HOOFDSTUK 1
HET BEGRIJPEN VAN CROSS-CULTURELE PSYCHOLOGIE
Cross-culturele psychologie is de kritische en vergelijkende studie van culturele effecten op de menselijke
psychologie. Culturele psychologen bestuderen de linken tussen culturele normen en gedrag en de
manier waarop menselijk activiteiten worden beïnvloed door verschillen. De cross-culturele psychologie
is niet alleen op zoek naar de verschillen, maar juist ook naar overeenkomsten die voor de gehele wereld
bevolking gelden. Cross-culturele psychologie bevat een aantal verschillen in vergelijking met culturele
psychologie. Culturele psychologie doet onderzoek naar de linken tussen een cultuur en de psychologie
van de bewoners van deze cultuur.
Cultuur
Cultuur kan worden gedefinieerd als een set van attituden, gedragingen en symbolen gedeeld door een
grote groep mensen en meestal gecommuniceerd van de ene generatie op de volgende generatie.
Cultuur verschilt van begrippen zoals ras, etniciteit en nationaliteit. Zo is een ras een groep personen die
onderscheidend zijn door bepaalde (genetische) gelijken. Etniciteit duidt op culturele over erving. Een
gebeurtenis gedeeld door mensen die eenzelfde voorouder, taal, tradities en vaak religie en geografisch
territorium bezitten. Een natie is weer een ander begrip. Dit wordt gedefinieerd als een groep mensen
die een gezamenlijke geografische oorsprong, historie en taal bezitten. Een natie wordt daarnaast gezien
als politieke entiteit, erkend als onafhankelijke staat door andere landen.
Religieuze affiliatie wordt gekenmerkt doordat een individu zijn kennis, overtuigingen en praktijken
gerelateerd aan een bepaald geloof accepteert.
Waarom is cross-culturele psychologie relevant?
Cross-culturele psychologie is relevant door de huidige globalisatie die plaatsvindt. De grenzen tussen
culturen worden hierdoor minder scherp. Daarnaast is er sprake van diversiteit. Verschillende culturen
kunnen ook een verschillende invloed hebben op bepaalde testen. Zo kan een intelligentietest niet valide
zijn voor een andere cultuur dan de cultuur waarop de intelligentietest is gebaseerd.
Kennis
Kennis is een vorm van informatie dat een doel heeft. Er kan binnen de psychologie een onderscheid
worden gemaakt van vier soorten kennis:
1. Wetenschappelijke kennis: kennis verkregen uit systematische observatie, metingen en het
evalueren van een grote groep psychologische fenomenen.
2. Volks kennis: een collectie van populaire overtuigingen en assumpties, zoals het bestaan van
ongeluksgetallen.
3. Ideologische of waarde-gebaseerde kennis: een stabiele set van overtuigingen over de wereld,
de natuur van goed en kwaad en het doel van het menselijk leven. Dit is gebaseerd op een
bepaald principe of centraal idee.
4. Legale kennis: kennis die de regels en principes bevat die onder andere door de autoriteit wordt
opgelegd.
Culturele wortels
Er kan een distinctie worden gemaakt tussen twee soorten van culturele wortels:
1. Traditionele cultuur: gebaseerd op tradities, regels, symbolen en principes die afstammen uit het
verleden.
2. Niet-traditionele cultuur: gebaseerd op nieuwe principes, ideeën en handelingen. Dit wordt ook
wel aangeduid met de term ‘modern’.
, Culturele dichotomen
Volgens een aantal psychologen kunnen culturele verschillen worden ingedeeld in de volgende
dichotomen:
Power distance: de mate waarin de leden van een gemeenschap accepteren dat er verschil in
macht bestaat.
Onzekere oriëntatie: gebruikelijke manieren waarop mensen omgaan met onzekerheden in hun
leven. Onzekere vermijding: de mate waarin leden van een gemeenschap zich oncomfortabel
voelen met onzekerheden en ambiguïteit.
Collectivisme: gedrag gebaseerd op de zorgen voor anderen en een grote focus op tradities en
waarden. Individualisme: gedrag gebaseerd op de zorgen voor zichzelf.
