, L.M. 2017
UITTREKSEL - FIT!VAK CURSUS FITNESSTRAINER A
Voorwoord .......................................................................................................................................... 5
Toevoegingen en weglatingen ........................................................................................................ 5
Hoofdstuk 1 - Functionele Anatomie................................................................................................ 6
Leerdoelen ........................................................................................................................................... 6
1.1 Het skelet ........................................................................................................................................ 6
1.2 Bewegingen ................................................................................................................................... 9
1.3 Spieren .......................................................................................................................................... 11
1.4 Bewegingsanalyses ..................................................................................................................... 18
Hoofdstuk 2 - Biomechanica .......................................................................................................... 20
Leerdoelen ......................................................................................................................................... 20
2.1 Kracht ............................................................................................................................................ 20
2.2 Moment ........................................................................................................................................ 21
2.3 Evenwicht ..................................................................................................................................... 22
2.4 Arbeid en vermogen .................................................................................................................. 22
Sleutelbegrippen ............................................................................................................................... 22
Hoofdstuk 3 - Inspanningsfysiologie............................................................................................... 23
Leerdoelen ......................................................................................................................................... 23
3.1 Cellen en weefsels ...................................................................................................................... 23
3.2 Spieren .......................................................................................................................................... 24
3.3 Energievoorziening van de spier ............................................................................................... 26
3.4 De invloed van training .............................................................................................................. 27
3.5 Spierpijn ......................................................................................................................................... 29
3.6 Spiervermoeidheid ...................................................................................................................... 29
Sleutelbegrippen ............................................................................................................................... 31
Hoofdstuk 4 - Trainingsleer .............................................................................................................. 32
Leerdoelen ......................................................................................................................................... 32
4.1 Training .......................................................................................................................................... 32
4.2 Prestatie ........................................................................................................................................ 32
Aspecten van training ...................................................................................................................... 33
4.3 Trainingsmethodes ...................................................................................................................... 37
4.4 Trainingsvormen ........................................................................................................................... 38
4.5 Intensiteit van krachttraining ..................................................................................................... 40
4.6 Duurtraining .................................................................................................................................. 41
2|Pagina
, L.M. 2017
UITTREKSEL - FIT!VAK CURSUS FITNESSTRAINER A
4.7 Organisatievormen en groepstrainingen ................................................................................ 45
4.8 Specifieke doelgroepen ............................................................................................................ 49
Sleutelbegrippen ............................................................................................................................... 51
Hoofdstuk 5 – Krachttraining met musculaire trainingsapparatuur ............................................. 52
Leerdoelen ......................................................................................................................................... 52
5.1 Basisoefeningen met krachttoestellen..................................................................................... 52
5.2 Schouders ..................................................................................................................................... 52
5.3 Borst ............................................................................................................................................... 53
5.4 Boven rug ..................................................................................................................................... 54
5.5 Onderrug ...................................................................................................................................... 55
5.6 Buik................................................................................................................................................. 55
5.7 Biceps ............................................................................................................................................ 56
5.8 Triceps ........................................................................................................................................... 57
5.9 Bovenbenen en billen ................................................................................................................ 57
5.10 Kuiten .......................................................................................................................................... 58
Hoofdstuk 6 – Klantbegeleiding ...................................................................................................... 59
