Spijsverteringsstelsel deel 1, Aandoeningen van de oesofagus,
maag en lever.
● de vijf hoofdgroepen van de activiteiten van het spijsverteringsstelsel
benoemen.
opname: door eten en drinken woedt het voedsel het spijsvertingskanaal binnen
gebracht.
peristaltiek: hiermee wordt de inhoud van het spijsverteringskanaal gemengd en
voortbewogen.
vertering: bestaat uit
- mechanische afbraak van het voedsel, bijv door kauwen (masticatie)
- chemische afbraak van voedsel tot kleine moleculen door de werking van
enzymen die zich in de uitscheidingsproducten van klieren en hulporganen
van het spijversteringnstelsel bevinden.
absorptie: proces waarbij de afbraakproducten van de spijsvertering door de wand
van het spijsverteingsknaal gaan en in de bloed- en lymfevaten komen, waarna ze
door het lichaam worden vervoerd en door de cellen worden gebruikt.
uitscheiding: voedsel dat gegeten is maar niet kan worden verteerd en
geabsorbeerd, wordt door het spijsverteringsknaal uitgescheiden als feces (defactie).
● de hoofdorganen van het spijsverteringskanaal benoemen.
- mond
- pharynx (keelholte)
- oesophagus (slokdarm)
- maag
- dunne darm
- dikke darm
- rectum en anale kanaal
● de hulporganen van de spijsvertering benoemen.
- drie paar speekselklieren
- het pancreas (alvleesklier)
- de lever en de galwegen
● de ligging van het peritoneum beschrijven.
Het peritoneum is het grootste sereuze vlies van het lichaam. Het is een enkelvoudig
vlies, wat een gesloten zak met een kleine hoeveelheid sereus vocht in de buikholte
vormt, net als longvlies. Het peritoneum bestaat uit twee delen:
Het pariëtale peritoneum: dat de buikwand bekleedt
,Het viscerale peritoneum: dat de organen in de buik- en bekkenholte (viscera)
bedekt.
Intraperitoneal= wanneer het orgaan bijna volledig bedekt is door het viscerale
peritoneum.
Retroperitoneaal= als het orgaan alleen aan de voorste zijde is bedekt.
De plooi van het peritoneum die de maag omhult valt als een soort schort voor de
buikorganen. Dit is het omentum majus, en slaat vet op als isolatie en energieopslag
voor de langere termijn.
● de functie van de gladde spieren in de wand van het
spijsverteringskanaal beschrijven.
samentrekking en ontspanning van de gladde spierlagen treedt op in ritmische
golven, die de inhoud van het kanaal voortstuwen = peristaltiek, en wordt beïnvloed
door sympathische en parasympatische zenuwen. De spiersamentrekkingen
mengen tevens het voedsel met de verteringssappen.
● de globale structuur en de functies van de mucosa en submucosa
van het spijsverteringskanaal beschrijven.
submucosa: Deze laag bestaat uit los areolair bindweefsel met collageen en
elastische vezels die de spierlaag aan de mucosa verbinden. In de laag liggen
bloedvaten, zenuwen, lymfevaten en capillairen die sympathische en
parasympatische zenuwen bevat voor de bekleding van de mucosa.
mucosa:
is de voering van het darmkanaal en bestaat uit 3 lagen.
- De meest oppervlakkige laag is het slijmvlies, dat gevormd wordt door
cilinderepitheel en drie hoofdfuncties heeft: bescherming, uitscheiding en
absorptie.
- Daaronder ligt een dun laagje los bindweefsel dat de bloedvaten en het
beschermende en lymfatische weefsel ondersteunt.
- De diepste laag is een dun laagje gladde spier die zorgt voor de
eigenschappen van de darmwand, zoals maagklieren en darmvilli (vlokken).
● de zenuwvoorziening van het spijsverteringskanaal beschrijven.
Het spijsverteringskanaal en de hulporganen worden voorzien van het sympathische
en parasympatische zenuwstelsel.
Verhoogde parasympatische werking op de spijsverteringsorganen bevordert de
spijsverteringsprocessen, en verhoogde sympathische werking remt deze af.
Plexus aurebach= spieractiviteit, peristaltiek
, Plexus Meissener= kliersecretie (uitscheiding
parasympatische voorziening: Komt voornamelijk van de nervus vagus. Sacrale
zenuwen voorzien de meest distale delen van het maagdarmkanaal. Effecten van
parasympatische stimulering:
- Verhoogde spieractiviteit, vooral peristaltiek, gestimuleerd door verhoogde
activiteit van de plexus van Auerbach.
