Psychologie van beweging en inspanning
Hoorcollege 1 – introductie, hfd 1&2
Tentamen is in Nederlands
Wat is sport en beweging psychologie?
- The wetenschappelijke studie van mensen en
hun gedrag in sport en inspanning
- de praktische toepassing van die kennis.
Hoe hebben psychologische factoren invloed
gehad op je prestatie in een positieve en
negatieve zin?
- Door positieve feedback te ontvangen groeit
je zelfvertrouwen.
Hoe heeft jouw participatie in de fysieke activiteit
effect gehad op je psychologische ontwikkeling?
- In een teamverband sporten draagt bij aan je ontwikkeling op sociaal gebied.
Disciplines van toegepaste psychologie
- Educatie
- Militair
- Sport
- Gezondheid
- Klinische
- Organisatorisch
Geschiedenis van sportpsychologie
- Periode 1’the early years’ – 1895-1920
o Er werden experimenten bij kinderen uitgevoerd waarin ze visdraad moesten
oprollen. Ze rolden meer visdraad op als ze bij elkaar staan dan wanneer ze
alleen zijn.
- Periode 2 ‘Griffith-era’– 1921 – 1938
o Helpen initiëren van eerste coaching school in Amerika
- Periode 3 ‘preparation for the future’ – 1939-1965
o Henry, scholaire studie voor psychologische aspecten van sport en motor skill
acquisition
- Periode 4 ‘establishment of academic sport’ - 1966-1977
o Werd een universitaire studie
- Periode 5 ‘multidisciplinary science and practice’ – 1978 – 2000
o Multidisciplinaire wetenschap en onderzoek
Sportpsychologen lopen in een cirkel. Een deel doet onderzoek. De uitkomsten hiervan
worden overgedragen aan anderen (consult). Er wordt geprobeerd om de theorie door te
geven aan nieuwe generatie in het onderwijs.
Definitie sportpsychologie:
- Klinische sportpsychologie
o Een training in psychologie met klinische stages waarbij mensen met
geestesziektes geholpen moeten worden.
Mensen zijn misschien niet goed getraind en leggen de nadruk vooral
op beter worden. Hier doe je misschien meer kwaad mee dan goed. Er
wordt te veel nadruk gelegd op prestatie.
- Onderwijzende sportpsychologie
1
, o Er wordt getraind in sport en beweging. Het gaat meer over het beste ui
mensen halen. Je kunt het meer zien als een ‘mental coach’ die individuen
helpt.
Voorbeelden, wel of geen werk voor sportpsycholoog?
1. Arjen is een 18-jarige hockey speler en heeft net een contract getekend met
Kampong. Echter is hij te band om voor een grote groep mensen te spelen en heeft
hij al een tijdje niet meer gespeld.
a. Ja dit is werk voor een sportpsycholoog. Hij moet leren omgaan met sociale
druk uit de omgeving en er is hier geen geval van een klinische diagnose.
2. In de afgelopen 5 jaar heeft Daphne (25-jarige tennis speelster) veel blessures
gehad. Een deel komt van die blessures komt doordat Daphne deppresief is.
a. Dit is geen werk voor een sportpsycholoog. Er is een klinische diagnose,
namelijk depressie.
3. Bob (14-jarige tennis speler) staat onder veel druk van zijn coach en ouders om een
wedstrijd te winnen. Hij is bang om te falen.
a. Dit is wel werk voor een sportpsycholoog, ook minderjarigen kunnen bij een
sportpsycholoog terecht. Zij kunnen en leerlijn aanbieden om ze te helpen
ontwikkelen in de sport.
Ethiek van sportpsychologie
1. Competentie
2. Integriteit
3. Professionele en wetenschappelijke verantwoordelijkheid
4. Respect voor rechten en waardigheid van mensen
5. Zorg voor het welzijn van anderen
6. Sociale verantwoordelijkheid
Wetenschappelijk afgeleide kennis
- Systematische benadering
- Controle van omstandigheden
- Objectief
- Kritische analyse
- Voordelen
o Betrouwbaar
o Systematisch en gecontroleerd
o Onbevooroordeeld
- Limitaties
o Langzaam en conservatief
o reductionistisch
o Tekort aan externe validiteit.
2
,Degrees of knowledge ‘theory’
Bovenaan de ladder van bewijslast begin je. Samen met een
team bedenk je een wetenschappijlijke methode, of je volgt
iemand waarvan je bijvoorbeeld het herstel wilt volgen.
Ervaringen van coaches/onderzoekers worden gedeeld. Dan
volgt er introspectie, je gaat bij jezelf nadenken wat er beter
kan of wat er gebeurt is. Daarna is er een gevoel wat je hebt,
intuïtie.
Re-aim model
Voor je een onderzoek start moet je nadenken voor
wie het relevant is. Een interventie zou anders niet
goed kunnen werken.
Sport- en bewegingspsychologie als kunst en wetenschap
- The wetenschap van het coachen, leren, of leiderschap die focust op het gebruik van
algemene wetenschappelijke principes
- De kunst van coachen, leren of leiderschap is weten wanneer en hoe deze principes
te individualiseren. Contextuele intelligentie is hier cruciaal. Dit vraagt om gepaste
oplossingen.
Oriëntaties van sportpsychologie
3
, - Psychofysiologie
o Onderliggende psychofysiologische processen die ontstaan in de hersenen
- Sociale psychologie
o Interactie tussen de omgeving en iemand persoonlijke kenmerken die hun
gedrag bepalen
- Cognitief gedrag psychologie
o Gedrag wordt bepaald door de omgeving en cognitie, met gedachtes, en
interpretaties die een belangrijke rol spelen
- Dynamische systemen
o sport gedrag is het observeerbare resultaat van een organisme in een
omgeving als een dynamisch systeem
4
Hoorcollege 1 – introductie, hfd 1&2
Tentamen is in Nederlands
Wat is sport en beweging psychologie?