Leerdoelen ......................................................................................................................................... 59
6.1 De diverse rollen van een instructeur....................................................................................... 59
6.2 De diverse stijlen van lesgeven ................................................................................................. 60
6.3 Communicatie ............................................................................................................................. 60
6.4 Groepsdynamica ........................................................................................................................ 61
6.5 Regels en normen ....................................................................................................................... 61
6.5 Conflicten ..................................................................................................................................... 61
Sleutelbegrippen ............................................................................................................................... 62
Hoofdstuk 7 - Blessurepreventie en – behandeling ...................................................................... 63
Leerdoelen ......................................................................................................................................... 63
7.1 Sportblessures ............................................................................................................................... 63
7.2 Preventie ....................................................................................................................................... 64
7.2 Blessurebehandeling................................................................................................................... 65
7.3 Indeling naar weefsel en symptomen ..................................................................................... 66
Sleutelbegrippen ............................................................................................................................... 67
Hoofdstuk 8 - Voeding en sport ...................................................................................................... 68
Leerdoelen ......................................................................................................................................... 68
3|Pagina
, L.M. 2017
UITTREKSEL - FIT!VAK CURSUS FITNESSTRAINER A
8.1 Voedingsstoffen........................................................................................................................... 68
8.2 Macronutriënten (brandstoffen) ............................................................................................... 68
8.3 Micronutriënten ........................................................................................................................... 69
8.4 Gezonde voeding ....................................................................................................................... 73
8.5 Spijsvertering ................................................................................................................................ 73
8.6 Vochthuishouding ....................................................................................................................... 74
8.7 Voeding en afvallen ................................................................................................................... 75
8.8 Fit en slank .................................................................................................................................... 77
8.9 De schijf van vijf ........................................................................................................................... 77
Sleutelbegrippen ............................................................................................................................... 78
Hoofdstuk 9 - Dopingpreventie ....................................................................................................... 79
Leerdoelen ......................................................................................................................................... 79
9.1 Doping .......................................................................................................................................... 79
9.3 Dopinggebruik ............................................................................................................................. 81
9.4 Soorten doping ............................................................................................................................ 82
9.5 Dopingpreventie ......................................................................................................................... 89
Sleutelbegrippen ............................................................................................................................... 92
Volledige Begrippenlijst .................................................................................................................. 94
4|Pagina
, L.M. 2017
UITTREKSEL - FIT!VAK CURSUS FITNESSTRAINER A
Voorwoord
Beste lezer,
Dit uittreksel van het officiële Fit!vak cursus Fitnesstrainer A boek, heb ik in eerste instantie
gemaakt als hulpmiddel voor het theorie-examen. Het uittreksel bevat de kern van alle
hoofdstukken uit het boek en alle benodigde stof voor het theorie-examen. Overbodige
informatie en voorbeelden zijn grotendeels weggelaten, maar nieuwe informatie is
toegevoegd daar waar het boek te beknopt of incompleet is. Hierdoor is dit uittreksel een
uniek document en is het dus geen simpele samenvatting of beknopte kopie van het boek.
Ik hoop dat jij als lezer veel baat hebt bij dit uittreksel. Ik zelf heb dat in ieder geval wel gehad.
Omdat ik er zoveel moeite en tijd in heb gestoken wil ik je vragen dit document niet zomaar
te publiceren of (online) te delen zonder mijn toestemming. Doe je dit wel dan maak je je
schuldig aan filesharing en dat is wettelijk verboden. Ik ga ervan uit dat je dit niet doet.
Alvast veel succes met het theorie-examen!
Toevoegingen en weglatingen
Het boek Fit!vak cursus Fitness Trainer A bevat een structuur die grotendeels terug te vinden is
in dit uittreksel. De hoofdstukken zijn in dezelfde volgorde als het boek, eveneens de kopjes.
Dezelfde onderwerpen worden behandeld; van Anatomie van de mens tot aan Doping
gebruik. Daar waar nodig zijn ook afbeeldingen uit het boek gebruikt om te illustreren. Omdat
dit een uittreksel betreft zijn alleen de noodzakelijke afbeeldingen gebruikt, de rest
weggelaten. Dit uittreksel bevat leerdoelen uit het boek en originele leerdoelen.
Daarnaast bevat dit uittreksel aan het einde van elk hoofdstuk sleutelbegrippen: Een lijst van
belangrijke begrippen die in de tekst voorkomen. Achterin het uittreksel wordt een volledige
lijst van sleutelbegrippen gegeven voor het snel opzoeken van begrippen. Deze
sleutelbegrippen zijn een originele aanvulling op het boek en maken het leren van de stof
makkelijker. Het boek bevat daarentegen in sommige hoofdstukken oefenvragen die zijn
weggelaten uit dit document. Ook de referenties uit het boek zijn weggelaten.
5|Pagina
, L.M. 2017
UITTREKSEL - FIT!VAK CURSUS FITNESSTRAINER A
Hoofdstuk 1 - Functionele Anatomie
Leerdoelen
Het leren van de belangrijkste botstukken en gewrichten.