- Verhoogde kliersecretie door verhoogde activiteit van de plexus van
Meissner.
Sympathische voorziening Bestaat uit talrijke zenuwen die in het thoracale en
lumbale gebied uit het ruggenmerg ontspringen. Deze vormen plexussen (ganglia) in
de borstkas, de buik en lumbaal, van waaruit zenuwen naar de organen van het
spijsverterinskanaal lopen. Effecten van sypatische stimulatie:
- Verminderde spieractiviteit, vooral peristaltiek, doordat de plexussen van
Auerbach minder worden gestimuleerd.
- Verminderde klieruitscheiding doordat de plexussen van Meissner minder
gestimuleerd worden.
● de belangrijkste speekselklieren en hun functie benoemen.
ze lozen hun uitscheidingsprocessen in buizen die naar de mond leiden
Oorspeekselklieren (glandulae paratodieae)
liggen aan beide zijden van gezicht vlak onder de oorlel ze hebben een buis de
ductus parotideus die in de mond uitkomt op het niveau van de twee bovenmolaar
Onderkaakspeekselklieren (glandulae submandibulares)
liggen aan beide zijden van gezicht onder de hoek van de mandibula de twee buizen
komen uit in de bodem van de mond, een aan elke zijde van het frenulum
Ondertongspeekselklieren (glandulae sublinguales)
deze klieren liggen onder het slijmvlies van de bodem van de mond, voor de
onderkaakspeekselklieren ze hebben talloze kleine buisjes in de bodem van de
mond uitkomen vanuit de voorste kwab vertrekt beiderzijds de ductus sublingualis
major die samen met de ductus submandibulaire uitmondt ter hoogte van de
caruncula sublingualis.
● de samenstelling van speeksel beschrijven en de rol van speeksel bij
de spijsvertering uitleggen.
speeksel is het gecombineerde uitscheidingsproduct van de speekselklieren en de
kleine slijmproducerende klieren van het slijmvlies van de mond. Het bestaat uit:
- Water
- Zouten
- Het verteringsenzym amylase
- bloedstollingsfactoren
maag en lever.
● de vijf hoofdgroepen van de activiteiten van het spijsverteringsstelsel
benoemen.
opname: door eten en drinken woedt het voedsel het spijsvertingskanaal binnen
gebracht.
peristaltiek: hiermee wordt de inhoud van het spijsverteringskanaal gemengd en
voortbewogen.
vertering: bestaat uit
- mechanische afbraak van het voedsel, bijv door kauwen (masticatie)
- chemische afbraak van voedsel tot kleine moleculen door de werking van
enzymen die zich in de uitscheidingsproducten van klieren en hulporganen
van het spijversteringnstelsel bevinden.
absorptie: proces waarbij de afbraakproducten van de spijsvertering door de wand
van het spijsverteingsknaal gaan en in de bloed- en lymfevaten komen, waarna ze
door het lichaam worden vervoerd en door de cellen worden gebruikt.
uitscheiding: voedsel dat gegeten is maar niet kan worden verteerd en
geabsorbeerd, wordt door het spijsverteringsknaal uitgescheiden als feces (defactie).
● de hoofdorganen van het spijsverteringskanaal benoemen.
- mond
- pharynx (keelholte)
- oesophagus (slokdarm)
- maag
- dunne darm
- dikke darm
- rectum en anale kanaal
● de hulporganen van de spijsvertering benoemen.
- drie paar speekselklieren
- het pancreas (alvleesklier)
- de lever en de galwegen
● de ligging van het peritoneum beschrijven.
Het peritoneum is het grootste sereuze vlies van het lichaam. Het is een enkelvoudig
vlies, wat een gesloten zak met een kleine hoeveelheid sereus vocht in de buikholte
vormt, net als longvlies. Het peritoneum bestaat uit twee delen:
Het pariëtale peritoneum: dat de buikwand bekleedt
,Het viscerale peritoneum: dat de organen in de buik- en bekkenholte (viscera)
bedekt.
Intraperitoneal= wanneer het orgaan bijna volledig bedekt is door het viscerale
peritoneum.
Retroperitoneaal= als het orgaan alleen aan de voorste zijde is bedekt.
