Artikelen
Cognitive behavioral therapy positively affects fatigue in patients with multiple sclerosis: Results of
a randomized controlled trial (Den Akker et al.)
- Het TREFAMS-CBT onderzoek laat zien dat er een significant en voordelig korte termijn effect
is van persoonlijk aangepaste CBT gegeven door gecertificeerde psychologen vergeleken met
de controle behandeling op ernstige MS gerelateerde vermoeidheid.
- Resultaten bevestigen de ideeën achter het model van van Kessel en Moss-Morris dat
cognitieve, emotionele en gedragsfactoren MS vermoeidheid doen voortduren en verergeren
Chronic Disease and Sexuality: A Generic Conceptual Framework (Verschuren et al.)
- Doel van dit artikel was om dit conceptuele kader te presenteren, wat eventueel kan helpen
bij een ontwikkeling van een uitgebreide theorie over seksualiteit bij chronische ziekten
- De ontwikkeling van het conceptuele kader is gebaseerd op twee veronderstellingen:
1. Seksualiteit is een complex fenomeen, waarbij biologische, psychologische, relationele en
socioculturele factoren een rol spelen.
2. Een chronische ziekte wordt niet alleen gekenmerkt door somatische en lichamelijke
symptomen, maar ook door bijkomende psychologische of relationele stress of
psychosociale druk.
- Drie figuren over de samenhang tussen chronische ziekte en seksualitiet
- Behandeling: op verschillende plekken in het figuur, omdat een behandeling kan variëren in
soort en intensiteit en zich kan richten op primaire ziektesymptomen (disease activity),
secundaire complicaties (complications) of psychologische comorbiditeit (psychological
wellbeing).
- Gestippelde lijntjes, omdat: niet elke patiënt met een chronische ziekte krijgt dezelfde
(hoeveelheid) aan behandeling en daarnaast beïnvloedt een behandeling niet altijd de
seksuele activiteit of seksuele ervaringen van een patiënt.
Meaning Making in Cancer Survivors: A Focus Group Study – van der Spek et al.
Het onderzoek was opgezet om de volgende onderwerpen te omschrijven:
1. de betekenis geven (‘meaning making’) thema’s die een rol spelen bij kanker overlevenden.
2. De ervaren veranderingen in betekenis geven (‘meaning making’) na de kanker diagnose en
behandeling
3. De waargenomen behoeften aan hulp hiervoor
De meest belangrijke ‘meaning making’ thema’s waren relaties zoals verbonden voelen met vrienden
en familie en ervaringen als genieten van de natuur en sociale activiteiten, creativiteit en werk.
Patiënten verschilden in veranderingen in betekenis geven (de een veranderde van positieve
betekenisgeving aan het leven naar negatief en vice versa) De deelnemers bevestigden dat ze hulp
nodig/willen hebben om weer betekenis aan het leven te geven. Daarnaast benoemden een aantal
deelnemers een behoefte aan hulp voor de partner, omdat die weinig aandacht krijgen tijdens het
kankerproces.
Chronic fatigue syndrome
- Ethiologie: een combinatie van meerdere factoren, namelijk:
o Predisponerend: persoonlijkheid (neroticisme en introversie), leefstijl (inactieve jeugd
en inactiviteit na ziek zijn) en genen (familie predispositie en vrouw zijn)
o Precipterend: Acute fysieke of psychologische stress.
o In stand houdend: Cognities en gedragsmatige factoren ten aanzien van de ziekte,
sterk gericht zijn op een fysieke oorzaak (sterke focus op lichamelijk reacties, lage
gevoel van controle, vermijding) en sociale omgeving (eenzaamheid, weinig sociale
steun, bekrachtiging van ziekte gedrag)
, - Behandeling
o CGT: veranderen van aan de ziekte gerelateerde cognities en gedrag.
▪ Uitleg over de etiologie van de ziekte, motiveren voor therapie, cognities met
betrekking tot moeheid aanpakken, aanhouden van een basis
beweegpatroon, langzaam meer gaan bewegen, sociale activiteiten (zoals
werk) langzaam weer aangaan.
▪ Gevoel van controle creëren, met als doel herstellen (belangrijk om patiënten
voor herstel te laten gaan en niet alleen voor rehabilitatie!)
o GET: graded exercise therapy is ook effectief gebleken maar CGT is effectiever
- Dat CGT werkt voor CVS wordt gezien als een bewijs in de richting van een psychische oorzaak
van CVS. Maar hiermee is een neurobiologische oorzaak niet uitgesloten, omdat er bij het
onderzoek naar oorzaken altijd maar wordt gekeken naar de oorzaak van één symptoom en
niet het gehele syndroom.
The central role of cognitive processes in the perpetuation of chronic fatigue syndrome. – Knoop et
al.
