspecten:
1. Normen en waarden -> grenzen van individuele vrijheid
2. Sociaal/economische verhouding -> Wat is een rechtvaardige verdeling van de samenleving?
3. Gewenste machtsverdeling -> wie doet wat?
Progressief en conservatief
Progressief: vooruitstrevend, veranderen, richten op de toekomst, benadrukken van de gebreken
en pleiten voor verandering.
Conservatief: behoudend, gericht op heden en verleden, benadrukken van wat we al hebben
bereikt.
Soms willen conservatieven de vervanging van de regels terugdraaien -> reactionair.
Reactionair: achteruit strevend - naar het verleden willen.
Links en rechts
Links:
• gelijkwaardigheid (werk, onderwijs, inkomen)
• overheid moet actief zijn
• zwakkeren beschermen
• SP, GroenLinks, PvdA
Rechts:
• vrijheid
• eigen verantwoordelijkheid
• overheid moet zich op sociaal-economische terrein passief opstellen
• VVD, PVV
Politiek Midden:
• gezamenlijke verantwoordelijkheid van burgers en overheid
• D66, CDA
2