De plooi van het peritoneum die de maag omhult valt als een soort schort voor de
buikorganen. Dit is het omentum majus, en slaat vet op als isolatie en energieopslag
voor de langere termijn.
● de functie van de gladde spieren in de wand van het
spijsverteringskanaal beschrijven.
samentrekking en ontspanning van de gladde spierlagen treedt op in ritmische
golven, die de inhoud van het kanaal voortstuwen = peristaltiek, en wordt beïnvloed
door sympathische en parasympatische zenuwen. De spiersamentrekkingen
mengen tevens het voedsel met de verteringssappen.
● de globale structuur en de functies van de mucosa en submucosa
van het spijsverteringskanaal beschrijven.
submucosa: Deze laag bestaat uit los areolair bindweefsel met collageen en
elastische vezels die de spierlaag aan de mucosa verbinden. In de laag liggen
bloedvaten, zenuwen, lymfevaten en capillairen die sympathische en
parasympatische zenuwen bevat voor de bekleding van de mucosa.
mucosa:
is de voering van het darmkanaal en bestaat uit 3 lagen.
- De meest oppervlakkige laag is het slijmvlies, dat gevormd wordt door
cilinderepitheel en drie hoofdfuncties heeft: bescherming, uitscheiding en
absorptie.
- Daaronder ligt een dun laagje los bindweefsel dat de bloedvaten en het
beschermende en lymfatische weefsel ondersteunt.
- De diepste laag is een dun laagje gladde spier die zorgt voor de
eigenschappen van de darmwand, zoals maagklieren en darmvilli (vlokken).
● de zenuwvoorziening van het spijsverteringskanaal beschrijven.
Het spijsverteringskanaal en de hulporganen worden voorzien van het sympathische
en parasympatische zenuwstelsel.
Verhoogde parasympatische werking op de spijsverteringsorganen bevordert de
spijsverteringsprocessen, en verhoogde sympathische werking remt deze af.
Plexus aurebach= spieractiviteit, peristaltiek
, Plexus Meissener= kliersecretie (uitscheiding
parasympatische voorziening: Komt voornamelijk van de nervus vagus. Sacrale
zenuwen voorzien de meest distale delen van het maagdarmkanaal. Effecten van
parasympatische stimulering:
- Verhoogde spieractiviteit, vooral peristaltiek, gestimuleerd door verhoogde
activiteit van de plexus van Auerbach.
- Verhoogde kliersecretie door verhoogde activiteit van de plexus van
Meissner.
Sympathische voorziening Bestaat uit talrijke zenuwen die in het thoracale en
lumbale gebied uit het ruggenmerg ontspringen. Deze vormen plexussen (ganglia) in
de borstkas, de buik en lumbaal, van waaruit zenuwen naar de organen van het
spijsverterinskanaal lopen. Effecten van sypatische stimulatie:
- Verminderde spieractiviteit, vooral peristaltiek, doordat de plexussen van
Auerbach minder worden gestimuleerd.
- Verminderde klieruitscheiding doordat de plexussen van Meissner minder
gestimuleerd worden.
● de belangrijkste speekselklieren en hun functie benoemen.
ze lozen hun uitscheidingsprocessen in buizen die naar de mond leiden
Oorspeekselklieren (glandulae paratodieae)
liggen aan beide zijden van gezicht vlak onder de oorlel ze hebben een buis de
ductus parotideus die in de mond uitkomt op het niveau van de twee bovenmolaar
Onderkaakspeekselklieren (glandulae submandibulares)
liggen aan beide zijden van gezicht onder de hoek van de mandibula de twee buizen
komen uit in de bodem van de mond, een aan elke zijde van het frenulum
Ondertongspeekselklieren (glandulae sublinguales)
deze klieren liggen onder het slijmvlies van de bodem van de mond, voor de
onderkaakspeekselklieren ze hebben talloze kleine buisjes in de bodem van de
mond uitkomen vanuit de voorste kwab vertrekt beiderzijds de ductus sublingualis
major die samen met de ductus submandibulaire uitmondt ter hoogte van de
caruncula sublingualis.
● de samenstelling van speeksel beschrijven en de rol van speeksel bij
de spijsvertering uitleggen.
speeksel is het gecombineerde uitscheidingsproduct van de speekselklieren en de
kleine slijmproducerende klieren van het slijmvlies van de mond. Het bestaat uit:
- Water
- Zouten
- Het verteringsenzym amylase
- bloedstollingsfactoren