- Bevindingen studies naar CGT en Graded Exercice Therapy (GET) bij CVS patiënten:
o beide therapieën leiden tot een vermindering van de vermoeidheid.
o CBT heeft een groter effect dan GET.
- Mediatie-analyse:
o Fysieke activiteit blijkt geen mediator te zijn voor het positieve effect van CBT.
Belangrijker is dat door activiteit cognities en percepties van de ziekte veranderen!
o Deze veranderingen in cognities over de negatieve effecten van activiteit, zorgen voor
een toename in Self Efficacy
o Vermindering van vermoeidheid bij GET: gemedieerd door een afname in “focussing
symptoms”
COGNITIEVE VERANDERING IS DUS BELANGRIJKER DAN GEDRAGSVERANDERING (Uiteindelijk gaat
het erom dat mensen een hogere Self efficacy krijgen, en een gevoel van controleerbaarheid van de
ziekte)
CVS is dus een stoornis in cognitieve processen. Drie processen spelen rol in het behouden
(perpetuating factors) van CVS:
1. Cognitieve schema van de ziekte die in veel situaties wordt geactiveerd (mensen met CVS zien
deze vermoeidheid als moeilijk beïnvloedbaar, zij hebben hier geen controle over)
2. Aandacht focussen op moeheid
3. Attitudes over vermoeidheid en acties
Interventions for cognitive deficits in patients with a brain tumor – Ghering et al.
RCT:
- Het cognitieve revalidatieprogramma dat de auteurs ontwikkelden bestond uit zes wekelijkse,
2 uur durende individuele sessies plus huiswerk, en omvatte zowel computergerichte
aandachtscholing (C-Car) en psycho-educatie en compenserende vaardigheden training voor
aandacht, geheugen en executive functioneren.
- Hoewel de interventiegroep een snelle significante verbetering van subjectief cognitief
functioneren meldde (grotendeels gehandhaafd tot de 6 maanden follow-up) vertoonde de
controlegroep een kleinere, meer geleidelijke verbetering in zelf-gerapporteerde cognitieve
functionering over de tijd. Als gevolg hiervan, namen de verschillen tussen de twee groepen
af na verloop van tijd.
- Bij de follow-up meting na zes maanden bleek de interventiegroep te blijven verbeteren
terwijl de controle groep dit significante effect niet vertoonde.
Cognitive behavioral therapy positively affects fatigue in patients with multiple sclerosis: Results of
a randomized controlled trial (Den Akker et al.)
- Het TREFAMS-CBT onderzoek laat zien dat er een significant en voordelig korte termijn effect
is van persoonlijk aangepaste CBT gegeven door gecertificeerde psychologen vergeleken met
de controle behandeling op ernstige MS gerelateerde vermoeidheid.
- Resultaten bevestigen de ideeën achter het model van van Kessel en Moss-Morris dat
cognitieve, emotionele en gedragsfactoren MS vermoeidheid doen voortduren en verergeren
Chronic Disease and Sexuality: A Generic Conceptual Framework (Verschuren et al.)
- Doel van dit artikel was om dit conceptuele kader te presenteren, wat eventueel kan helpen
bij een ontwikkeling van een uitgebreide theorie over seksualiteit bij chronische ziekten
- De ontwikkeling van het conceptuele kader is gebaseerd op twee veronderstellingen:
1. Seksualiteit is een complex fenomeen, waarbij biologische, psychologische, relationele en
socioculturele factoren een rol spelen.
2. Een chronische ziekte wordt niet alleen gekenmerkt door somatische en lichamelijke
symptomen, maar ook door bijkomende psychologische of relationele stress of
psychosociale druk.
- Drie figuren over de samenhang tussen chronische ziekte en seksualitiet
- Behandeling: op verschillende plekken in het figuur, omdat een behandeling kan variëren in
soort en intensiteit en zich kan richten op primaire ziektesymptomen (disease activity),
secundaire complicaties (complications) of psychologische comorbiditeit (psychological
wellbeing).
- Gestippelde lijntjes, omdat: niet elke patiënt met een chronische ziekte krijgt dezelfde
(hoeveelheid) aan behandeling en daarnaast beïnvloedt een behandeling niet altijd de
seksuele activiteit of seksuele ervaringen van een patiënt.
Meaning Making in Cancer Survivors: A Focus Group Study – van der Spek et al.
Het onderzoek was opgezet om de volgende onderwerpen te omschrijven:
1. de betekenis geven (‘meaning making’) thema’s die een rol spelen bij kanker overlevenden.