Collectivisme en individualisme
Harry Traindis voegde een verticale en horizontale dimensie toe aan de schaal collectivisme
individualisme. Op het verticale spectrum verwijzen mensen naar elkaar vanuit macht- en prestatie
standpunten. Gelijkheid kenmerkt juist het horizontale spectrum.
Verticaal Horizontaal Verticaal Horizontaal
individualisme individualisme collectivisme collectivisme
Sociale structuur Hiërarchie Gelijkheid Hiërarchie Gelijkheid
Doel Competitie Competitie Coöperatie Coöperatie
Controle intentie Omgeving aanpassen Omgeving aanpassen Aanpassen aan de Aanpassen aan de
omgeving omgeving
Veranderingen Progressief Progressief Traditioneel Traditioneel
Voorbeelden VS en Frankrijk Zweden en Noorwegen China en Rusland Brazilië en Spanje
Verschillende soorten wetenschap
Natuurlijke wetenschap is een tak van de wetenschap die zich bezig houdt met de beschrijving,
voorspelling en het begrijpen van natuurlijke fenomenen. Zo blijkt dat sociale groepen niet enkel en
alleen verschillen door hun verschillende cultuur, maar ook door variaties in hun genen.
Binnen de sociale wetenschap ligt de nadruk op de gemeenschap en de relaties tussen personen binnen
deze gemeenschap. Binnen de sociale wetenschap zijn de velden antropologie, economie en sociologie
van belang. Antropologie is de studie naar de mensheid. Economie betreft de productie, verwerking en
consumptie van bronnen. Sociologie bestudeert de gemeenschap en de sociale interacties van mensen.
Volgens John Berry zijn er voornamelijk twee paar omgevingsfactoren die die van invloed zijn op de
individuele psychologie:
1. Ecologische context: de natuurlijke setting waarin de mens en omgeving interacteren.
2. Sociopolitieke context: de mate waarin mensen participeren in zowel globale als lokale
beslissingen.
Cross-culturele psychologen zijn erg gericht op inheemse groepen. Dit zijn groepen die worden
beschermd door internationale of nationale wetten, beschikken over specifieke rechten gebaseerd op
hun historie en uniekheid. Etnocentrisme is de kijk dat vooroordelen over etniciteit, nationaliteit en
culturele groepen ondersteunt door de etniciteit, nationaliteit en culturele groep van de persoon zelf.
Een ander begrip wat van belang is, is multiculturalisme. Dit houdt in dat verschillende culturele
groepen gelijken rechten hebben en dat ieder het recht heeft om zijn waarde te volgen.
, HOOFDSTUK 3
METHODOLOGIE VAN CROSS-CULTUREEL ONDERZOEK
Kwantitatief onderzoek
Kwantitatief onderzoek is het systematische onderzoek van een psychologisch fenomeen door
statistische gemiddelde of wiskundige data en verschillende technische technieken. De meest
voorkomende data is maatregelen van centrale neiging. Dit geeft een indicatie waar het grootste
gedeelte van de verdeling is gelokaliseerd. De meest voorkomende score wordt de mode genoemd.
Wanneer de meeste mensen in groep A tien punten scoren, en de meeste mensen in groep B zeven
punten, dan vergelijk je tien en zeven als de groepsmodes. Een andere meting is de mediaan. Dit is het
middelste getal wanneer alle getallen op volgorde zijn geplaatst. Een andere, heel belangrijke, score is
het gemiddelde. Er kan een onderscheid worden gemaakt tussen vier soorten centrummaten:
1. Nominaal: groepen van gelijke waarden zoals talen of geslacht.
2. Ordinaal: rangorde zonder gelijke afstand van variabelen.
3. Interval: scores die een bepaalde waarden hebben, maar geen nulpunt.
4. Ratio: variabelen met nulpunt zoals het aantal kijkcijfers.
Kwalitatief onderzoek
Kwalitatief onderzoek bevat geen metingen of statistische procedures. Kwalitatief onderzoek wordt
gebruikt wanneer deze procedures niet mogelijk of niet gewenst zijn, zoals wanneer een proefpersoon
niet kan lezen.
