H6 Voortplanting
Biologie 6.1: Embryonale ontwikkeling
Bevruchting
Tijdens de ovulatie komt een eicel vrij uit één van de ovaria. Deze kan in de eileider worden bevrucht
door een zaadcel. Bevruchting is het versmelten van de kern van de eicel met die van de zaadcel.
Enkele zaadcellen dringen door de follikelcellen heen, waardoor ze contact maken met de eischil.
De zaadcellen geven enzymen af die de eischil afbreken → één zaadcel dringt de eicel binnen.
De zaadcel geeft zijn kern af, waardoor het DNA van de ouders samen komt: zygote.
De eerste delingen zijn klievingsdelingen; de cellen groeien niet, want ze hebben geen voedingsbron.
Trilharen aan de binnenkant van de eileider vervoeren het klompje cellen naar de baarmoeder.
Innesteling en ontwikkeling
Na enkele dagen zet het embryo zich vast in het baarmoeder = innesteling.
Het embryo bestaat uit de blastulaholte, omgeven door de trofoblast. De cellen uit de trofoblast
vormen het begin van de placenta. Uit de cellen van de kiemschijf ontwikkelt zich het embryo.
In de kiemschijf ontstaan nieuwe holtes gevuld met vocht: het dooierblaasje en de amnionholte.
De trofoblast vormt uitstulpingen: vlokken die het embryonale deel van de placenta vormen.
Deze vlokken nemen voedingsstoffen en zuurstof op uit de bloedvaten van de moeder en geven
afvalstoffen en koolstofdioxide af. Na drie weken is een heel bloedvatenstelsel gevormd.
Tussen de trofoblast en kiemschijf ontstaat de navelstreng → transport tussen embryo en placenta.
Het dooierblaasje vormt de eerste bloedcellen.
Het vruchtwater is omgeven door twee vruchtvliezen, het amnion en het chorion (trofoblast).
De trofoblast produceert het hormoon HCG → zwangerschapstest.
Ontwikkeling geslachtsorganen
Bij beide geslachten ontstaan de gangen van Wolff en Müller, de genitale knop en de genitale groeve.
Als het SRY-gen bij het embryo ontbreekt of niet werkzaam is, groeit het kind uit tot een meisje.
Mannen hebben een X- en Y-chromosoom. Op het Y-chromosoom ligt het SRY-gen → dit gen
beïnvloedt andere genen, waardoor zich de testes ontwikkelen.
De gangen van Wolff groeien uit tot zaadleiders. De genitale knop groeit uit de eikel van de penis.
De genitale groeve groeit aaneen en vormt de balzak.
Meisjes hebben twee keer het X-chromosoom. De gangen van Müller groeien uit tot de eileiders.
De genitale knop groeit uit tot de clitoris. De genitale groeve groeit uit tot grote schaamlippen.
, H6 Voortplanting
Van embryo tot foetus
De navelstreng vervoert bloed tussen de embryo en de placenta. De uitwisseling van stoffen tussen
beide bloedsomlopen vindt plaats in de placenta. Beide bloedsomlopen blijven strikt gescheiden
(andere bloedgroepen). Na 8 weken zijn alle organen aangelegd: het kind is een foetus. Het
vruchtwater beschermt de foetus tegen schokken.
Vrouwelijke geslachtsorganen
Vanaf de puberteit tot de menopauze (overgang) iedere maand in één van beide ovaria één eicel.
Een onbevruchte eicel sterft na 24 uur af. Het baarmoederslijmvlies wordt iedere maand gevormd voor
een mogelijke zwangerschap en afgestoten bij de menstruatie. De vagina is bekleed met een zuur
slijmvlies → voorkomt ontwikkeling ongewenste bacteriën
Mannelijke geslachtsorganen
In de zaadballen liggen zaadbuisjes. De zaadballen liggen in het scrotum (balzak). De temperatuur van
de zaadballen is lager; noodzakelijk voor de productie van zaadcellen. De bijbal slaat tijdelijk zaadcellen
op. De penis bevat zwellichamen; erectie → zaadlozing. De eikel ligt onder de voorhuid. De zaadblaasjes
en de prostaatklier voegen vocht toe aan de zaadcellen.
