Handboek duurzaam en energiezuinig renoveren
Hoofdstuk 1: De bestaande Nederlandse woning
voorraad
Paragraaf 1.3 Bouwperiodes
- Barre woonomstandigheden zorgden voor de Woningwet in 1901, waardoor de
woonkwaliteit gaandeweg sterk is verbeterd.
- Tweede wereld oorlog heeft de grootste impact gehad op de Nederlandse
woningbouw. Niet alleen herstel van de beschadigde gebouwen, maar veel meer
nog de nasleep in de vorm van de woningnood en de latere energiecrisis zorgden
voor de nodige innovatie en vooruitgang in de bouw.
Vooroorlogse woningen Gebouwd tot 1945
Vroeg naoorlogse woningen Gebouwd tussen 1946 en 1964
Woningnoodwoningen Gebouwd tussen 1965 en 1974
Energiecrisiswoningen Gebouwd tussen 1975 en 1991
Bouwbesluitwoningen Gebouwd vanaf 1992
Paragraaf 1.3.1 Vooroorlogse woningen
- Woningen die zijn gebouwd voor 1945 vormen 20% van de totale Nederlandse
woning voorraad.
- Deze woningen zijn in de meeste gevallen met massieve, vaak steens- of
anderhalf steens wanden en houten kap- en vloerconstructies gebouwd.
- Omstreeks 1920 deed de spouwwand haar intrede in de Nederlandse woningbouw.
o Het buitenblad kreeg een regenwerende functie.
- Pas in 1930 werd de spouwmuur op brede schaal ingezet en in 1960 werd deze
pas verplicht.
- Woning gebouwd tot 1945 kenmerken zich derhalve door ambachtelijke bouwwijze
en vaak rijke detaillering.
Paragraaf 1.3.2 Vroeg-naoorlogse woningen
- Ongeveer 16% van de totale Nederlandse woningvoorraad is gebouw in de periode
valk na de Tweede Wereldoorlog.
- Door de Tweede Wereldoorlog is de Nederlandse woningvoorraad drastisch
gekrompen.
o De nieuwbouw kwam langzaam op gang door een tekort aan
bouwmaterialen en deskundige arbeiders.
- Langzamerhand kwam het industriële bouwen in opkomst, maar het overgrote
deel van de woningen is nog traditioneel gebouwd.
o De gevels bestonden doorgaans uit ongeïsoleerde spouwwanden.
o Dak- en vloerconstructies zijn in veel gevallen in hout uitgevoerd, maar
door een gebrek aan dit materiaal werden er ook steenachtige materialen
toegepast.
- Woningen uit deze periode maken vaak deel uit van de sociale huursector en zijn
in vergelijking met de vooroorlogse woningen over het algemeen relatief klein.
- Hoewel deze woningen vaak ambachtelijk zijn gebouwd is een duidelijke
versobering van de detaillering waar te nemen.
o Dit komt doordat er een hoge bouwproductie werd vereist.
Paragraaf 1.3.3 Woningnoodwoningen
- Ondanks de korte tijdsperiode vormen de woningnoodwoningen 18% van de totale
woning voorraad
- Vanwege de steeds groter wordende woningnoodprobleem zijn er in deze periode
veel woningen gebouwd.
o In 1962 werd de woningnood zelfs tot volksvijand nummer één benoemd.
, Handboek duurzaam en energiezuinig renoveren
- Moderne bouwconstructies en – materieel zorgde voor een kortere bouwtijd en
daarmee voor een hoge bouwproductie.
o De destijds ontwikkelde bouwsystemen, zoals stapelbouw met grote
elementen, gietbouw met tunnelbekisting en prefab betonbouw komen in
de huidige nieuwbouw nog steeds op grote schaal voor.
- De gevels van de woningnoodwoningen bestonden nog uit ongeïsoleerde
spouwwanden, vaak gecombineerd met gevelvullende elementen. Prefab
vloerelementen en daken.
- De snelheid van bouwen zorgde niet altijd voor een goede kwaliteit.
o Zo kunnen toegepaste vloersystemen voor grotenproblemen zorgen
vanwege betonrot.
o Ook komen er bij woningen die in deze periode gebouwd zijn op
verschillende plaatsen koudebruggen voor.
o Deze bevinden zich hoofdzakelijk ter plaatse van lateien en doorgestorte
vloerranden, die dien te ondersteuning van het bovenliggende metselwerk.