Theoretische benaderingen van cultuur
Grofgezien kan cultuur op vier manieren worden geconceptualiseerd.
1. Cultuur als onafhankelijke variabele: bepaalde factoren varieëren met cultuur en hebben een
invloed op psychologiesche fenomenen. Cultuur is hierbij een verklarende factor.
2. Cultuur als confound (derde variabele): psychologische fenomenen horen universeel te zijn.
Cultuur heeft hier dus geen invloed op.
3. Cultuur als echt psychologisch fenomeen: elk psychologische fenomeen vindt plaats in een
culturele context, cultuur zit in ons hoofd. Deze personen richten zich voornamelijk op de vraag
hoe cultuur ontstaat.
4. Cultuur als ‘leeg’ label. Specifieke contextuele verschillen in plaats van grote allesomvattende
verschillen. Er zit geen specifieke inhoud aan dit label.
Hofstede
Het meest geciteerde framework om culturele patronen op landsniveau te classificeren. Hij ondekte vier
dimensies, waaraan hij er vanaf 2010 nog twee toevoegde:
1. Power distance: de mate waarin mensen in een land het accepteren dat er verschillen in macht
staan.
2. Individualisme/collectivisme: in collectivistische culturen zijn de banden tussen personen erg
sterk en is er sprake van hoge loyaliteit voor de in group. De mate van afhankelijk is verschillend
bij individualistische culturen. In individualistische culturen gaat iedereen er van uit dat een
persoon voor zichzelf zorgt.
3. Musculinity/feminitiy: musculinity is mate waarin een maatschappij wordt gedreven bij
competitie en succes. Feminity is de zachtaardige kant.
4. Uncertainy avoidance: mate waarin leden van een cultuur zich bedreigt voelen bij onbekende
situaties en hebben overtuigingen gecreëerd om deze te vermijden.
5. Long term orientation: mate waarin in een land gehecht wordt aan tradities.
HET BEGRIJPEN VAN CROSS-CULTURELE PSYCHOLOGIE
Cross-culturele psychologie is de kritische en vergelijkende studie van culturele effecten op de menselijke
psychologie. Culturele psychologen bestuderen de linken tussen culturele normen en gedrag en de
manier waarop menselijk activiteiten worden beïnvloed door verschillen. De cross-culturele psychologie
is niet alleen op zoek naar de verschillen, maar juist ook naar overeenkomsten die voor de gehele wereld
bevolking gelden. Cross-culturele psychologie bevat een aantal verschillen in vergelijking met culturele
psychologie. Culturele psychologie doet onderzoek naar de linken tussen een cultuur en de psychologie
van de bewoners van deze cultuur.
Cultuur
Cultuur kan worden gedefinieerd als een set van attituden, gedragingen en symbolen gedeeld door een
grote groep mensen en meestal gecommuniceerd van de ene generatie op de volgende generatie.
Cultuur verschilt van begrippen zoals ras, etniciteit en nationaliteit. Zo is een ras een groep personen die
onderscheidend zijn door bepaalde (genetische) gelijken. Etniciteit duidt op culturele over erving. Een
gebeurtenis gedeeld door mensen die eenzelfde voorouder, taal, tradities en vaak religie en geografisch
territorium bezitten. Een natie is weer een ander begrip. Dit wordt gedefinieerd als een groep mensen
die een gezamenlijke geografische oorsprong, historie en taal bezitten. Een natie wordt daarnaast gezien
als politieke entiteit, erkend als onafhankelijke staat door andere landen.
Religieuze affiliatie wordt gekenmerkt doordat een individu zijn kennis, overtuigingen en praktijken
gerelateerd aan een bepaald geloof accepteert.
Waarom is cross-culturele psychologie relevant?