Biologie 6.1: Embryonale ontwikkeling
Bevruchting
Tijdens de ovulatie komt een eicel vrij uit één van de ovaria. Deze kan in de eileider worden bevrucht
door een zaadcel. Bevruchting is het versmelten van de kern van de eicel met die van de zaadcel.
Enkele zaadcellen dringen door de follikelcellen heen, waardoor ze contact maken met de eischil.
De zaadcellen geven enzymen af die de eischil afbreken → één zaadcel dringt de eicel binnen.
De zaadcel geeft zijn kern af, waardoor het DNA van de ouders samen komt: zygote.
De eerste delingen zijn klievingsdelingen; de cellen groeien niet, want ze hebben geen voedingsbron.
Trilharen aan de binnenkant van de eileider vervoeren het klompje cellen naar de baarmoeder.
Innesteling en ontwikkeling
Na enkele dagen zet het embryo zich vast in het baarmoeder = innesteling.
Het embryo bestaat uit de blastulaholte, omgeven door de trofoblast. De cellen uit de trofoblast
vormen het begin van de placenta. Uit de cellen van de kiemschijf ontwikkelt zich het embryo.
In de kiemschijf ontstaan nieuwe holtes gevuld met vocht: het dooierblaasje en de amnionholte.
De trofoblast vormt uitstulpingen: vlokken die het embryonale deel van de placenta vormen.
Deze vlokken nemen voedingsstoffen en zuurstof op uit de bloedvaten van de moeder en geven
afvalstoffen en koolstofdioxide af. Na drie weken is een heel bloedvatenstelsel gevormd.
Tussen de trofoblast en kiemschijf ontstaat de navelstreng → transport tussen embryo en placenta.
Het dooierblaasje vormt de eerste bloedcellen.
Het vruchtwater is omgeven door twee vruchtvliezen, het amnion en het chorion (trofoblast).
De trofoblast produceert het hormoon HCG → zwangerschapstest.
Ontwikkeling geslachtsorganen
Bij beide geslachten ontstaan de gangen van Wolff en Müller, de genitale knop en de genitale groeve.
Als het SRY-gen bij het embryo ontbreekt of niet werkzaam is, groeit het kind uit tot een meisje.
Mannen hebben een X- en Y-chromosoom. Op het Y-chromosoom ligt het SRY-gen → dit gen
beïnvloedt andere genen, waardoor zich de testes ontwikkelen.
De gangen van Wolff groeien uit tot zaadleiders. De genitale knop groeit uit de eikel van de penis.
De genitale groeve groeit aaneen en vormt de balzak.
Meisjes hebben twee keer het X-chromosoom. De gangen van Müller groeien uit tot de eileiders.
De genitale knop groeit uit tot de clitoris. De genitale groeve groeit uit tot grote schaamlippen.
, H6 Voortplanting
Van embryo tot foetus
De navelstreng vervoert bloed tussen de embryo en de placenta. De uitwisseling van stoffen tussen
beide bloedsomlopen vindt plaats in de placenta. Beide bloedsomlopen blijven strikt gescheiden
(andere bloedgroepen). Na 8 weken zijn alle organen aangelegd: het kind is een foetus. Het
vruchtwater beschermt de foetus tegen schokken.
Vrouwelijke geslachtsorganen
Vanaf de puberteit tot de menopauze (overgang) iedere maand in één van beide ovaria één eicel.
Een onbevruchte eicel sterft na 24 uur af. Het baarmoederslijmvlies wordt iedere maand gevormd voor
een mogelijke zwangerschap en afgestoten bij de menstruatie. De vagina is bekleed met een zuur
slijmvlies → voorkomt ontwikkeling ongewenste bacteriën
Mannelijke geslachtsorganen
In de zaadballen liggen zaadbuisjes. De zaadballen liggen in het scrotum (balzak). De temperatuur van
de zaadballen is lager; noodzakelijk voor de productie van zaadcellen. De bijbal slaat tijdelijk zaadcellen
op. De penis bevat zwellichamen; erectie → zaadlozing. De eikel ligt onder de voorhuid. De zaadblaasjes
en de prostaatklier voegen vocht toe aan de zaadcellen.
