H1 Gedrag
Biologie 1.1: Dierenwelzijn
Kennis van gedrag
Gedrag is alles wat dieren/mensen doen en laten; het is aangepast aan de leefomstandigheden.
Ontstaan van gedrag
Inwendige prikkels: honger, dorst, hormonen;
Uitwendige prikkels: bewegingen, geur, geluiden.
Prikkels zijn motiverende factoren → input. Als de motivatie hoger is dan de drempelwaarde, volgt er
een bepaald gedrag: de respons → output.
Opbouw van gedrag
Gedrag: voeding; gedragsketen
Gedragssystemen: zoeken, eten, drinken;
Gedragselementen: afbijten, kauwen, slikken.
Natuurlijk gedrag en welzijn
Natuurlijk gedrag wordt ontdekt door observatie. Door gevangenschap valt het natuurlijk gedrag weg →
afname dierenwelzijn. Sociaal gedrag is gedrag dat wordt vertoond ten opzichte van elkaar.
Biologie 1.2: Gedrag bestuderen
Dierengedrag vastleggen
Een ethogram is een lijst met objectief beschreven gedragselementen.
Antropomorfisme is het toeschrijven van menselijk gedrag aan dieren → dit is subjectief!
Ethologen maken vaak gebruik van beschrijvend onderzoek, soms van experimenteel onderzoek.
Een voorspelbare respons
Op een sleutelprikkel volgt altijd hetzelfde gedrag. Een versterkte sleutelprikkel = supernormale prikkel.
Dieren leren snel
In een gevoelige periode kan gedrag makkelijk worden aangeleerd. Dit leerproces heet inprenting.
Je kunt ook dingen snel leren buiten deze periode. Met associatief leren worden twee prikkels aan
elkaar gekoppeld → bijengezoem – steek.
Biologie 1.1: Dierenwelzijn
Kennis van gedrag
Gedrag is alles wat dieren/mensen doen en laten; het is aangepast aan de leefomstandigheden.
Ontstaan van gedrag
Inwendige prikkels: honger, dorst, hormonen;
Uitwendige prikkels: bewegingen, geur, geluiden.
Prikkels zijn motiverende factoren → input. Als de motivatie hoger is dan de drempelwaarde, volgt er
een bepaald gedrag: de respons → output.
Opbouw van gedrag
Gedrag: voeding; gedragsketen
Gedragssystemen: zoeken, eten, drinken;
Gedragselementen: afbijten, kauwen, slikken.
Natuurlijk gedrag en welzijn
Natuurlijk gedrag wordt ontdekt door observatie. Door gevangenschap valt het natuurlijk gedrag weg →
afname dierenwelzijn. Sociaal gedrag is gedrag dat wordt vertoond ten opzichte van elkaar.
Biologie 1.2: Gedrag bestuderen
Dierengedrag vastleggen
Een ethogram is een lijst met objectief beschreven gedragselementen.
Antropomorfisme is het toeschrijven van menselijk gedrag aan dieren → dit is subjectief!
Ethologen maken vaak gebruik van beschrijvend onderzoek, soms van experimenteel onderzoek.
Een voorspelbare respons
Op een sleutelprikkel volgt altijd hetzelfde gedrag. Een versterkte sleutelprikkel = supernormale prikkel.
Dieren leren snel
In een gevoelige periode kan gedrag makkelijk worden aangeleerd. Dit leerproces heet inprenting.
Je kunt ook dingen snel leren buiten deze periode. Met associatief leren worden twee prikkels aan
elkaar gekoppeld → bijengezoem – steek.