Cross-culturele psychologie is relevant door de huidige globalisatie die plaatsvindt. De grenzen tussen
culturen worden hierdoor minder scherp. Daarnaast is er sprake van diversiteit. Verschillende culturen
kunnen ook een verschillende invloed hebben op bepaalde testen. Zo kan een intelligentietest niet valide
zijn voor een andere cultuur dan de cultuur waarop de intelligentietest is gebaseerd.
Kennis
Kennis is een vorm van informatie dat een doel heeft. Er kan binnen de psychologie een onderscheid
worden gemaakt van vier soorten kennis:
1. Wetenschappelijke kennis: kennis verkregen uit systematische observatie, metingen en het
evalueren van een grote groep psychologische fenomenen.
2. Volks kennis: een collectie van populaire overtuigingen en assumpties, zoals het bestaan van
ongeluksgetallen.
3. Ideologische of waarde-gebaseerde kennis: een stabiele set van overtuigingen over de wereld,
de natuur van goed en kwaad en het doel van het menselijk leven. Dit is gebaseerd op een
bepaald principe of centraal idee.
4. Legale kennis: kennis die de regels en principes bevat die onder andere door de autoriteit wordt
opgelegd.
Culturele wortels
Er kan een distinctie worden gemaakt tussen twee soorten van culturele wortels:
1. Traditionele cultuur: gebaseerd op tradities, regels, symbolen en principes die afstammen uit het
verleden.
2. Niet-traditionele cultuur: gebaseerd op nieuwe principes, ideeën en handelingen. Dit wordt ook
wel aangeduid met de term ‘modern’.
, Culturele dichotomen
Volgens een aantal psychologen kunnen culturele verschillen worden ingedeeld in de volgende
dichotomen:
Power distance: de mate waarin de leden van een gemeenschap accepteren dat er verschil in
macht bestaat.
Onzekere oriëntatie: gebruikelijke manieren waarop mensen omgaan met onzekerheden in hun
leven. Onzekere vermijding: de mate waarin leden van een gemeenschap zich oncomfortabel
voelen met onzekerheden en ambiguïteit.
Collectivisme: gedrag gebaseerd op de zorgen voor anderen en een grote focus op tradities en
waarden. Individualisme: gedrag gebaseerd op de zorgen voor zichzelf.
Collectivisme en individualisme
Harry Traindis voegde een verticale en horizontale dimensie toe aan de schaal collectivisme
individualisme. Op het verticale spectrum verwijzen mensen naar elkaar vanuit macht- en prestatie
standpunten. Gelijkheid kenmerkt juist het horizontale spectrum.
Verticaal Horizontaal Verticaal Horizontaal
individualisme individualisme collectivisme collectivisme
Sociale structuur Hiërarchie Gelijkheid Hiërarchie Gelijkheid
Doel Competitie Competitie Coöperatie Coöperatie
Controle intentie Omgeving aanpassen Omgeving aanpassen Aanpassen aan de Aanpassen aan de
omgeving omgeving
Veranderingen Progressief Progressief Traditioneel Traditioneel
Voorbeelden VS en Frankrijk Zweden en Noorwegen China en Rusland Brazilië en Spanje
Verschillende soorten wetenschap
Natuurlijke wetenschap is een tak van de wetenschap die zich bezig houdt met de beschrijving,
voorspelling en het begrijpen van natuurlijke fenomenen. Zo blijkt dat sociale groepen niet enkel en
alleen verschillen door hun verschillende cultuur, maar ook door variaties in hun genen.
Binnen de sociale wetenschap ligt de nadruk op de gemeenschap en de relaties tussen personen binnen
deze gemeenschap. Binnen de sociale wetenschap zijn de velden antropologie, economie en sociologie
van belang. Antropologie is de studie naar de mensheid. Economie betreft de productie, verwerking en
consumptie van bronnen. Sociologie bestudeert de gemeenschap en de sociale interacties van mensen.
Volgens John Berry zijn er voornamelijk twee paar omgevingsfactoren die die van invloed zijn op de
individuele psychologie:
1. Ecologische context: de natuurlijke setting waarin de mens en omgeving interacteren.
2. Sociopolitieke context: de mate waarin mensen participeren in zowel globale als lokale
beslissingen.