- Door de hoge productiesnelheid zijn deze woningen vaak uiterst sober
gedetailleerd.
Paragraaf 1.3.4 Energiecrisis woningen
- Een kwart van de totale woningvoorraad is gebouw tijden de energiecrisisperiode.
(1975-1991)
- De oliecrisis van 1973 heeft ervoor gezorgd dat er bewustwording ontstond van
het energiegebruik.
o De nationale overheid heeft sindsdien structureel beleid gemaakt op het
gebied van energetische voorschriften.
- In 1975 zijn de eerste richtlijnen voor warmteweerstand van de constructie
voorgeschreven.
o De RC-waarde voor dak en dichte geveldelen werd vastgesteld op 1,3
m2*K/W.
- In 1979 werd het toepassen van dubbele beglazing vereist voor woonvertrekken,
terwijl de bovenverdieping(en) doorgaans nog voorzien waren van ramen met
enkel glas.
- In 1983 werd er een minimale RC-waarde van 1,3 m2*K/W voor de begane
grondvloer verplicht gesteld.
- Veel woningen uit deze periode zijn vervaardigd uit een constructie van
gestapelde elementen, prefab of in het werk gestort beton. De dakconstructies
werden doorgaans als geïsoleerd systeem dak uitgevoerd.
Hoofdstuk 3: Bouwtechnische renovatieoplossingen
Paragraaf 3.2 Vooroorlogse woningen – bouwjaar ≤ 1945
Woningwet 1901 aan basis van een leefbare omgeving:
- De woningwet uit het jaar 1901 heeft een grote invloed gehad op de Nederlandse
woningvoorraad.
o Door de Woningwet werd een slechte en onhygiënische leefomgeving
aangepakt.
o Woningen die hier niet aan voldeden werden als onbewoonbaar verklaard.
- Het oorspronkelijke energetische niveau van de vooroorlogse woningen valt
binnen het energielabel G.
o Door plaatsing van Cv-installaties, dubbelglas en/of thermische isolatie is
de energiezuinigheid doorgaans in beperkte mate verbeterd.
o Hierdoor komt het huidige energielabel van deze woningen gemiddeld uit
op E. hiermee is het de meest energie onzuinige groep woningen binnen de
bestaande Nederlandse woningvoorraad.
Hoofdstuk 1: De bestaande Nederlandse woning
voorraad
Paragraaf 1.3 Bouwperiodes
- Barre woonomstandigheden zorgden voor de Woningwet in 1901, waardoor de
woonkwaliteit gaandeweg sterk is verbeterd.
- Tweede wereld oorlog heeft de grootste impact gehad op de Nederlandse
woningbouw. Niet alleen herstel van de beschadigde gebouwen, maar veel meer
nog de nasleep in de vorm van de woningnood en de latere energiecrisis zorgden
voor de nodige innovatie en vooruitgang in de bouw.
Vooroorlogse woningen Gebouwd tot 1945
Vroeg naoorlogse woningen Gebouwd tussen 1946 en 1964
Woningnoodwoningen Gebouwd tussen 1965 en 1974
Energiecrisiswoningen Gebouwd tussen 1975 en 1991
Bouwbesluitwoningen Gebouwd vanaf 1992
Paragraaf 1.3.1 Vooroorlogse woningen
- Woningen die zijn gebouwd voor 1945 vormen 20% van de totale Nederlandse
woning voorraad.
- Deze woningen zijn in de meeste gevallen met massieve, vaak steens- of
anderhalf steens wanden en houten kap- en vloerconstructies gebouwd.
- Omstreeks 1920 deed de spouwwand haar intrede in de Nederlandse woningbouw.
o Het buitenblad kreeg een regenwerende functie.
- Pas in 1930 werd de spouwmuur op brede schaal ingezet en in 1960 werd deze
pas verplicht.
- Woning gebouwd tot 1945 kenmerken zich derhalve door ambachtelijke bouwwijze
en vaak rijke detaillering.
Paragraaf 1.3.2 Vroeg-naoorlogse woningen
- Ongeveer 16% van de totale Nederlandse woningvoorraad is gebouw in de periode
valk na de Tweede Wereldoorlog.
- Door de Tweede Wereldoorlog is de Nederlandse woningvoorraad drastisch
gekrompen.
o De nieuwbouw kwam langzaam op gang door een tekort aan
bouwmaterialen en deskundige arbeiders.