- The wetenschappelijke studie van mensen en
hun gedrag in sport en inspanning
- de praktische toepassing van die kennis.
Hoe hebben psychologische factoren invloed
gehad op je prestatie in een positieve en
negatieve zin?
- Door positieve feedback te ontvangen groeit
je zelfvertrouwen.
Hoe heeft jouw participatie in de fysieke activiteit
effect gehad op je psychologische ontwikkeling?
- In een teamverband sporten draagt bij aan je ontwikkeling op sociaal gebied.
Disciplines van toegepaste psychologie
- Educatie
- Militair
- Sport
- Gezondheid
- Klinische
- Organisatorisch
Geschiedenis van sportpsychologie
- Periode 1’the early years’ – 1895-1920
o Er werden experimenten bij kinderen uitgevoerd waarin ze visdraad moesten
oprollen. Ze rolden meer visdraad op als ze bij elkaar staan dan wanneer ze
alleen zijn.
- Periode 2 ‘Griffith-era’– 1921 – 1938
o Helpen initiëren van eerste coaching school in Amerika
- Periode 3 ‘preparation for the future’ – 1939-1965
o Henry, scholaire studie voor psychologische aspecten van sport en motor skill
acquisition
- Periode 4 ‘establishment of academic sport’ - 1966-1977
o Werd een universitaire studie
- Periode 5 ‘multidisciplinary science and practice’ – 1978 – 2000
o Multidisciplinaire wetenschap en onderzoek
Sportpsychologen lopen in een cirkel. Een deel doet onderzoek. De uitkomsten hiervan
worden overgedragen aan anderen (consult). Er wordt geprobeerd om de theorie door te
geven aan nieuwe generatie in het onderwijs.
Definitie sportpsychologie:
- Klinische sportpsychologie
o Een training in psychologie met klinische stages waarbij mensen met
geestesziektes geholpen moeten worden.
Mensen zijn misschien niet goed getraind en leggen de nadruk vooral
op beter worden. Hier doe je misschien meer kwaad mee dan goed. Er
wordt te veel nadruk gelegd op prestatie.
- Onderwijzende sportpsychologie
1
, o Er wordt getraind in sport en beweging. Het gaat meer over het beste ui
mensen halen. Je kunt het meer zien als een ‘mental coach’ die individuen
helpt.
Voorbeelden, wel of geen werk voor sportpsycholoog?
1. Arjen is een 18-jarige hockey speler en heeft net een contract getekend met
Kampong. Echter is hij te band om voor een grote groep mensen te spelen en heeft
hij al een tijdje niet meer gespeld.
a. Ja dit is werk voor een sportpsycholoog. Hij moet leren omgaan met sociale
druk uit de omgeving en er is hier geen geval van een klinische diagnose.
2. In de afgelopen 5 jaar heeft Daphne (25-jarige tennis speelster) veel blessures
gehad. Een deel komt van die blessures komt doordat Daphne deppresief is.
a. Dit is geen werk voor een sportpsycholoog. Er is een klinische diagnose,
namelijk depressie.
3. Bob (14-jarige tennis speler) staat onder veel druk van zijn coach en ouders om een
wedstrijd te winnen. Hij is bang om te falen.
a. Dit is wel werk voor een sportpsycholoog, ook minderjarigen kunnen bij een
sportpsycholoog terecht. Zij kunnen en leerlijn aanbieden om ze te helpen
ontwikkelen in de sport.
Ethiek van sportpsychologie
1. Competentie
2. Integriteit
3. Professionele en wetenschappelijke verantwoordelijkheid
4. Respect voor rechten en waardigheid van mensen
5. Zorg voor het welzijn van anderen
6. Sociale verantwoordelijkheid
Wetenschappelijk afgeleide kennis
- Systematische benadering
- Controle van omstandigheden
- Objectief
- Kritische analyse
- Voordelen
o Betrouwbaar
o Systematisch en gecontroleerd
o Onbevooroordeeld
- Limitaties
o Langzaam en conservatief
o reductionistisch
o Tekort aan externe validiteit.
2
,Degrees of knowledge ‘theory’
Bovenaan de ladder van bewijslast begin je. Samen met een
team bedenk je een wetenschappijlijke methode, of je volgt
iemand waarvan je bijvoorbeeld het herstel wilt volgen.
Ervaringen van coaches/onderzoekers worden gedeeld. Dan
volgt er introspectie, je gaat bij jezelf nadenken wat er beter
kan of wat er gebeurt is. Daarna is er een gevoel wat je hebt,
intuïtie.
Re-aim model
Voor je een onderzoek start moet je nadenken voor
wie het relevant is. Een interventie zou anders niet
goed kunnen werken.
Sport- en bewegingspsychologie als kunst en wetenschap
- The wetenschap van het coachen, leren, of leiderschap die focust op het gebruik van
algemene wetenschappelijke principes
- De kunst van coachen, leren of leiderschap is weten wanneer en hoe deze principes
te individualiseren. Contextuele intelligentie is hier cruciaal. Dit vraagt om gepaste
oplossingen.
Oriëntaties van sportpsychologie
3
, - Psychofysiologie
o Onderliggende psychofysiologische processen die ontstaan in de hersenen
- Sociale psychologie
o Interactie tussen de omgeving en iemand persoonlijke kenmerken die hun
gedrag bepalen
- Cognitief gedrag psychologie
o Gedrag wordt bepaald door de omgeving en cognitie, met gedachtes, en
interpretaties die een belangrijke rol spelen
- Dynamische systemen
o sport gedrag is het observeerbare resultaat van een organisme in een
omgeving als een dynamisch systeem
4