De beweging in de belangrijkste gewrichten.
De ligging en functie van spieren.
De spieren die tijdens de fitnessoefeningen worden aangesproken.
Oefeningen om bepaalde spieren aan te spreken.
1.1 Het skelet
De 5 functies van het skelet zijn;
1. Vorm aan het lichaam geven.
2. Steun aan het lichaam geven.
3. Het is de aanhechtingsplaats voor pezen, spieren en banden.
4. Het geeft mogelijkheid tot bewegen
5. Het geeft bescherming aan de organen.
Botten bestaan uit kalk, fosforzouten, fluor (mineralen) en lijmstoffen. De verhouding lijmstoffen
en mineralen verandert in de loop de jaren; een baby heeft veel lijmstof en een oudere weinig.
Onder invloed van groeihormonen groeien de botten in de lengte en breedte. Lengtegroei is
een vermeerdering van kraakbeencellen en verbening van kraakbeen. Breedtegroei is een
verbening van het beenvlies.
Namen van de botten
1. Os humerus 1. Bovenarm of opperarm
2. Os ulna 2. Ellepijp
3. Os radius 3. Spaakbeen
4. Os clavicula 4. Sleutelbeen
5. Os scapula 5. Schouderblad
6. Os sternum 6. Borstbeen
7. Os costa 7. Rib
8. Columna vertebralis: 8. Wervelkolom:
A. Vertebrae cervicales A. Halswervels
B. Vertebrae thoracicae B. Borstwervels
C. Vertebrae lumbales C. Lendenwervels
D. Os sacrum D. Heiligbeen
E. Os coccigys E. Stuit/staartbeen
9. Pelvis: 9. Bekken:
A. Os ilium A. Darmbeen
B. Os pubis B. Schaambeen
C. Os ischii C. Zitbeen
10. Os femur 10. Dijbeen
11. Os patella 11. Knieschijf
12. Os tibia 12. Scheenbeen
13. Os fibula 13. Kuitbeen
6|Pagina
, L.M. 2017
UITTREKSEL - FIT!VAK CURSUS FITNESSTRAINER A
Afbeelding 1.1 Het skelet
7|Pagina
, L.M. 2017
UITTREKSEL - FIT!VAK CURSUS FITNESSTRAINER A
Botverbindingen
De botten zijn op 4 manieren met elkaar verbonden.
1. Botweefselverbinding vb.: de schedel.
2. Kraakbeenweefselverbinding vb.: overgang borstbeen naar de ribben.
3. Bindweefselverbinding vb.: darmbeen en heiligbeen.
4. Gewricht (articulatie) vb.: schouder, elleboog, knie.
Onderdelen van het gewricht:
1. Botstukken 6. Capsula articularis - Gewrichtskapsel
2. Caput - Kop 7. Ligamenta - Gewrichtsbanden
3. Cavum - Kom 8. Bursa - Slijmbeurs
4. Facies articularis - Gewrichtsvlak 9. Discus, meniscus - Kraakbeenschijf
5. Synovia - Gewrichtsvocht 10. Labrum – Kraabenige rand of lip
Afbeelding 1.2 Knie-gewricht
8|Pagina
, L.M. 2017
UITTREKSEL - FIT!VAK CURSUS FITNESSTRAINER A
Indeling van de gewrichten
De 3 belangrijkste gewrichtsvormen zijn:
1. Het scharniergewricht en rolgewricht vb.: elleboog
2. Het zadelgewricht vb.: duim
3. Het kogelgewricht vb.: heup
De gewrichten bieden naast bewegingsmogelijkheid ook stabiliteit; passieve stabiliteit door
kapsels en banden die de botstukken bij elkaar houden. Actieve stabiliteit ontstaat door de
werking van de spieren (kracht en coördinatie zijn hierbij erg belangrijk.
Afbeelding 1.3 Gewrichtsvormen
1.2 Bewegingen
De bouw van een gewricht bepaalt de bewegingsmogelijkheden. Deze worden beschreven
vanuit de anatomische houding; een rechtopstaande mens die voor zich uit kijkt met armen
langs het lichaam en de duimen naar buiten, de voeten naast elkaar en naar voren gericht.
