samenvatting psychopathologie

PSYCHOPATHOLOGIE
HOOFDSTUK 1: INTRODUCTIE WWW.PEARSONMYLAB.NL

PSYHOPATHOLOGIE:

 psychè (= ziel) + pathos (= lijden)
 deelgebied van psychiatrie en klinische psychologie
 Houdt zich bezig met afwijkende emoties, gedragingen en gedachten
 Weten wat er aan de hand is en waarom men doet wat men doet
 beschrijven van psychische stoornissen, oorzaken ervan en behandeling

PSYCHIATRIE:

 medisch specialisme gericht op diagnostiek en behandeling van psychische
stoornissen (medisch oogpunt om om te gaan met psychisch lijden)

KLINISCHE PSYCHOLOGIE:

 beschrijving, oorzaken en behandeling van psychische stoornissen en bevordering
van psychische welbevinden (psychologisch oogpunt om om te gaan met psychisch
lijden)

PSYCHISCHE STOORNIS

 = geheel van afwijkende emoties, gedachten of gedragingen
 mét storing in het functioneren en persoonlijk lijden

PREVALENTIE




 Stigma – nochtans iemand met ‘psychische problemen’ is niet per definitie afwijkend –
belang van destigmatisering! (te gek campagne, rode neuzen dag, getuigenissen van
BV’s,…)




1

, Psychiatrische problemen en stoornissen hebben direct of indirect een grote invloed op
de maatschappij
 Eigenschappen kenmerken  symptomen
 Religieuze, morele, maatschappelijke oordelen – omgeving speelt belangrijke invloed in
mate dat iets als afwijkends wordt gezien!
 Eigen gevoelens, observaties en gedachten spelen ook rol in hoe je met mensen omgaat,
hoe je hen gaat behandelen en begeleiden
o Dus: heel belangrijk van zicht te hebben op hoe jezelf in elkaar steekt want zo kan
je beter behandelen en begeleiden

1. HOE DEFINIËREN WE AFWIJKEND GEDRAG?

 Medisch model -> biologische/genetische oorzaak
 Breder kijken: ‘psychische stoornis’ = bio psycho sociaal
 Iedereen heeft angst, verdriet, paniek, lusteloosheid,… maar wanneer afwijkend?
 Wanneer symptoom (kenmerken passend bij bepaalde stoornis)?
 Wanneer stoornis? Diagnostisch criterium -> bepaalde symptomen, kenmerken moeten
voldoen aan bepaalde voorwaarden alvorens beschouwd als afwijkend en horend bij
bepaalde stoornis

1.1. CRITERIA VOOR ABNORMALITEIT

2. Uitzonderlijk (prevalentie, cultuur, record)
3. Sociaal afwijkend (cultuur, samenleving, generatie, sociale normen)
4. Foute perceptie/interpretatie van de realiteit (religie) (dingen horen zien die er niet
zijn)
5. Emotioneel lijden (afwezig of aanwezig?)
6. Ongepast of contraproductief gedrag (ondanks neg gevolgen) (bv veelvuldig controleren
van de deur anders voelt de persoon een druk als hij dat niet doet..)
7. Gevaar (sociale context, religie)
 afwijkend G = op meerdere manieren definieerbaar
 combinatie van deze criteria
 in bepaald opzicht afwijkend zijn ≠ geheel afwijkend zijn!
 Bepaalde criteria wegen zwaarder door dan anderen
 Er zijn verschillende wetenschappend ie vanuit verschillende hoeken kijken en daar elk
een model op maken

Vb. Uitzonderlijk: stemmen horen die er in werkelijkheid niet zijn
Vb. sociaal afwijkend: achterdocht
Vb. foute perceptie/interpretatie van realiteit: wanen
Emotioneel lijden: op zich niet voldoende, ook tijdsbepaling (nog aanwezig lange tijd na
aanleiding?)




2

,Ongepast of contraproductief: verstoord het functioneren? Vb. alcoholmisbruik
Gevaar: voor zichzelf of ander

Oefening: waar wijken degenen uit de 3 gevalsbeschrijvingen op p 3 af van normaal gedrag?

BELANGRIJKE VRAGEN DOORHEEN DE CURUS

 Wat vinden we afwijkend en welke karakteristieken toont dit gedrag?
 Welke oorzaken zijn er voor dit afwijkend gedrag?
 Hoe wordt omgegaan met persoon die afwijkend gedrag vertoont?
 Draagt cultuur bij aan afwijkend gedrag? Zoja, hoe?

1.2. CULTURELE ASPECTEN VAN AFWIJKEND GEDRAG

 gezondheid en ziekte verschilt van cultuur tot cultuur
o Indianen: ‘ziekten van de blanke man’ (alc, drugs) vs ‘indiaanse ziekten’ (probl in
stam)
 afwijkend gedrag verschilt van cultuur tot cultuur
o angst in Westen (financieel) vs Afrikaanse landen (voortplanting)
 verschillende culturen geven ook een andere uiting / verschillende betekenissen
 terminologie verschilt van cultuur tot cultuur
o depressie: schuld/verdriet in Westen vs hoofdpijn, vermoeidheid, zwakte in
Oosten




2. HISTORISCHE VISIES OP
AFWIJKEND GEDRAG

In onze cultuur  afwijkend gedrag is een prodcut van biologsiche en psychosociale
factoren




3

, 2.1. KLASSIEKE OUDHEID: HIPPOCRATES (CA 400 V.C.)

 Ziekten van lichaam & geest => gevolg van natuurlijke oorzaken, niet van bezetenheid
 Naturalistische verklaring=> evenwicht vs onevenwicht in humores / lichaamssappen
 Verstoring in humores => afwijkend gedrag
o ++Flegma (slijm) ~ flegmatiek / traag, lethargisch
o ++Zwarte gal ~ melancholie / depressief
o ++Bloed ~ sanguinisch / opgewekt, zelfverzekerd
o ++Gele gal ~ cholerisch / driftig
 3 categorieën abnormale gedragspatronen: helpt bij moderne denken

Melancholie Manie Bezetenheid
Buitensporige depressie Uitzonderlijke opwinding Bizar gedrag

2.2. ARABISCHE PSYCHIATRIE

 8ste eeuw tot 16de eeuw
 Ontwikkeling eigen psychiatrie: aandacht voor behandelingen, theorieën, diagnostiek
 1ste PC in 705 in Bagdad  eerste ziekenhuis
 Typisch: mensgerichte benadering van geestesziekten
 Vermoedelijk gevolg van Koran: adviseert humane en fatsoenlijke behandeling van
geestziekten want psych. stoornis is een praktisch probleem
 Voorloper van goed ontwikkelde behandelingen en gespecialiseerde hulp (in Europa pas
in 1900!)

2.3. MIDDELEEUWEN: EXORCISME & HEKSENVERVOLGING IN EUROPA (330 – 1500 N.C.)

Heropleving geloof in bovennatuurlijke oorzaken

 Afwijkend gedrag = teken van bezetenheid
 Geesten / duivel => bezeten
 Behandeling = uitdrijving / exorcisme
 Aframmeling, geseling, gebed, uithongering,…

Heksenvervolging eind 15E eeuw

 door inquisiteurs aangesteld door K.K.
 via ‘diagnostische tests’

vb. drijftest: pure metalen zinken – onzuivere metalen stijgen nr oppervlakte – hoofd boven
water houden = samenspannen met duivel

Geloof in natuurlijke oorzaken nooit helemaal verdwenen

 Krankzinnigheid owv lichamelijke ziekte – hersentrauma (in Engeland)




4