Zorgthema 1: dagelijkse zorg
ADL
ADL activiteiten: inleiding
Katzschaal
Inschatten hoe zwaar is de zorg voor deze persoon
Wat gaan we ertegenover moeten plaatsen van hulp verlening
Dient ervoor om te bereken hoeveel het kost van werkuren en materiaal om de persoon te
verzorgen.
Lichaamsverzorging
Manieren van huid verzorgen:
Bed, bad, lavabo of douche:
-> Rekening houden met beperkingen: geen, lichamelijk en psychisch.
Het bedbad
-> van top tot teen wassen in bed
-> wanneer de patiënt niet in staat is om zichzelf te wassen
-> Volgens de 8 basisprincipes
Zeep < bad olie < wassen zonder water
Wassen met water en zeep?
Huid olie is gezonder voor de huid dan zeep. Van zeep gaat de huid droog en schilferig worden. De ph
waarde van zeep ligt namelijk hoger dan die van olie. Nog een voordeel van een bad olie is dat je het
niet altijd moet afspoelen.
Wassen zonder water of verzorgend wassen:
Voordeel -> je moet niet drogen en spoelen dus je bespaart tijd, je gebruikt geen agressieve zepen,
het is minder belastend voor de patiënt
Nadeel -> mensen hebben het gevoel dat ze maar half gewassen zijn, veel afval (plastic, wegwerp
washandje), minder tijd besteden met de patiënt
Uit een brochure van het UZA
Hét voordeel van onze verzorgende wasmethode is dat we geen water en zeep gebruiken.
Water en zeep kunnen de huid uitdrogen en tot irritaties en huidbeschadiging leiden.
De lotion in onze vochtige washandjes heeft een neutrale zuurtegraad (pH) en helpt uw huid
gezond te houden.
Nóg voordelen:
, meer comfort
fysiek minder belastend (minder draaien, sneller, …)
even hygiënisch als water en zeep”
Beperkingen qua lichaamszorg:
Geen of weinig beperkingen:
o Zelfzorg behouden / stimuleren
o Voorzieningen: belangrijk voor hoe en in welke mate een patiënt zal instaan voor zijn
lichaamsverzorging
Patiënt moet geïnformeerd worden over de aanwezigheid van deze voorzieningen
o Houding verpleegkundigen
Patiënt wordt graag gewassen of durft niet zeggen dat hij het graag zelf zou doen (last zijn)
o Respecteren gewoontes patiënt
Je afvragen, moet die patiënt elke dag van boven tot onder gewassen worden (kattenwasje tussendoor) Onderhandelen
soms ook nodig dagelijkse wasbeurt
Tijdstip (moet een patiënt s’morgens om 7u gewekt worden)
Manier van verzorgen stomapatiënt (doet het al jaren zelf, jij andere gewoonten, hiermee omgaan,….)
Psychische beperkingen:
o Depressieve patiënten stimuleren en informeren
o Patiënten met dementie
Fysieke beperkingen:
o Informeren en inspraak van patiënt
o Mogelijkheden van de patiënt zien hulpmiddelen
instapbaden
badlift
hulpmiddelen bad/douche
douchestoelen
Zelfzorg stimuleren
Hoe contradictorisch het ook klinkt, de grootste opdracht van zorgverleners is om zo weinig mogelijk
zorg te verlenen en zo veel mogelijk ruimte te geven aan de zorgvrager om zijn eigen autonomie, alle
beperkingen in acht genomen, te behouden.
Mogelijkheden van de patiënt zien
, Correct inschatten van de beperking
Aard van de beperking tussenkomst in overeenstemming met beperking
zowel psychisch als fysiek
o Bovenste ledematen vb. infuus
o Hemiplegie: gezonde kant niet, verlamde kant wel
Vb. patiënt ongeluk verliest rechter arm theoretisch wel, psychisch niet klaar
o Wel hulpmiddelen (na tijd) voor eten
o COPD fractioneren van de zorg
o Bepaalde zorgen door verpleegkundigen
PLAATS
o Bed verlaten of niet?