2. De ervaren veranderingen in betekenis geven (‘meaning making’) na de kanker diagnose en
behandeling
3. De waargenomen behoeften aan hulp hiervoor
De meest belangrijke ‘meaning making’ thema’s waren relaties zoals verbonden voelen met vrienden
en familie en ervaringen als genieten van de natuur en sociale activiteiten, creativiteit en werk.
Patiënten verschilden in veranderingen in betekenis geven (de een veranderde van positieve
betekenisgeving aan het leven naar negatief en vice versa) De deelnemers bevestigden dat ze hulp
nodig/willen hebben om weer betekenis aan het leven te geven. Daarnaast benoemden een aantal
deelnemers een behoefte aan hulp voor de partner, omdat die weinig aandacht krijgen tijdens het
kankerproces.
Chronic fatigue syndrome
- Ethiologie: een combinatie van meerdere factoren, namelijk:
o Predisponerend: persoonlijkheid (neroticisme en introversie), leefstijl (inactieve jeugd
en inactiviteit na ziek zijn) en genen (familie predispositie en vrouw zijn)
o Precipterend: Acute fysieke of psychologische stress.
o In stand houdend: Cognities en gedragsmatige factoren ten aanzien van de ziekte,
sterk gericht zijn op een fysieke oorzaak (sterke focus op lichamelijk reacties, lage
gevoel van controle, vermijding) en sociale omgeving (eenzaamheid, weinig sociale
steun, bekrachtiging van ziekte gedrag)
, - Behandeling
o CGT: veranderen van aan de ziekte gerelateerde cognities en gedrag.
▪ Uitleg over de etiologie van de ziekte, motiveren voor therapie, cognities met
betrekking tot moeheid aanpakken, aanhouden van een basis
beweegpatroon, langzaam meer gaan bewegen, sociale activiteiten (zoals
werk) langzaam weer aangaan.
▪ Gevoel van controle creëren, met als doel herstellen (belangrijk om patiënten
voor herstel te laten gaan en niet alleen voor rehabilitatie!)
o GET: graded exercise therapy is ook effectief gebleken maar CGT is effectiever
- Dat CGT werkt voor CVS wordt gezien als een bewijs in de richting van een psychische oorzaak
van CVS. Maar hiermee is een neurobiologische oorzaak niet uitgesloten, omdat er bij het
onderzoek naar oorzaken altijd maar wordt gekeken naar de oorzaak van één symptoom en
niet het gehele syndroom.
The central role of cognitive processes in the perpetuation of chronic fatigue syndrome. – Knoop et
al.
- Bevindingen studies naar CGT en Graded Exercice Therapy (GET) bij CVS patiënten:
o beide therapieën leiden tot een vermindering van de vermoeidheid.
o CBT heeft een groter effect dan GET.
- Mediatie-analyse:
o Fysieke activiteit blijkt geen mediator te zijn voor het positieve effect van CBT.
Belangrijker is dat door activiteit cognities en percepties van de ziekte veranderen!
o Deze veranderingen in cognities over de negatieve effecten van activiteit, zorgen voor
een toename in Self Efficacy
o Vermindering van vermoeidheid bij GET: gemedieerd door een afname in “focussing
symptoms”
COGNITIEVE VERANDERING IS DUS BELANGRIJKER DAN GEDRAGSVERANDERING (Uiteindelijk gaat
het erom dat mensen een hogere Self efficacy krijgen, en een gevoel van controleerbaarheid van de
ziekte)
CVS is dus een stoornis in cognitieve processen. Drie processen spelen rol in het behouden
(perpetuating factors) van CVS:
1. Cognitieve schema van de ziekte die in veel situaties wordt geactiveerd (mensen met CVS zien
deze vermoeidheid als moeilijk beïnvloedbaar, zij hebben hier geen controle over)
2. Aandacht focussen op moeheid
3. Attitudes over vermoeidheid en acties
Interventions for cognitive deficits in patients with a brain tumor – Ghering et al.
RCT:
- Het cognitieve revalidatieprogramma dat de auteurs ontwikkelden bestond uit zes wekelijkse,
2 uur durende individuele sessies plus huiswerk, en omvatte zowel computergerichte
aandachtscholing (C-Car) en psycho-educatie en compenserende vaardigheden training voor
aandacht, geheugen en executive functioneren.
- Hoewel de interventiegroep een snelle significante verbetering van subjectief cognitief
functioneren meldde (grotendeels gehandhaafd tot de 6 maanden follow-up) vertoonde de
controlegroep een kleinere, meer geleidelijke verbetering in zelf-gerapporteerde cognitieve
functionering over de tijd. Als gevolg hiervan, namen de verschillen tussen de twee groepen
af na verloop van tijd.
- Bij de follow-up meting na zes maanden bleek de interventiegroep te blijven verbeteren
terwijl de controle groep dit significante effect niet vertoonde.