Benaming van bewegingen
A. Beweging in het schouder en heupgewricht:
Anteflexie: In voorwaartse richting heffen.
Retroflexie: In achterwaartse richting heffen.
Abductie: Van het lichaam af brengen.
Adductie: Naar het lichaam toe brengen.
Exorotatie: Naar buiten draaien.
Endorotatie: Naar binnen draaien.
Abductie in het horizontale vlak: Van het lichaam af in het horizontale vlak.
Adductie in het horizontale vlak: Naar het lichaam toe in het horizontale vlak.
9|Pagina
, L.M. 2017
UITTREKSEL - FIT!VAK CURSUS FITNESSTRAINER A
B. Beweging in de elleboog en knie:
Flexie: Buigen
Extensie: Strekken
C. Beweging in de elleboog:
Supinatie De duim draait naar buiten.
Pronatie: De duim draait naar binnen.
D. Beweging in de pols en de enkel:
Palmair/plantairflexie: Vingers buigen naar de handpalm, de enkel strekken.
Dorsaalflexie: Vingers bewegen naar de handrug, de enkels buigen.
E. Beweging in de wervelkolom:
Lateraalflexie: Het zijwaarts buigen in de wervelkolom.
Ventraalflexie: Het voorwaarts buigen in de wervelkolom.
Dorsaalflexie: Het achterwaarts buigen in de wervelkolom.
Torsie: Het draaien in de wervelkolom.
F. Beweging van de schoudergordel:
Elevatie: Het schouderblad omhoogtrekken.
Depressie: Het schouderblad omlaag trekken.
Retractie: Het schouderblad naar achteren trekken.
Protractie: Het schouderblad naar voren trekken.
Vlakken en assen
Ten opzichte van het menselijk lichaam zijn er 3 vlakken die het lichaam verdelen en 3 assen
die de bewegingen bepalen. Dit zijn de sagittale en transversale vlakken en assen en het
frontale vlak en de longitudinale as.
Afbeelding 1.4 invoegen vlakken en assen.
10 | P a g i n a
UITTREKSEL - FIT!VAK CURSUS FITNESSTRAINER A
Voorwoord .......................................................................................................................................... 5
Toevoegingen en weglatingen ........................................................................................................ 5
Hoofdstuk 1 - Functionele Anatomie................................................................................................ 6
Leerdoelen ........................................................................................................................................... 6
1.1 Het skelet ........................................................................................................................................ 6
1.2 Bewegingen ................................................................................................................................... 9
1.3 Spieren .......................................................................................................................................... 11
1.4 Bewegingsanalyses ..................................................................................................................... 18
Hoofdstuk 2 - Biomechanica .......................................................................................................... 20
Leerdoelen ......................................................................................................................................... 20
2.1 Kracht ............................................................................................................................................ 20
2.2 Moment ........................................................................................................................................ 21
2.3 Evenwicht ..................................................................................................................................... 22
2.4 Arbeid en vermogen .................................................................................................................. 22
Sleutelbegrippen ............................................................................................................................... 22
Hoofdstuk 3 - Inspanningsfysiologie............................................................................................... 23
Leerdoelen ......................................................................................................................................... 23
3.1 Cellen en weefsels ...................................................................................................................... 23
3.2 Spieren .......................................................................................................................................... 24
3.3 Energievoorziening van de spier ............................................................................................... 26
3.4 De invloed van training .............................................................................................................. 27
3.5 Spierpijn ......................................................................................................................................... 29
3.6 Spiervermoeidheid ...................................................................................................................... 29
Sleutelbegrippen ............................................................................................................................... 31
Hoofdstuk 4 - Trainingsleer .............................................................................................................. 32
Leerdoelen ......................................................................................................................................... 32
4.1 Training .......................................................................................................................................... 32
4.2 Prestatie ........................................................................................................................................ 32
Aspecten van training ...................................................................................................................... 33
4.3 Trainingsmethodes ...................................................................................................................... 37
4.4 Trainingsvormen ........................................................................................................................... 38
4.5 Intensiteit van krachttraining ..................................................................................................... 40
4.6 Duurtraining .................................................................................................................................. 41
2|Pagina
, L.M. 2017
UITTREKSEL - FIT!VAK CURSUS FITNESSTRAINER A
4.7 Organisatievormen en groepstrainingen ................................................................................ 45
4.8 Specifieke doelgroepen ............................................................................................................ 49
Sleutelbegrippen ............................................................................................................................... 51
Hoofdstuk 5 – Krachttraining met musculaire trainingsapparatuur ............................................. 52
Leerdoelen ......................................................................................................................................... 52