o Lavabo waskom bedbad bad bepaalde zorgen zoals mondzorg
Informeren en inspraak van patiënt
Hoe voelt de patënt zich op dat moment -> niet enkel naar planning kijken
Zeker bij psychische beperkingen vb. dementerende
-> Kunnen het fysiek wel, maar psychisch probleem, weten niet hoe
-> soms agressie vb. pat naar wC begeleiden -> truc van de afleiding
-> Indien geen motivatie dan informeren en stimuleren -> depressieve patiënten
Aandachtspunten huid
Kleur Bleke huid (laag hemolobine) – geel (leveraandoeningen)– blauw (bij zuurstoftekort)– rood (ontsteking)
Turgor (elastisiteit) laag vochtgebrek vb plooi die blijft rechtstaan bij deshydratatie
Algemene conditie van de huid
o ruwe rode huid (handen, ellebogen, knie) vochtinbrengende crème
o Acne
o Huiduitslag vb eczeem
Observatie van de huid
lymfangitis
Lymfangitis is een ontsteking van een lymfevat, meestal als gevolg van een plaatselijke infectie. Lymfangitis
ontstaat bijna altijd aan een arm of een been. meestal bij infectie en ontsteking van huidwonden
zichtbaar als een rode streeptekening in de huid
wegdrukbare roodheid <-> niet wegdrukbare roodheid
urticaria t.g.v. AB
,Netelroos, netelkoorts
Huiduitslag gepaard gaand met hevige jeuk
In dit geval ontstaan omwille van overgevoeligheidsreactie tgv AB
intertrigo
Roodheid of wondpijn van de huid vooral bij dikke mensen in de huidplooien bijvoorbeeld tussen de dijen, i d
oksel, onder de borsten
Wordt veroorzaakt door prikkeling van de huid t g v wrijving en zweetafscheiding
psoriasis
Mondverzorging
Belang
Een verzorgd gebit is het uiterlijk teken van gezondheid en getuigt van aandacht en een goede
zorg voor het lichaam.
belangrijk orgaan : eten, te praten, te ademen, te lachten en te kussen -> oraal probleem ->
functionele gevolgen + comfortproblemen + afname van de levenskwaliteit -> lichamelijke als
psychologische vlak.
Schadelijke bacteriën uit de mondholte kunnen een longontsteking veroorzaken.
Vb bij verslikken kan voedsel dat in aanraking is gekomen met schadelijke bacterieën in de pharynx,
luchtpijp of longen terecht komen.
Dit kan aanleiding geven tot een longontsteking. Vooral bij mensen met slikproblemen als gevolg van
een CVA of andere neurologische ziekten zoals bv de ziekte van Parkinson.
Parodontitis kan aanleiding geven tot het ontstaan van cardiovasculaire ziekten zoals een CVA en
hartaandoeningen (hartinfarct, endocarditis).
Als iemand aan diabetes mellitus =suikerziekte lijdt kan een eventuele ontsteking in de mond erger
en moeilijker te genezen zijn dan bij een gezond mens.
Heel wat mondproblemen ontstaan door een slechte of niet goed geregelde diabetes (suikerziekte).
De wondgenezing is gestoord: slijmvliesletsels.
De mondzorg bij een goed gereguleerde diabetes vraagt geen extra maatregelen
Tandplaque en zijn gevolgen:
Tandplaque
Zuurproductie
Demineralisatie
Caries
Toxines
Gingivitis, mucositis, parodontitis
Basenproductie
Mineralisatie
, tandsteen
meeste voorkomende aandoeningen:
tandbederf (cariës)
tandvleesontsteking (gingivitis)
kaakbotontstekingen (parodontitis)
aandoeningen van het mondslijmvlies (ulceratief en inflammatoir). -> plaque-gerelateerd
Goed gepoetste tanden of gebitsprothesen worden al een paar uur na het poetsen bedekt met een
laag glycoproteïnen uit het speeksel. Aanwezige bacteriën gaan hieraan gemakkelijk kleven en
vormen een biofilm. Bij minder goede of ontbrekende mondhygiëne gaat deze biofilm uitgroeien tot
een beslag dat tandplaque wordt genoemd. Wanneer tandplaque langdurig op de tanden blijft,
treedt er verharding op. Men spreekt dan van tandsteen.
Plaque voorkomen of verminderen is dus de meest voor de hand liggende preventieve maatregel.
Veel ouderen hebben het moeilijk om alle plaque te verwijderen ten gevolge van een afnemende
handigheid en een afnemend gezichtsvermogen. Patiënten met fysieke en/of pscychische
beperkingen moeten geholpen worden voor het handhaven van de mondzorg. Vaak zal dit
gebeurden door een mantelzorger of het verpleegkundig of verzorgend personeel.
Enkele mondproblemen op een rij
Cariës
Gingivitis
Parodontitis
Aften
Traumatische ulceraties
Schimmelinfecties in de mond
Landkaarttong
Stomatitis
Halitose of Foetor ex ero
Schadelijke bacteriën uit de mondholte kunnen een longontsteking veroorzaken.
Vb bij verslikken kan voedsel dat in aanraking is gekomen met schadelijke bacterieën in de pharynx,
luchtpijp of longen terecht komen.
Dit kan aanleiding geven tot een longontsteking. Vooral bij mensen met slikproblemen als gevolg van
een CVA of andere neurologische ziekten zoals bv de ziekte van Parkinson.
Parodontitis kan aanleiding geven tot het ontstaan van cardiovasculaire ziekten zoals een CVA en
hartaandoeningen (hartinfarct, endocarditis).
