1
Approaches to Psychology
William E. Glassman & Marilyn Hadad, 6e editie, hoofdstuk 4 t/m 6
INHOUDSOPGAVE
Inhoudsopgave............................................................................................................................................1
Hoofdstuk 4.................................................................................................................................................3
Inleiding...................................................................................................................................................3
Perceptie en cognitie...............................................................................................................................3
Leren en geheugen..................................................................................................................................3
Geheugen als de opbergkast van het leren..........................................................................................3
Een basismodel van geheugen.............................................................................................................4
Vergeten..............................................................................................................................................5
Het geheugen verbeteren....................................................................................................................6
Problemen oplossen................................................................................................................................6
Fases....................................................................................................................................................6
Modellen..............................................................................................................................................7
Taal..........................................................................................................................................................8
Taal en denken.....................................................................................................................................8
De cognitieve benadering in andere gebieden........................................................................................8
Attitudes..............................................................................................................................................8
Attributietheorie..................................................................................................................................8
Hoofdstuk 5.................................................................................................................................................9
Inleiding...................................................................................................................................................9
Freud en psychoanalyse...........................................................................................................................9
Freuds veronderstellingen over gedrag................................................................................................9
Hoe werkt het brein.............................................................................................................................9
Het bewustzijn.....................................................................................................................................9
Dromen en symbolische expressie.....................................................................................................10
Persoonlijkheid..................................................................................................................................10
Psychoseksuele fasen.........................................................................................................................10
Fixatie en regressie............................................................................................................................11
Verdedigingsmechanismen................................................................................................................11
Freud’s werk.......................................................................................................................................11
Neo-Freudiaanse en non-Freudiaanse theorieën..................................................................................11
Marit Kamp©
, 2
Carl Jung en het collectieve onbewuste.............................................................................................11
Alfred Adler en de individuele psychologie........................................................................................12
Hoofdstuk 6...............................................................................................................................................12
Inleiding.................................................................................................................................................12
Carl Rogers’s theorie..............................................................................................................................12
Persoonlijkheid en the self.................................................................................................................12
Persoonlijkheidsontwikkeling en conditions of growth......................................................................13
Abraham Maslows theorie.....................................................................................................................14
Motivatie en de hiërarchie van behoeften.........................................................................................14
Zelfactualisatie en piekervaringen.....................................................................................................15
Maslows concept van een gezonde groei...........................................................................................15
De humanistische benadering uitbreiden..............................................................................................15
Existentiële psychologie.....................................................................................................................15
Frankls logotherapie..........................................................................................................................16
Positieve psychologie.........................................................................................................................16
Marit Kamp©
, 3
HOOFDSTUK 4
DE COGNITIEVE BENADERING
Inleiding
De cognitieve benadering gaat ervan uit dat gedrag niet compleet door stimulus-respons relaties kan
worden uitgelegd. De benadering ziet de processen die in ons heeft gebeuren, ook wel mediatoren, bij
het uitoefenen van een bepaald gedrag, minstens zo belangrijk als de omgevingsfactoren. De mediatoren
zorgen voor het verwerken van de informatie. Het verschil met de biologische benadering is dat deze
mediatoren een concept zijn, een mogelijke verklaring, en geen fysiologische verklaring voor gedrag, De
cognitieve benadering zit dus eigenlijk tussen de biologische en behavioristische benadering in. De twee
kernpunten voor de cognitieve benadering zijn:
1. Om gedrag van iemand te begrijpen moet er voornamelijk gekeken worden naar de interne
processen.
2. Deze mediërende processen opereren in een georganiseerde en systematische manier.
De cognitieve benadering ontstond uit een tegenreactie op de behavioristische benadering. De
cognitieve benadering werd dus net na de behavioristische benadering geboren. Wolfgang Kohler was de
eerste die iets publiceerde richting deze nieuwe benadering: The Mentality of Apes. Hij schreef dat we
ervaringen op een bepaalde manier organiseren. Hij sprak hierbij over de bekende schema’s, of zoals
Kohler ze noemde: mentale sets. Een andere schrijver die het behaviorisme uitdaagde was E.C. Tolman.
Hij dacht dat we relaties leggen tussen stimuli waardoor we fictieve kaarten maken in ons hoofd, die hij
cognitieve kaarten/cognitive maps noemde.
Perceptie en cognitie
Bij het waarnemen van iets gebeurt er iets in ons hoofd voordat we weten wat we hebben
waargenomen. Dit gaat om het proces van perceptie en cognitie. De perceptie gaat over het ontvangen
van sensorische inputs. De cognitie gaat over de mentale processen die deze inputs verwerken. Perceptie
en cognitie staan niet recht over elkaar. In de gestalt theorie bijvoorbeeld is te merken dat ze ook door
elkaar heen lopen. Je perceptie en cognitie houden elkaar hierbij voor de gek.
Leren en geheugen
Volgens de cognitieve benadering gaat leren om het verzamelen van informatie en het organiseren van
deze informatie in mentale schema’s. Informatie betekent hierbij betekenisvolle data.
Geheugen als de opbergkast van het leren
Wanneer we iets leren, slaan we dat op in ons geheugen. Wanneer we ons gedrag moeten bepalen in
een bepaalde situatie, dan grijpen we naar ons geheugen om het juiste gedrag te vinden. Het geheugen
is hierbij een mediator. Het staat op dat moment tussen de stimulus (de gebeurtenis) en de respons (ons
gedrag) in.