5.1 Basisoefeningen met krachttoestellen..................................................................................... 52
5.2 Schouders ..................................................................................................................................... 52
5.3 Borst ............................................................................................................................................... 53
5.4 Boven rug ..................................................................................................................................... 54
5.5 Onderrug ...................................................................................................................................... 55
5.6 Buik................................................................................................................................................. 55
5.7 Biceps ............................................................................................................................................ 56
5.8 Triceps ........................................................................................................................................... 57
5.9 Bovenbenen en billen ................................................................................................................ 57
5.10 Kuiten .......................................................................................................................................... 58
Hoofdstuk 6 – Klantbegeleiding ...................................................................................................... 59
Leerdoelen ......................................................................................................................................... 59
6.1 De diverse rollen van een instructeur....................................................................................... 59
6.2 De diverse stijlen van lesgeven ................................................................................................. 60
6.3 Communicatie ............................................................................................................................. 60
6.4 Groepsdynamica ........................................................................................................................ 61
6.5 Regels en normen ....................................................................................................................... 61
6.5 Conflicten ..................................................................................................................................... 61
Sleutelbegrippen ............................................................................................................................... 62
Hoofdstuk 7 - Blessurepreventie en – behandeling ...................................................................... 63
Leerdoelen ......................................................................................................................................... 63
7.1 Sportblessures ............................................................................................................................... 63
7.2 Preventie ....................................................................................................................................... 64
7.2 Blessurebehandeling................................................................................................................... 65
7.3 Indeling naar weefsel en symptomen ..................................................................................... 66
Sleutelbegrippen ............................................................................................................................... 67
Hoofdstuk 8 - Voeding en sport ...................................................................................................... 68
Leerdoelen ......................................................................................................................................... 68
3|Pagina
, L.M. 2017
UITTREKSEL - FIT!VAK CURSUS FITNESSTRAINER A
8.1 Voedingsstoffen........................................................................................................................... 68
8.2 Macronutriënten (brandstoffen) ............................................................................................... 68
8.3 Micronutriënten ........................................................................................................................... 69
8.4 Gezonde voeding ....................................................................................................................... 73
8.5 Spijsvertering ................................................................................................................................ 73
8.6 Vochthuishouding ....................................................................................................................... 74
8.7 Voeding en afvallen ................................................................................................................... 75
8.8 Fit en slank .................................................................................................................................... 77
8.9 De schijf van vijf ........................................................................................................................... 77
Sleutelbegrippen ............................................................................................................................... 78
Hoofdstuk 9 - Dopingpreventie ....................................................................................................... 79
Leerdoelen ......................................................................................................................................... 79
9.1 Doping .......................................................................................................................................... 79
9.3 Dopinggebruik ............................................................................................................................. 81
9.4 Soorten doping ............................................................................................................................ 82
9.5 Dopingpreventie ......................................................................................................................... 89
Sleutelbegrippen ............................................................................................................................... 92
Volledige Begrippenlijst .................................................................................................................. 94
4|Pagina
, L.M. 2017
UITTREKSEL - FIT!VAK CURSUS FITNESSTRAINER A
Voorwoord
Beste lezer,
Dit uittreksel van het officiële Fit!vak cursus Fitnesstrainer A boek, heb ik in eerste instantie
gemaakt als hulpmiddel voor het theorie-examen. Het uittreksel bevat de kern van alle
hoofdstukken uit het boek en alle benodigde stof voor het theorie-examen. Overbodige
informatie en voorbeelden zijn grotendeels weggelaten, maar nieuwe informatie is
toegevoegd daar waar het boek te beknopt of incompleet is. Hierdoor is dit uittreksel een
uniek document en is het dus geen simpele samenvatting of beknopte kopie van het boek.