- Langzamerhand kwam het industriële bouwen in opkomst, maar het overgrote
deel van de woningen is nog traditioneel gebouwd.
o De gevels bestonden doorgaans uit ongeïsoleerde spouwwanden.
o Dak- en vloerconstructies zijn in veel gevallen in hout uitgevoerd, maar
door een gebrek aan dit materiaal werden er ook steenachtige materialen
toegepast.
- Woningen uit deze periode maken vaak deel uit van de sociale huursector en zijn
in vergelijking met de vooroorlogse woningen over het algemeen relatief klein.
- Hoewel deze woningen vaak ambachtelijk zijn gebouwd is een duidelijke
versobering van de detaillering waar te nemen.
o Dit komt doordat er een hoge bouwproductie werd vereist.
Paragraaf 1.3.3 Woningnoodwoningen
- Ondanks de korte tijdsperiode vormen de woningnoodwoningen 18% van de totale
woning voorraad
- Vanwege de steeds groter wordende woningnoodprobleem zijn er in deze periode
veel woningen gebouwd.
o In 1962 werd de woningnood zelfs tot volksvijand nummer één benoemd.
, Handboek duurzaam en energiezuinig renoveren
- Moderne bouwconstructies en – materieel zorgde voor een kortere bouwtijd en
daarmee voor een hoge bouwproductie.
o De destijds ontwikkelde bouwsystemen, zoals stapelbouw met grote
elementen, gietbouw met tunnelbekisting en prefab betonbouw komen in
de huidige nieuwbouw nog steeds op grote schaal voor.
- De gevels van de woningnoodwoningen bestonden nog uit ongeïsoleerde
spouwwanden, vaak gecombineerd met gevelvullende elementen. Prefab
vloerelementen en daken.
- De snelheid van bouwen zorgde niet altijd voor een goede kwaliteit.
o Zo kunnen toegepaste vloersystemen voor grotenproblemen zorgen
vanwege betonrot.
o Ook komen er bij woningen die in deze periode gebouwd zijn op
verschillende plaatsen koudebruggen voor.
o Deze bevinden zich hoofdzakelijk ter plaatse van lateien en doorgestorte
vloerranden, die dien te ondersteuning van het bovenliggende metselwerk.
- Door de hoge productiesnelheid zijn deze woningen vaak uiterst sober
gedetailleerd.
Paragraaf 1.3.4 Energiecrisis woningen
- Een kwart van de totale woningvoorraad is gebouw tijden de energiecrisisperiode.
(1975-1991)
- De oliecrisis van 1973 heeft ervoor gezorgd dat er bewustwording ontstond van
het energiegebruik.
o De nationale overheid heeft sindsdien structureel beleid gemaakt op het
gebied van energetische voorschriften.
- In 1975 zijn de eerste richtlijnen voor warmteweerstand van de constructie
voorgeschreven.
o De RC-waarde voor dak en dichte geveldelen werd vastgesteld op 1,3
m2*K/W.
- In 1979 werd het toepassen van dubbele beglazing vereist voor woonvertrekken,
terwijl de bovenverdieping(en) doorgaans nog voorzien waren van ramen met
enkel glas.
- In 1983 werd er een minimale RC-waarde van 1,3 m2*K/W voor de begane
grondvloer verplicht gesteld.
- Veel woningen uit deze periode zijn vervaardigd uit een constructie van
gestapelde elementen, prefab of in het werk gestort beton. De dakconstructies
werden doorgaans als geïsoleerd systeem dak uitgevoerd.
Hoofdstuk 3: Bouwtechnische renovatieoplossingen
Paragraaf 3.2 Vooroorlogse woningen – bouwjaar ≤ 1945
Woningwet 1901 aan basis van een leefbare omgeving:
- De woningwet uit het jaar 1901 heeft een grote invloed gehad op de Nederlandse
woningvoorraad.
o Door de Woningwet werd een slechte en onhygiënische leefomgeving
aangepakt.
o Woningen die hier niet aan voldeden werden als onbewoonbaar verklaard.
- Het oorspronkelijke energetische niveau van de vooroorlogse woningen valt
binnen het energielabel G.
o Door plaatsing van Cv-installaties, dubbelglas en/of thermische isolatie is
de energiezuinigheid doorgaans in beperkte mate verbeterd.
o Hierdoor komt het huidige energielabel van deze woningen gemiddeld uit
op E. hiermee is het de meest energie onzuinige groep woningen binnen de
bestaande Nederlandse woningvoorraad.