Denk maar aan het volgende schema wat we eerder hebben gezien:
Stimulus Organisme Respons
Gebeurtenis Geheugen (mediator) Gekozen gedrag
Ons geheugen kan bewust en onbewust op de proef gesteld worden:
Marit Kamp©
Approaches to Psychology
William E. Glassman & Marilyn Hadad, 6e editie, hoofdstuk 4 t/m 6
INHOUDSOPGAVE
Inhoudsopgave............................................................................................................................................1
Hoofdstuk 4.................................................................................................................................................3
Inleiding...................................................................................................................................................3
Perceptie en cognitie...............................................................................................................................3
Leren en geheugen..................................................................................................................................3
Geheugen als de opbergkast van het leren..........................................................................................3
Een basismodel van geheugen.............................................................................................................4
Vergeten..............................................................................................................................................5
Het geheugen verbeteren....................................................................................................................6
Problemen oplossen................................................................................................................................6
Fases....................................................................................................................................................6
Modellen..............................................................................................................................................7
Taal..........................................................................................................................................................8
Taal en denken.....................................................................................................................................8
De cognitieve benadering in andere gebieden........................................................................................8
Attitudes..............................................................................................................................................8
Attributietheorie..................................................................................................................................8
Hoofdstuk 5.................................................................................................................................................9
Inleiding...................................................................................................................................................9
Freud en psychoanalyse...........................................................................................................................9
Freuds veronderstellingen over gedrag................................................................................................9
Hoe werkt het brein.............................................................................................................................9
Het bewustzijn.....................................................................................................................................9
Dromen en symbolische expressie.....................................................................................................10
Persoonlijkheid..................................................................................................................................10
Psychoseksuele fasen.........................................................................................................................10
Fixatie en regressie............................................................................................................................11
Verdedigingsmechanismen................................................................................................................11
Freud’s werk.......................................................................................................................................11
Neo-Freudiaanse en non-Freudiaanse theorieën..................................................................................11
Marit Kamp©
, 2
Carl Jung en het collectieve onbewuste.............................................................................................11
Alfred Adler en de individuele psychologie........................................................................................12
Hoofdstuk 6...............................................................................................................................................12
Inleiding.................................................................................................................................................12
Carl Rogers’s theorie..............................................................................................................................12
Persoonlijkheid en the self.................................................................................................................12
Persoonlijkheidsontwikkeling en conditions of growth......................................................................13
Abraham Maslows theorie.....................................................................................................................14
Motivatie en de hiërarchie van behoeften.........................................................................................14
Zelfactualisatie en piekervaringen.....................................................................................................15
Maslows concept van een gezonde groei...........................................................................................15
De humanistische benadering uitbreiden..............................................................................................15
Existentiële psychologie.....................................................................................................................15
Frankls logotherapie..........................................................................................................................16
Positieve psychologie.........................................................................................................................16
Marit Kamp©
, 3
HOOFDSTUK 4
DE COGNITIEVE BENADERING
Inleiding
De cognitieve benadering gaat ervan uit dat gedrag niet compleet door stimulus-respons relaties kan
worden uitgelegd. De benadering ziet de processen die in ons heeft gebeuren, ook wel mediatoren, bij
het uitoefenen van een bepaald gedrag, minstens zo belangrijk als de omgevingsfactoren. De mediatoren
zorgen voor het verwerken van de informatie. Het verschil met de biologische benadering is dat deze
mediatoren een concept zijn, een mogelijke verklaring, en geen fysiologische verklaring voor gedrag, De
cognitieve benadering zit dus eigenlijk tussen de biologische en behavioristische benadering in. De twee
kernpunten voor de cognitieve benadering zijn:
1. Om gedrag van iemand te begrijpen moet er voornamelijk gekeken worden naar de interne
processen.
2. Deze mediërende processen opereren in een georganiseerde en systematische manier.
De cognitieve benadering ontstond uit een tegenreactie op de behavioristische benadering. De
cognitieve benadering werd dus net na de behavioristische benadering geboren. Wolfgang Kohler was de
eerste die iets publiceerde richting deze nieuwe benadering: The Mentality of Apes. Hij schreef dat we
ervaringen op een bepaalde manier organiseren. Hij sprak hierbij over de bekende schema’s, of zoals
Kohler ze noemde: mentale sets. Een andere schrijver die het behaviorisme uitdaagde was E.C. Tolman.
Hij dacht dat we relaties leggen tussen stimuli waardoor we fictieve kaarten maken in ons hoofd, die hij
cognitieve kaarten/cognitive maps noemde.
Perceptie en cognitie
Bij het waarnemen van iets gebeurt er iets in ons hoofd voordat we weten wat we hebben
waargenomen. Dit gaat om het proces van perceptie en cognitie. De perceptie gaat over het ontvangen
van sensorische inputs. De cognitie gaat over de mentale processen die deze inputs verwerken. Perceptie
en cognitie staan niet recht over elkaar. In de gestalt theorie bijvoorbeeld is te merken dat ze ook door
elkaar heen lopen. Je perceptie en cognitie houden elkaar hierbij voor de gek.
Leren en geheugen
Volgens de cognitieve benadering gaat leren om het verzamelen van informatie en het organiseren van
deze informatie in mentale schema’s. Informatie betekent hierbij betekenisvolle data.
Geheugen als de opbergkast van het leren
Wanneer we iets leren, slaan we dat op in ons geheugen. Wanneer we ons gedrag moeten bepalen in
een bepaalde situatie, dan grijpen we naar ons geheugen om het juiste gedrag te vinden. Het geheugen
is hierbij een mediator. Het staat op dat moment tussen de stimulus (de gebeurtenis) en de respons (ons
gedrag) in.
Denk maar aan het volgende schema wat we eerder hebben gezien:
Stimulus Organisme Respons
Gebeurtenis Geheugen (mediator) Gekozen gedrag
Ons geheugen kan bewust en onbewust op de proef gesteld worden:
Marit Kamp©