Ik hoop dat jij als lezer veel baat hebt bij dit uittreksel. Ik zelf heb dat in ieder geval wel gehad.
Omdat ik er zoveel moeite en tijd in heb gestoken wil ik je vragen dit document niet zomaar
te publiceren of (online) te delen zonder mijn toestemming. Doe je dit wel dan maak je je
schuldig aan filesharing en dat is wettelijk verboden. Ik ga ervan uit dat je dit niet doet.
Alvast veel succes met het theorie-examen!
Toevoegingen en weglatingen
Het boek Fit!vak cursus Fitness Trainer A bevat een structuur die grotendeels terug te vinden is
in dit uittreksel. De hoofdstukken zijn in dezelfde volgorde als het boek, eveneens de kopjes.
Dezelfde onderwerpen worden behandeld; van Anatomie van de mens tot aan Doping
gebruik. Daar waar nodig zijn ook afbeeldingen uit het boek gebruikt om te illustreren. Omdat
dit een uittreksel betreft zijn alleen de noodzakelijke afbeeldingen gebruikt, de rest
weggelaten. Dit uittreksel bevat leerdoelen uit het boek en originele leerdoelen.
Daarnaast bevat dit uittreksel aan het einde van elk hoofdstuk sleutelbegrippen: Een lijst van
belangrijke begrippen die in de tekst voorkomen. Achterin het uittreksel wordt een volledige
lijst van sleutelbegrippen gegeven voor het snel opzoeken van begrippen. Deze
sleutelbegrippen zijn een originele aanvulling op het boek en maken het leren van de stof
makkelijker. Het boek bevat daarentegen in sommige hoofdstukken oefenvragen die zijn
weggelaten uit dit document. Ook de referenties uit het boek zijn weggelaten.
5|Pagina
, L.M. 2017
UITTREKSEL - FIT!VAK CURSUS FITNESSTRAINER A
Hoofdstuk 1 - Functionele Anatomie
Leerdoelen
Het leren van de belangrijkste botstukken en gewrichten.
De beweging in de belangrijkste gewrichten.
De ligging en functie van spieren.
De spieren die tijdens de fitnessoefeningen worden aangesproken.
Oefeningen om bepaalde spieren aan te spreken.
1.1 Het skelet
De 5 functies van het skelet zijn;
1. Vorm aan het lichaam geven.
2. Steun aan het lichaam geven.
3. Het is de aanhechtingsplaats voor pezen, spieren en banden.
4. Het geeft mogelijkheid tot bewegen
5. Het geeft bescherming aan de organen.
Botten bestaan uit kalk, fosforzouten, fluor (mineralen) en lijmstoffen. De verhouding lijmstoffen
en mineralen verandert in de loop de jaren; een baby heeft veel lijmstof en een oudere weinig.
Onder invloed van groeihormonen groeien de botten in de lengte en breedte. Lengtegroei is
een vermeerdering van kraakbeencellen en verbening van kraakbeen. Breedtegroei is een
verbening van het beenvlies.
Namen van de botten
1. Os humerus 1. Bovenarm of opperarm
2. Os ulna 2. Ellepijp
3. Os radius 3. Spaakbeen
4. Os clavicula 4. Sleutelbeen
5. Os scapula 5. Schouderblad
6. Os sternum 6. Borstbeen
7. Os costa 7. Rib
8. Columna vertebralis: 8. Wervelkolom:
A. Vertebrae cervicales A. Halswervels
B. Vertebrae thoracicae B. Borstwervels
C. Vertebrae lumbales C. Lendenwervels
D. Os sacrum D. Heiligbeen
E. Os coccigys E. Stuit/staartbeen
9. Pelvis: 9. Bekken:
A. Os ilium A. Darmbeen
B. Os pubis B. Schaambeen
C. Os ischii C. Zitbeen
10. Os femur 10. Dijbeen
11. Os patella 11. Knieschijf
12. Os tibia 12. Scheenbeen
13. Os fibula 13. Kuitbeen
6|Pagina
, L.M. 2017
UITTREKSEL - FIT!VAK CURSUS FITNESSTRAINER A
Afbeelding 1.1 Het skelet
7|Pagina
, L.M. 2017
UITTREKSEL - FIT!VAK CURSUS FITNESSTRAINER A
Botverbindingen
De botten zijn op 4 manieren met elkaar verbonden.