Cariës = gaatjes in de tanden
ADL
ADL activiteiten: inleiding
Katzschaal
Inschatten hoe zwaar is de zorg voor deze persoon
Wat gaan we ertegenover moeten plaatsen van hulp verlening
Dient ervoor om te bereken hoeveel het kost van werkuren en materiaal om de persoon te
verzorgen.
Lichaamsverzorging
Manieren van huid verzorgen:
Bed, bad, lavabo of douche:
-> Rekening houden met beperkingen: geen, lichamelijk en psychisch.
Het bedbad
-> van top tot teen wassen in bed
-> wanneer de patiënt niet in staat is om zichzelf te wassen
-> Volgens de 8 basisprincipes
Zeep < bad olie < wassen zonder water
Wassen met water en zeep?
Huid olie is gezonder voor de huid dan zeep. Van zeep gaat de huid droog en schilferig worden. De ph
waarde van zeep ligt namelijk hoger dan die van olie. Nog een voordeel van een bad olie is dat je het
niet altijd moet afspoelen.
Wassen zonder water of verzorgend wassen:
Voordeel -> je moet niet drogen en spoelen dus je bespaart tijd, je gebruikt geen agressieve zepen,
het is minder belastend voor de patiënt
Nadeel -> mensen hebben het gevoel dat ze maar half gewassen zijn, veel afval (plastic, wegwerp
washandje), minder tijd besteden met de patiënt
Uit een brochure van het UZA
Hét voordeel van onze verzorgende wasmethode is dat we geen water en zeep gebruiken.
Water en zeep kunnen de huid uitdrogen en tot irritaties en huidbeschadiging leiden.
De lotion in onze vochtige washandjes heeft een neutrale zuurtegraad (pH) en helpt uw huid
gezond te houden.
Nóg voordelen:
, meer comfort
fysiek minder belastend (minder draaien, sneller, …)
even hygiënisch als water en zeep”
Beperkingen qua lichaamszorg:
Geen of weinig beperkingen:
o Zelfzorg behouden / stimuleren
o Voorzieningen: belangrijk voor hoe en in welke mate een patiënt zal instaan voor zijn
lichaamsverzorging
Patiënt moet geïnformeerd worden over de aanwezigheid van deze voorzieningen
o Houding verpleegkundigen
Patiënt wordt graag gewassen of durft niet zeggen dat hij het graag zelf zou doen (last zijn)
o Respecteren gewoontes patiënt
Je afvragen, moet die patiënt elke dag van boven tot onder gewassen worden (kattenwasje tussendoor) Onderhandelen
soms ook nodig dagelijkse wasbeurt
Tijdstip (moet een patiënt s’morgens om 7u gewekt worden)
Manier van verzorgen stomapatiënt (doet het al jaren zelf, jij andere gewoonten, hiermee omgaan,….)
Psychische beperkingen:
o Depressieve patiënten stimuleren en informeren
o Patiënten met dementie
Fysieke beperkingen:
o Informeren en inspraak van patiënt
o Mogelijkheden van de patiënt zien hulpmiddelen
instapbaden
badlift
hulpmiddelen bad/douche
douchestoelen
Zelfzorg stimuleren
Hoe contradictorisch het ook klinkt, de grootste opdracht van zorgverleners is om zo weinig mogelijk
zorg te verlenen en zo veel mogelijk ruimte te geven aan de zorgvrager om zijn eigen autonomie, alle
beperkingen in acht genomen, te behouden.
Mogelijkheden van de patiënt zien
, Correct inschatten van de beperking
Aard van de beperking tussenkomst in overeenstemming met beperking
zowel psychisch als fysiek
o Bovenste ledematen vb. infuus
o Hemiplegie: gezonde kant niet, verlamde kant wel
Vb. patiënt ongeluk verliest rechter arm theoretisch wel, psychisch niet klaar
o Wel hulpmiddelen (na tijd) voor eten
o COPD fractioneren van de zorg
o Bepaalde zorgen door verpleegkundigen
PLAATS
o Bed verlaten of niet?