Cross-culturele psychologen zijn erg gericht op inheemse groepen. Dit zijn groepen die worden
beschermd door internationale of nationale wetten, beschikken over specifieke rechten gebaseerd op
hun historie en uniekheid. Etnocentrisme is de kijk dat vooroordelen over etniciteit, nationaliteit en
culturele groepen ondersteunt door de etniciteit, nationaliteit en culturele groep van de persoon zelf.
Een ander begrip wat van belang is, is multiculturalisme. Dit houdt in dat verschillende culturele
groepen gelijken rechten hebben en dat ieder het recht heeft om zijn waarde te volgen.
, HOOFDSTUK 3
METHODOLOGIE VAN CROSS-CULTUREEL ONDERZOEK
Kwantitatief onderzoek
Kwantitatief onderzoek is het systematische onderzoek van een psychologisch fenomeen door
statistische gemiddelde of wiskundige data en verschillende technische technieken. De meest
voorkomende data is maatregelen van centrale neiging. Dit geeft een indicatie waar het grootste
gedeelte van de verdeling is gelokaliseerd. De meest voorkomende score wordt de mode genoemd.
Wanneer de meeste mensen in groep A tien punten scoren, en de meeste mensen in groep B zeven
punten, dan vergelijk je tien en zeven als de groepsmodes. Een andere meting is de mediaan. Dit is het
middelste getal wanneer alle getallen op volgorde zijn geplaatst. Een andere, heel belangrijke, score is
het gemiddelde. Er kan een onderscheid worden gemaakt tussen vier soorten centrummaten:
1. Nominaal: groepen van gelijke waarden zoals talen of geslacht.
2. Ordinaal: rangorde zonder gelijke afstand van variabelen.
3. Interval: scores die een bepaalde waarden hebben, maar geen nulpunt.
4. Ratio: variabelen met nulpunt zoals het aantal kijkcijfers.
Kwalitatief onderzoek
Kwalitatief onderzoek bevat geen metingen of statistische procedures. Kwalitatief onderzoek wordt
gebruikt wanneer deze procedures niet mogelijk of niet gewenst zijn, zoals wanneer een proefpersoon
niet kan lezen.
Theoretische benaderingen van cultuur
Grofgezien kan cultuur op vier manieren worden geconceptualiseerd.
1. Cultuur als onafhankelijke variabele: bepaalde factoren varieëren met cultuur en hebben een
invloed op psychologiesche fenomenen. Cultuur is hierbij een verklarende factor.
2. Cultuur als confound (derde variabele): psychologische fenomenen horen universeel te zijn.
Cultuur heeft hier dus geen invloed op.
3. Cultuur als echt psychologisch fenomeen: elk psychologische fenomeen vindt plaats in een
culturele context, cultuur zit in ons hoofd. Deze personen richten zich voornamelijk op de vraag
hoe cultuur ontstaat.
4. Cultuur als ‘leeg’ label. Specifieke contextuele verschillen in plaats van grote allesomvattende
verschillen. Er zit geen specifieke inhoud aan dit label.
Hofstede
Het meest geciteerde framework om culturele patronen op landsniveau te classificeren. Hij ondekte vier
dimensies, waaraan hij er vanaf 2010 nog twee toevoegde:
1. Power distance: de mate waarin mensen in een land het accepteren dat er verschillen in macht
staan.
2. Individualisme/collectivisme: in collectivistische culturen zijn de banden tussen personen erg
sterk en is er sprake van hoge loyaliteit voor de in group. De mate van afhankelijk is verschillend
bij individualistische culturen. In individualistische culturen gaat iedereen er van uit dat een
persoon voor zichzelf zorgt.
3. Musculinity/feminitiy: musculinity is mate waarin een maatschappij wordt gedreven bij
competitie en succes. Feminity is de zachtaardige kant.
4. Uncertainy avoidance: mate waarin leden van een cultuur zich bedreigt voelen bij onbekende
situaties en hebben overtuigingen gecreëerd om deze te vermijden.
5. Long term orientation: mate waarin in een land gehecht wordt aan tradities.