1. Botweefselverbinding vb.: de schedel.
2. Kraakbeenweefselverbinding vb.: overgang borstbeen naar de ribben.
3. Bindweefselverbinding vb.: darmbeen en heiligbeen.
4. Gewricht (articulatie) vb.: schouder, elleboog, knie.
Onderdelen van het gewricht:
1. Botstukken 6. Capsula articularis - Gewrichtskapsel
2. Caput - Kop 7. Ligamenta - Gewrichtsbanden
3. Cavum - Kom 8. Bursa - Slijmbeurs
4. Facies articularis - Gewrichtsvlak 9. Discus, meniscus - Kraakbeenschijf
5. Synovia - Gewrichtsvocht 10. Labrum – Kraabenige rand of lip
Afbeelding 1.2 Knie-gewricht
8|Pagina
, L.M. 2017
UITTREKSEL - FIT!VAK CURSUS FITNESSTRAINER A
Indeling van de gewrichten
De 3 belangrijkste gewrichtsvormen zijn:
1. Het scharniergewricht en rolgewricht vb.: elleboog
2. Het zadelgewricht vb.: duim
3. Het kogelgewricht vb.: heup
De gewrichten bieden naast bewegingsmogelijkheid ook stabiliteit; passieve stabiliteit door
kapsels en banden die de botstukken bij elkaar houden. Actieve stabiliteit ontstaat door de
werking van de spieren (kracht en coördinatie zijn hierbij erg belangrijk.
Afbeelding 1.3 Gewrichtsvormen
1.2 Bewegingen
De bouw van een gewricht bepaalt de bewegingsmogelijkheden. Deze worden beschreven
vanuit de anatomische houding; een rechtopstaande mens die voor zich uit kijkt met armen
langs het lichaam en de duimen naar buiten, de voeten naast elkaar en naar voren gericht.
Benaming van bewegingen
A. Beweging in het schouder en heupgewricht:
Anteflexie: In voorwaartse richting heffen.
Retroflexie: In achterwaartse richting heffen.
Abductie: Van het lichaam af brengen.
Adductie: Naar het lichaam toe brengen.
Exorotatie: Naar buiten draaien.
Endorotatie: Naar binnen draaien.
Abductie in het horizontale vlak: Van het lichaam af in het horizontale vlak.
Adductie in het horizontale vlak: Naar het lichaam toe in het horizontale vlak.
9|Pagina
, L.M. 2017
UITTREKSEL - FIT!VAK CURSUS FITNESSTRAINER A
B. Beweging in de elleboog en knie:
Flexie: Buigen
Extensie: Strekken
C. Beweging in de elleboog:
Supinatie De duim draait naar buiten.
Pronatie: De duim draait naar binnen.
D. Beweging in de pols en de enkel:
Palmair/plantairflexie: Vingers buigen naar de handpalm, de enkel strekken.
Dorsaalflexie: Vingers bewegen naar de handrug, de enkels buigen.
E. Beweging in de wervelkolom:
Lateraalflexie: Het zijwaarts buigen in de wervelkolom.
Ventraalflexie: Het voorwaarts buigen in de wervelkolom.
Dorsaalflexie: Het achterwaarts buigen in de wervelkolom.
Torsie: Het draaien in de wervelkolom.
F. Beweging van de schoudergordel:
Elevatie: Het schouderblad omhoogtrekken.
Depressie: Het schouderblad omlaag trekken.
Retractie: Het schouderblad naar achteren trekken.
Protractie: Het schouderblad naar voren trekken.
Vlakken en assen
Ten opzichte van het menselijk lichaam zijn er 3 vlakken die het lichaam verdelen en 3 assen
die de bewegingen bepalen. Dit zijn de sagittale en transversale vlakken en assen en het
frontale vlak en de longitudinale as.
Afbeelding 1.4 invoegen vlakken en assen.
10 | P a g i n a