o Lavabo waskom bedbad bad bepaalde zorgen zoals mondzorg
Informeren en inspraak van patiënt
Hoe voelt de patënt zich op dat moment -> niet enkel naar planning kijken
Zeker bij psychische beperkingen vb. dementerende
-> Kunnen het fysiek wel, maar psychisch probleem, weten niet hoe
-> soms agressie vb. pat naar wC begeleiden -> truc van de afleiding
-> Indien geen motivatie dan informeren en stimuleren -> depressieve patiënten
Aandachtspunten huid
Kleur Bleke huid (laag hemolobine) – geel (leveraandoeningen)– blauw (bij zuurstoftekort)– rood (ontsteking)
Turgor (elastisiteit) laag vochtgebrek vb plooi die blijft rechtstaan bij deshydratatie
Algemene conditie van de huid
o ruwe rode huid (handen, ellebogen, knie) vochtinbrengende crème
o Acne
o Huiduitslag vb eczeem
Observatie van de huid
lymfangitis
Lymfangitis is een ontsteking van een lymfevat, meestal als gevolg van een plaatselijke infectie. Lymfangitis
ontstaat bijna altijd aan een arm of een been. meestal bij infectie en ontsteking van huidwonden
zichtbaar als een rode streeptekening in de huid
wegdrukbare roodheid <-> niet wegdrukbare roodheid
urticaria t.g.v. AB
,Netelroos, netelkoorts
Huiduitslag gepaard gaand met hevige jeuk
In dit geval ontstaan omwille van overgevoeligheidsreactie tgv AB
intertrigo
Roodheid of wondpijn van de huid vooral bij dikke mensen in de huidplooien bijvoorbeeld tussen de dijen, i d
oksel, onder de borsten
Wordt veroorzaakt door prikkeling van de huid t g v wrijving en zweetafscheiding
psoriasis
Mondverzorging
Belang
Een verzorgd gebit is het uiterlijk teken van gezondheid en getuigt van aandacht en een goede
zorg voor het lichaam.
belangrijk orgaan : eten, te praten, te ademen, te lachten en te kussen -> oraal probleem ->
functionele gevolgen + comfortproblemen + afname van de levenskwaliteit -> lichamelijke als
psychologische vlak.
Schadelijke bacteriën uit de mondholte kunnen een longontsteking veroorzaken.
Vb bij verslikken kan voedsel dat in aanraking is gekomen met schadelijke bacterieën in de pharynx,
luchtpijp of longen terecht komen.
Dit kan aanleiding geven tot een longontsteking. Vooral bij mensen met slikproblemen als gevolg van
een CVA of andere neurologische ziekten zoals bv de ziekte van Parkinson.
Parodontitis kan aanleiding geven tot het ontstaan van cardiovasculaire ziekten zoals een CVA en
hartaandoeningen (hartinfarct, endocarditis).
Als iemand aan diabetes mellitus =suikerziekte lijdt kan een eventuele ontsteking in de mond erger
en moeilijker te genezen zijn dan bij een gezond mens.
Heel wat mondproblemen ontstaan door een slechte of niet goed geregelde diabetes (suikerziekte).
De wondgenezing is gestoord: slijmvliesletsels.
De mondzorg bij een goed gereguleerde diabetes vraagt geen extra maatregelen
Tandplaque en zijn gevolgen:
Tandplaque
Zuurproductie
Demineralisatie
Caries
Toxines
Gingivitis, mucositis, parodontitis
Basenproductie
Mineralisatie
, tandsteen
meeste voorkomende aandoeningen:
tandbederf (cariës)
tandvleesontsteking (gingivitis)
kaakbotontstekingen (parodontitis)
aandoeningen van het mondslijmvlies (ulceratief en inflammatoir). -> plaque-gerelateerd
Goed gepoetste tanden of gebitsprothesen worden al een paar uur na het poetsen bedekt met een
laag glycoproteïnen uit het speeksel. Aanwezige bacteriën gaan hieraan gemakkelijk kleven en
vormen een biofilm. Bij minder goede of ontbrekende mondhygiëne gaat deze biofilm uitgroeien tot
een beslag dat tandplaque wordt genoemd. Wanneer tandplaque langdurig op de tanden blijft,
treedt er verharding op. Men spreekt dan van tandsteen.
Plaque voorkomen of verminderen is dus de meest voor de hand liggende preventieve maatregel.
Veel ouderen hebben het moeilijk om alle plaque te verwijderen ten gevolge van een afnemende
handigheid en een afnemend gezichtsvermogen. Patiënten met fysieke en/of pscychische
beperkingen moeten geholpen worden voor het handhaven van de mondzorg. Vaak zal dit
gebeurden door een mantelzorger of het verpleegkundig of verzorgend personeel.
Enkele mondproblemen op een rij
Cariës
Gingivitis
Parodontitis
Aften
Traumatische ulceraties
Schimmelinfecties in de mond
Landkaarttong
Stomatitis
Halitose of Foetor ex ero
Schadelijke bacteriën uit de mondholte kunnen een longontsteking veroorzaken.
Vb bij verslikken kan voedsel dat in aanraking is gekomen met schadelijke bacterieën in de pharynx,
luchtpijp of longen terecht komen.
Dit kan aanleiding geven tot een longontsteking. Vooral bij mensen met slikproblemen als gevolg van
een CVA of andere neurologische ziekten zoals bv de ziekte van Parkinson.
Parodontitis kan aanleiding geven tot het ontstaan van cardiovasculaire ziekten zoals een CVA en
hartaandoeningen (hartinfarct, endocarditis).
Cariës = gaatjes in de tanden
